សម្រង់ព័ត៌មានសំខាន់ៗ ស្ដីពី វប្បធម៌ ព្រះពុទ្ធសាសនា និងវត្តអារាម នៅកម្ពុជាក្រោម ក្នុងឆ្នាំ ២០២០
ដោយ លី ឈួន
ព័ត៌មានទាក់ទង នឹងព្រឹត្តិការណ៍ ដែលកើតឡើង នៅដែនដីកម្ពុជាក្រោម ក្នុងឆ្នាំ ២០២០ លោកអ្នកនាងបានស្តាប់រួចមកហើយនូវសេចក្តីរាយការណ៍ ពីករណីលោភសិទ្ធិមនុស្ស សេរីភាពបញ្ចេញមតិ និងករណីបញ្ហាដីធ្លី ដែលកើតមានឡើង នៅកម្ពុជាក្រោម ក្នុងឆ្នាំ ២០២០ ។ តទៅនេះ សូមជូនសង្ខេបព្រឹត្តិការណ៍ ពាក់ព័ន្ធទៅ នឹងផ្នែកវប្បធម៌ ព្រះពុទ្ធសាសនា និងវត្តអារាម វិញម្តង ។ សម្បត្តិវប្បធម៌ នៅកម្ពុជាក្រោម មានច្រើនជាអនេគ្ឃ មានទាំងពីប្រាសាទបុរាណ វត្តអារាម ព្រៃភ្នំ បឹង ទន្លេ និងសិល្បៈ តន្ត្រី ជាដើម ។ សម្រង់ព័ត៌មាន ទាក់ទិន នឹងរឿងរ៉ាវពី វប្បធម៌ ព្រះពុទ្ធសាសនា និងវត្តអារាម ដែលវិទ្យុសំឡេងកម្ពុជាក្រោម និង សារព័ត៌មានព្រៃនគរ លើកយកមកចុះផ្សាយ នៅពេលនេះ គឺសម្រាប់តែព័ត៌មានសំខាន់ៗ ដែលកើតឡើងថ្មីៗ និង រឿងរ៉ាវ ដែលត្រូវអាជ្ញាធរវៀតណាម រំលោភបំពានក្នុងឆ្នាំ ២០២០ តែប៉ុណ្ណ៉ ។
ខ្មែរក្រោម ប្រទះឃើញរូបបដិមាព្រះវិស្ណុបុរាណ នៅខេត្តឃ្លាំង
ពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម បានប្រទះឃើញរូបបដិមាព្រះវិស្ណុ ឬ ហៅថា ព្រះនារាយន៍ មួយអង្គ នៅកណ្ដាលវាលស្រែជិតវត្តព្រះបួនព្រះភ័ក្ត្រ ក្នុងស្រុកកំពង់ធំ ចូវថាញ់ (Chau Thanh) នៅក្នុងខេត្តឃ្លាំង ដែលវៀតណាមដាក់ឈ្មោះថ្មី ថា សុក ត្រាំង (Soc Trang) កាលពីថ្ងៃទី ១១ ខែកក្កដា ឆ្នាំ ២០២០ ។
រូបបដិមាព្រះវិស្ណុថ្មនេះ មានកំពស់ប្រមាណជា ១,៥០ សម ព្រះហស្ថទាំងបួន បាក់ត្រឹមកែងព្រះហស្ថ ឯព្រះបាទទាំងពីរបាក់ត្រឹមភ្លៅ ។
ព្រះបដិមានេះ ត្រូវបានគ្រឿងចក្រជោកចេញពីស្រះស្រីក្បែរវត្តព្រះបួនព្រះភ័ក្ត្រ ក្នុងអំឡុងខែមិនាឆ្នាំ ២០២០ គឺនៅពេលដែលគ្រឿងចក្រស្ដារស្រះស្រី ដើម្បីកសាងជាតំបន់ទេសចរណ៍វប្បធម៌ខ្មែរ ។ សិល្បករ ក្វាង លីន ដែលជាម្ចាស់គម្រោងសាងសង់មណ្ឌលទេសចរណ៍ មានបំណងទាមទារយករូបសំណាក់ព្រះវិស្ណុយកទៅតាំងនៅក្នុងសារមន្ទីរ នាមណ្ឌលទេសចរណ៍នេះវិញ បន្ទាប់ពីលោកកសាងមណ្ឌលទេសចរណ៍រួចរាល់ ។
សម្រាប់ពេលនេះ ពុទ្ធបរិស័ទខ្មែរក្រោមបានតម្កល់ព្រះបដិមាព្រះវិស្ណុទុកជាទីសក្ការៈ នៅក្នុងវត្តព្រះបួនព្រះ ភ័ក្ត្រនៅឡើយ ។
ទីប្រឹក្សាសហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោម នៅប្រទេសអូស្ត្រាលី និងជាអ្នកនិពន្ធសៀវភៅមានចំណងជើងថារឿងរ៉ាវកម្ពុជាក្រោម លោក ទៀ ថេន សន្និដ្ឋានថា រូបសំណាកព្រះនារាយណ៍នេះស្ថិតក្នុងរចនាបថបាពួន ចន្លោះពីសតវត្សរ៍ទី ១០ និងទី ១១ ។ ហើយ ទេវរូបនេះត្រូវបានបញ្ជូនទៅស្រុកបាសាក់ ដែនដីកម្ពុជាក្រោមក្នុងរាជ្យព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ២ ។
ខ្មែរក្រោម គោរព និងរក្សាយ៉ាងខ្ជាប់ខ្ជួននូវវប្បធម៌ខ្មែរ ក្នុងពិធីបុណ្យ ប្រពៃណីជាតិ
កម្ពុជាក្រោម ស្ថិតក្រោមនឹមអាណានិគមវៀតណាម ៧១ ឆ្នាំហើយ គឺបន្ទាប់ពីអាណានិគមបារាំង សម្រេចដោយអត្តនោម័តិ នៅថ្ងៃទី ៤ ខែ មិថុនា ឆ្នាំ ១៩៤៩ ដើម្បីផ្ទេរដែនដីមួយនេះ ឲ្យឋិតនៅក្រោមរដ្ឋចំណុះប្រទេសវៀតណាម ។
ពិតមែនតែ ស្ថិតក្រោមការគាបសង្កត់របស់អាណានិគមវៀតណាមគ្មានល្ហែ តែសព្វថ្ងៃ ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម នៅតែរក្សាបានយ៉ាងខ្ជាប់ខ្ជូននូវ វត្តព្រះពុទ្ធសាសនា វប្បធម៌ ទំនៀមទម្លាប់ ប្រពៃណី អក្សរសាស្ត្រ សិល្បៈ និងសម្លៀកបំពាក់ ។ នៅក្នុងពិធីបុណ្យប្រពៃណីជាតិខ្មែរ ដូចជា បុណ្យចូលឆ្នាំថ្មី បុណ្យភ្ជុំបិណ្ឌ ឬ បុណ្យសែនដូនតា បុណ្យកឋិន និងបញ្ចុះខ័ន្ឌសីមាជាដើម ព្រះសង្ឃ ពុទ្ធបរិស័ទខ្មែរតែងធ្វើពិធីកម្ម តាមជនឿខ្មែរ និងព្រះពុទ្ធសាសនាមិនដែលអាក់ខានឡើយ ដូចជាធ្វើពិធីសែនក្រុងពាលី និមន្តព្រះសង្ឃចម្រើនព្រះបរិត្ត សម្ដែងធម្មទេសនាជាដើម ។ យាយ ៗ តា ៗ ស្វាធ្យាយធម៌រាល់ព្រឹកល្ងាច នៅក្នុងវត្តអារាមរយៈពេលកាន់បិណ្ឌ ១៤ ថ្ងៃ ចំណែកពិធីបុណ្យសែនដូនតា ក៏មានពិធីសែនទទួលដូនតា និងពិធីសែនជូនដូនតាទៅស្រុកកំណើតវិញនៅថ្ងៃ ១ រោច ខែកិត្តិកផងដែរ ។
នៅខេត្តមាត់ជ្រូក ដែលវៀតណាមដាក់ឈ្មោះថ្មី ថា អាង យ៉ាង ( An Gian) លោកតា លាកយាយ នៅតែរក្សា ស្លៀកសំពត់ ចងក្បិន ជាប្រចាំ ហើយពេលនេះ នៅស្ទើគ្រម់ខេត្ត គ្រប់ខ័ណ្ឌ កំលោះក្រមុំទើប ធំដឹងក្ដី ស្លៀកហូល សំពត់ថ្មីឆ្នៃតាមសម័យកាលល្អអត់ខ្ចោះ។
យុវជន យុវតី ទាំងប្រុស ទាំងស្រី តាំងព្រះសង្ឃកវី និងអ្នកមានទ្រព្យធន នាំគ្នាបង្កើតក្រុមតន្ត្រី តែងចំរៀងរៀបរាប់ អំពីប្រពៃណី និងប្រវត្តិភូមិស្រុក ដែនដីកម្ពុជាក្រោមល្អអត់ហ្មង ។
ព្រះសង្ឃបណ្ឌិតទាំងឆ្ងាយទាំងជិតមូលមិត្ត បង្កើនការសិក្សាដល់បុត្រខេមរា លុះចប់ឆ្នាំសិក្សាម្ដង ៗ មានបើកប្រឡង តូចផង ធំផង ដើម្បីលើកតម្កើងអក្សរសាស្ត្រជាតិ ។
ចំណែកក្នុងកម្មវីធីបុណ្យអក អំបុក សំពះ ព្រះខែ ជារៀងរាល់ឆ្នាំ ខ្មែរតែងតែប្រារព្ធពិធីលយប្រទីបប្រណាំងទូក ង មានទូកប្រុស ទូកស្រី អមដោយទូកដឹកស្បៀង មានទូកគែហ៊ៅ ទូកនិងប៉ុកចាយជាដើម ។ រីឯរាត្រីធីបុណ្យអក អំបុក សំពះ ព្រះខែ នៅលើគោកតាមមាត់ទន្លេ មានសិល្បៈ តន្ត្រី សម័យបុរាណ យីកេរ ល្ខោន កំដរបរិយាយកាស តាមទំនៀមខ្មែរបូរាណតរៀងដរាបមក ។
ពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម ទាំងនៅក្នុងស្រុក និងក្រៅស្រុក អះអាងថា ការដែលខ្មែរក្រោមរក្សាបាននូវអត្តសញ្ញាណរបស់ខ្លួន បានគង់វង់ប៉ុណ្ណេះ ក៏អាស្រ័យដោយកម្លាំងសាមគ្គី តស៊ូ ការពារគ្មានស្រាកស្រាន្តហ្នឹងឯង ។
ខ្មែរក្រោមប្រតិកម្ម នឹងវៀតណាម ដែលកាឡៃប្រវត្តិប្រណាំងទូក ង នៅកម្ពុជាក្រោម
ពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម ជាច្រើន បានប្រតិកម្មចំពោះ សៀវភៅភាសាខ្មែរថ្នាក់ទី ៤ ដែលបោះពុម្ពដោយក្រសួងអប់រំ វៀតណាម កាលពីពេលថ្មីៗ នេះ ដែលកាឡៃប្រវត្តិពិធីប្រណាំងទូក ង នៅកម្ពុជាក្រោម ។
ប្រតិកម្មនេះធ្វើឡើង ស្របក្នុងឱកាសពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម ប្រារព្វពិធីបុណ្យអុំទូក បណ្ដែតប្រទីប អកអំបុក សំពះព្រះខែ នៅខេត្តឃ្លាំង ដែលវៀតណាមដាក់ឈ្មោះថ្មីថា សុក ត្រាំង (Soc Trang ) និង ខេត្តព្រះត្រពាំង ដែលវៀតណាមដាក់ឈ្មោះថ្មី ថា ត្រ វិញ (Tra Vinh) កាលពីថ្ងៃ ១៤ និង ១៥ កើតខែកត្តិក ត្រូវនឹងថ្ងៃទី ៣០ និងថ្ងៃទី ៣១ ខែតុលា ឆ្នាំ ២០២០ នេះ ។
អត្ថបទហាត់អានមួយ នៅក្នុងសៀវភៅ «ភាសាខ្មែរថ្នាក់ទី ៤» មានចំណងជើងថា «ប្រវត្តិប្រណាំងទូក ង» បានសរសេរថា៖ «ថ្ងៃមួយ ជិតដល់ពេលចង្ហាន់ថ្ងៃត្រង់ តាមជ្លូវវិលមកពីបិណ្ឌបាត ស្រាប់តែមានភ្លៀងធំខ្យល់ខ្លាំង ទឹកជន់លិចលង់ ។ ព្រះសង្ឃគ្រប់អង្គ ពុំអាចវិលមកទាន់ចង្ហាន់ពេលថ្ងៃត្រង់ ។ ឃើញដូច្នោះ ពុទ្ធបរិស័ទក្នុងភូមិ ប្រណាំងគ្នាកាប់ឈើធ្វើក្បូន ដើម្បី ជូនព្រះសង្ឃវិលទៅវត្ត ឲ្យទាន់ចង្ហាន់ថ្ងៃត្រង់ ។ ទឹកកាន់តែជន់ជោរឥតបង្អង់ ការធ្វើក្បូនក៏កាន់តែប្រញាប់ប្រញាល់ជាបន្ទាន់ ។ គេទាំងឡាយ ប្រណាំងប្រជែងគ្នាធ្វើក្បូនអុំយ៉ាងចំណាន នាំព្រះសង្ឃទៅវត្គបានទាន់ពេល» ។
អត្ថបទដដែល បានបន្តដោយគូសបញ្ជាក់ថា «ដើម្បីរំឭកដល់ថ្ងៃ ដែលបានជូនព្រះសង្ឃឆ្លងផុតពីភ្លៀងធំ ខ្យល់ខ្លាំង ទៅដល់វត្តដោយសុវត្ថិភាពនោះ រៀងរាល់ឆ្នាំ ប្រជាជនខ្មែរ តែងចាត់តាំងពិធីប្រណាំងទូកតាមដងទន្លេ ជារៀងរហូត» ។
យោងតាម ឯកសារល្បែងប្រណាំងទូករបស់ក្រុមជំនុំទំនៀមទម្លាប់ខ្មែរ ដែលនិពន្ធដោយលោក ថាច់ ប៉ែន ហៅ ប៉ាង ជាអាចារ្យនៅពុទ្ធសាសនបណ្ឌិត្យរងខេត្តឃ្លាំង ទឹកដីកម្ពុជាក្រោម បានចែងថា សម័យលង្វែក ព.ស ២០៧១ គ.ស ១៥២៨ ព្រះបាទអង្គចន្ទទី ១ ទ្រង់តាំងពញាតាត ងារជាស្និទ្ធភូបា ជាស្ដេចត្រាញ់ ស្រុកបាសាក់ នៅកម្ពុជាក្រោម ។
ស្ដេចត្រាញ់នេះ រៀបចំ ឲ្យមានទាហានជើងទឹកចែកជា ៣ ក្រុម ។ ក្រុមទី ១ ហៅទ័ពស្រួច ហាត់ច្បាំង និងទូកដែលមានទ្រង់ទ្រាយដូចទូកប្រណាំងសព្វថ្ងៃ ។ ក្រុមទី ២ ហៅទ័ពជំនួយ ហាត់ច្បាំង និងទូកចែវពីរជួរ ដែលមានទ្រង់ទ្រាយដូចទូកប្រណាំងសព្វថ្ងៃ ។ ហើយក្រុមទី ៣ ហៅទ័ពបាសាក់ គឺទូកធំមានដំបូលមានចែវ មានក្ដោងមានទ្រង់ទ្រាយដូចជាទូកបាសាក់ ហៅទូកប៉ុកចាយ តែរាងស្ដួចវែងមានដំបូលតែមួយកាត់ខាងមុខ ឥតជញ្ជាំង ជាទូកដាក់ស្បៀងអាហារសម្រាប់កងទ័ព ។
របៀបហាត់ចំបាំងតាមទំនៀមទម្លាប់ស្តេចត្រាញ់កម្ពុជាក្រោម ដែលបញ្ញតិច្បាប់សម្រាប់ស្រុក ។ល។ កំណត់ថ្ងៃពេញបូណ៌មី ខែកត្តិតរដូវអកអំបុកនោះ មន្ត្រីទាំង ៤ ទិស ត្រូវកេណ្ឌទាហានជើងទឹក ទាំងជើងគោកសមយុទ្ធមួយថ្ងៃមួយយប់រាល់ឆ្នាំ ។ ចំណែកទាហានជើងទឹកឲ្យទៅប្រឡងឫទ្ធិ ឯទន្លេពាមកន្ថោ ក្នុងខេត្តឃ្លាំង ត្បិតទីនោះជាទីប្រជុំទឹកគ្រប់ខេត្ត និងទៅមកបានស្រួល ។ ហើយក៏ជាប់ជាទំនៀម ទម្លាប់ ប្រណាំងទូក ដល់សព្វថ្ងៃ ។
ទន្ទឹមនឹងប្រតិកម្មចំពោះសៀវភៅសិក្សា ដែលកាឡៃប្រវត្តិប្រណាំងទូក ង ពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមក៏ប្រតិកម្មចំពោះអាជ្ញាធរវៀតណាម ដែលតែងតែយកកីឡាប្រណាំងទូក ង ប្រពៃណីទំនៀម ទម្លាប់ខ្មែរនេះ យកទៅធ្វើអាជីវកម្ម ខុសរដូវកាលកំណត់ជាដើម ហើយនិងការមិនប្រើភាសាខ្មែរឲ្យបានពេញលេញក្នុងពិធីប្រណាំងទូកនេះទៀផង ។
ពលរដ្ឋខ្មែក្រោម លើកឡើងថា នេះជាយុទ្ធសាស្ត្ររបស់វៀតណាម ក្នុងគោលបំណងលុបបំបាត់វប្បធម៌ និងអត្តសញ្ញាណរបស់ខ្មែរ កម្ពុជាក្រោម ។
វត្តព្រះពុទ្ធសាសនាខ្មែរមួយ ដែលមានអាយុកាលជិត ១.៤០០ ឆ្នាំ នៅខេត្តព្រះត្រពាំង ត្រូវរងអគ្គីភ័យ
អគ្គីភ័យឆាបឆេះកុដិរតចំណាស់មួយខ្នង បណ្ដាលឲ្យខូចខាតព្រះពុទ្ធរូបជាច្រើនអង្គ សម្ភារៈ និងវត្ថុដ៏មានតម្លៃបំផុតមិនអាចកាត់ថ្លៃបាន អគ្គីភ័យនេះ កើតឡើងកាលពីវេលាម៉ោង ៤ រសៀល ថ្ងៃទី ១៦ មករា ឆ្នាំ ២០២០។
កុដិរត សល់តាំងពីសម័យបារាំង ដែលត្រូវភ្លើងឆាបឆេះនេះ សាងសង់ពីឈើ ដំបូលប្រក់ដោយក្បឿងបុរាណ រនាបក្ដារ ជញ្ជាំងបាំងដោយក្តារនៅខាងក្នុង និងផ្នែកជាច្រើនទៀត ។ កុដិរតនេះ ស្ថិតនៅក្នុងវត្ត បិដកត្យារាម (ក្នុងស្រុក) ឋិតនៅក្នុងភូមិក្នុងស្រុក ឃុំហ្វាឡើយ ស្រុកកំពុងធំ ខេត្តព្រះត្រពាំង ដែលវៀតណាមដាក់ឈ្មោះថ្មីថា ត្រា វិញ (Tra vinh) នៃដែនដីកម្ពុជាក្រោម ។
វត្តបិដកត្យារាម (ក្នុងស្រុក) កសាងឡើងក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទភវវរ្ម័នទី ២ នៃ ព. ស. ១១៨៤ គ. ស. ៦៤១ ដោយស្នាព្រះហស្ថ ព្រះឧបជ្ឈាយ៍ ព្រះនាម ព្រឹក្ស ។ គិតមកដល់ឆ្នាំ ពុទ្ធសករាជ ២៥៦៤ គ្រឹស្តសករាជ ២០២០ វត្តនេះ មានអាយុកាល ១៣៧៩ ឆ្នាំហើយ ។
នៅមិនទាន់ដឹងពីមូលហេតុ បណ្តាលឲ្យឆេះកុដិរំលត់មិនឈ្នះ តែមិនមានអ្នកស្លាប់នេះទេ ប៉ុន្តែ គេសង្ស័យថា បណ្តាលមកពីឆ្លងចរន្តអគ្គិសនី ។
ខ្មែរក្រោមសោកស្ដាយចំពោះការបាត់បង់ស្រះប្រុសស្រះស្រីខេត្តឃ្លាំង
ការកកើតឡើងនៃគូស្រះប្រុសស្រះស្រីនៅស្រុកកំពង់ធំ ដែលវៀតណាមហៅ ថា យុងធើម (Vung Thom) នាទឹកដីខេត្តឃ្លាំងដែលវៀតណាមដាក់ឈ្មោះថ្មីថា សុក ត្រាំង (Soc Trang) នេះ ក៏មានដំណើររឿងស្រដៀងគ្នានឹងរឿងភ្នំប្រុសភ្នំស្រីនៅព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា និងដូចជារឿងគូស្រះប្រុស ស្រះស្រីនៅក្នុងខេត្តព្រះត្រពាំងដែរ ។ គឺដើម្បីបំបាត់នូវទំនៀមទំលាប់ស្រីចូលស្ដីដណ្ដឹងប្រុសនេះឯង ។
ស្ត្រីដែលផ្ដើមគំនិត ដឹកនាំការជីកស្រះនៅស្រុកកំពង់ធំនេះមានឈ្មោះថា ទេព ដោយនាងមានសម្រស់ស្រស់ស្អាតគ្មានពីរក្នុងខេត្ត ទើបអ្នកស្រុកហៅនាងថាស្រី ទេព ឯស្រះក៏ជាប់ឈ្មោះហៅថា ស្រះស្រីទេព ឬ ស្រះស្រី ដល់សព្វថ្ងៃ ដែលវៀតណាមប្រែទៅជា យៀង ទៀង (Gieng Tien) ។
ស្រះស្រី នៅជាប់ហ្នឹងវត្តព្រះបួនព្រះភ័ក្ត្រ រីឯស្រះប្រុសមានចម្ងាយប្រមាណ ១ គម ពីស្រះស្រី ។ ក្នុងអំឡុងឆ្នាំ ២០០០ ស្រះប្រុសត្រូវអាជ្ញាធរវៀតណាម យកធ្វើមន្ទីរឃុំឃាំងរបស់ខេត្ត ដោយគ្មានមន្ត្រីខ្មែរណាម្នាក់អើពើឡើយ ។
ចំណែកស្រះស្រីអាជ្ញាធរខេត្តឃ្លាំងបានលក់ឲ្យ សិល្បករឈ្មោះ វ៉ាង លិន (Quan Linh) យកទៅសាងសង់ ជាតំបន់ទេសចរណ៍វប្បធម៌ខ្មែរ ។ ការសាងសង់នេះបានផ្ដើមគំរោងកាល ថ្ងៃទី ២០ ខែកុម្ភៈ ដើមឆ្នាំនេះ លើផ្ទៃដីជាង ១០ ហិចតា ដែលមានទុនវិនិយោគប្រមាណជា ២០០ (ពីររយ) កោដិដុង ស្មើនឹងប្រមាណជា ១០ (ដប់) លានដុល្លារអាមេរិក ដើម្បីអភិវឌ្ឍមណ្ឌលស្រះស្រីរបស់ខ្មែរក្រោមនៅស្រុកកំពង់ធំ ខេត្តឃ្លាំង ឱ្យទៅជាតំបន់ទេសចរណ៍វប្បធម៌ខ្មែរក្រោម ឲ្យសម្រេចជាស្ថាពរនៅដំណាច់ ២០២៥ ខាងមុខនេះ ។
យោងតាមប្លងគំរោង សំណង់នេះ មិនមានរចនាបទខ្មែរ ឲ្យសមទៅហ្នឹងវប្បធម៌ខ្មែរនោះទេ ។ ប្រធាន គណៈកម្មការសាសនាអន្តរជាតិ នៃសហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោម អំពាវនាវថា ការបាត់បង់ស្រះប្រុស ស្រះស្រី មរតកវប្បធម៌ខ្មែរដ៏មានតម្លៃនៅខេត្តឃ្លាំងនេះ គឺជាមេរៀនមួយសម្រាប់ខ្មែរក្រោមគ្រប់រូប ត្រូវរួបរួមគ្នា ខំប្រឹងថែរក្សាឲ្យបានខ្ជាប់ខ្ជួន រាប់ចាប់តាំងពីដើមឈើ ដែលមានចំណាស់ធំ ៗ ស្រះទឹក ឬ ភ្នំប្រវត្តិសាស្ត្រ ខ្ទមអ្នកតាបូរាណ វត្តអារាម និងសិល្បៈ តន្ត្រី ជាដើមឲ្យបានគង់វង្ស ព្រោះវត្ថុទាំងនេះ គឺបេតិកភណ្ឌជាតិ វប្បធម៌ជាតិ និងជាដួងព្រលឹងជាតិ ។
ពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម ថ្កោលទោសសមាគមពុទ្ធសាសនាវៀតណាម ដែលបន្តប្រើល្បិចបន្សាបព្រះពុទ្ធសាសនាខ្មែរ នៅកម្ពុជាក្រោម
មានមតិជាច្រើនរបស់ពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមទាំងក្នុង និងក្រៅបណ្ដាញព័ត៌មានសង្គម រិះគន់ចំពោះអង្គសន្និសីទទី ៩ ស្ដីពីព្រះពុទ្ធសាសនាខ្មែរក្រោម ព្រោះតែអង្គសន្និសីទនេះចែកទង់ជាតិវៀតណាម ឲ្យដល់វត្តអារាមខ្មែរក្រោម ។ អ្នកតាមដានរឿងរ៉ាវខ្មែរក្រោម ហៅទង្វើនេះថាធ្វើឲ្យពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមស្អប់ខ្ពើមព្រះសង្ឃខ្មែរក្រោម ។ ព្រោះពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមភាគច្រើនមិនពេញចិត្តនឹងរបបកុម្មុយនិស្តវៀតណាមឡើយ តែធ្វើម្ដេចរស់នៅក្រោមអំណាចគាបសង្កត់របស់គេ ចេះតែទ្រាំទៅ ។
ការលើកឡើងទាំងនេះ បន្ទាប់ពីសមាគមពុទ្ធសាសនាវៀតណាម ប្រារព្ធសន្និសីទលើក ទី ៩ ស្តីពីព្រះពុទ្ធសាសនាខ្មែរក្រោម កាលពីថ្ងៃទី ១៧ និង ១៨ ខែធ្នូនេះ នៅវត្តពុទ្ធសាសនាមហាយានវៀតណាមមួយ នៅក្នុងខេត្តលុងហោរ ដែលវៀតណាមដាក់ឈ្មោះថ្មីថា វិញឡុង Vinh Long) ។
អង្គសន្និសីទ ក្រៅពីមន្ត្រីសង្ឃខ្មែរក្រោម មន្ត្រីសង្ឃវៀតណាមជាច្រើនរូប ហើយនិងមន្ត្រីរដ្ឋការតាមស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធមួយចូលរួមនោះ ក៏នៅមានព្រះចៅអធិការវត្តខ្មែរក្រោម ទាំជាង ៤០០ វត្តចូលរួមផងដែរ ។ អង្គសន្និសីទ ដែលសមាជិកចូលរួមមិនសូវរាក់ទាក់គ្នានេះ ក្រៅពីអនុវត្តផែនការចាស់ ដូចជារៀបចំអាសនៈអតីតមេដឹកនាំរបបគម្មុនីសវៀតណាម ឈ្មោះ ហូ ជី មិញឱ្យស្មើនឹងអាសនៈព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ និងការមិនប្រើភាសាខ្មែរក្នុងកម្មវិធីនេះនោះ អង្គសន្នសីទបានអនុវត្តកម្មវិធីថ្មីមួយទៀត គឺការចែកទង់ជាតិវៀតណាម ដល់វត្តខ្មែរប្រមាណ ៤៥៦ វត្ត ។ នៅកម្ពុជាក្រោម មានវត្តព្រះពុទ្ធសាសនាខ្មែរចំនួន ៤៦១ វត្ត និងប្រជនជនខ្មែរក្រោមប្រមាណ ជាង ៧ លាននាក់ ។
អង្គសន្និសីទបានផ្លាស់ប្ដូរទម្លាប់ ពីការធ្វើសន្និសីទ ២ ឆ្នាំម្ដងទៅជាធ្វើ ៥ ឆ្នាំម្ដងវិញ ។
ពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមលើកឡើងថា សមាគមពុទ្ធសាសនាវៀតណាម គឺជាសេនារបស់រណសិរ្សមាតុភូមិវៀតណាម ដែលជាអង្គការចាត់តាំងនយោបាយរបបបក្សកុម្មុយនិស្តរបស់រដ្ឋាភិបាលវៀតណាម សព្វថ្ងៃ ។ អង្គការនេះ បានអនុវត្តកម្មិធីសន្និសីទ ស្ដីពីព្រះពុទ្ធសាសនាខ្មែរក្រោម រយៈពេល ១៦ ឆ្នាំមកហើយ ។ សំបកក្រៅរបស់គេ គេថាគេធ្វើដើម្បីជួយអភិវឌ្ឍន៍ ព្រះពុទ្ធសាសនាខ្មែរក្រោម តែភាពពិតគឺគេស្ទាបស្ទង់រកវិធីសាស្ត្រ ដើម្បីបន្សាប និងបំបាត់ព្រះពុទ្ធសាសនាខ្មែរក្រោមតែប៉ុណ្ណោះ ។
វត្តអារាមនានា នៅកម្ពុជាក្រោម ចូលរួមផ្សព្វផ្សាយសារអប់រំដល់ពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម ដើម្បីការពារកុំឲ្យឆ្លងជំងឺផ្លូវដង្ហើមថ្មី (កូវីដ-១៩)
ក្នុងកាលៈទេសៈ ជុំវិញការផ្ទុះឡើងជំងឺកូវីដ-១៩ កំពុងរីករាលដាលខ្លាំងយ៉ាងដូច្នេះ វត្តអារាម នៅកម្ពុជាក្រោម ដែលជាកន្លែងសម្រាប់ប្រារព្ធកម្មវិធីតាមបែបព្រះពុទ្ធសាសនា និង ជំនឿរបស់ខ្មែរក្រោម ផងនោះ បានដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការចូលរួមផ្សព្វផ្សាយសារអប់រំបន្ថែម ពីលើចំណាត់ការរបស់រដ្ឋាភិបាល ក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំង នឹងឡើងជំងឺកូវីដ-១៩ ។
វត្តអារាមនៅដែនដីកម្ពុជាក្រោមខ្លះ ព្រះសង្ឃផ្អាកការនិមន្តចេញទៅបិណ្ឌបាត នៅតាមវេន ឬ ភូមិនីមួយៗ ដើម្បីការពារសុខភាពព្រះសង្ឃ និងពុទ្ធបរិស័ទ ក្នុងគ្រាបារម្ភពីការឆ្លងកូវីដ-១៩ ។
នៅរៀងរាល់ថ្ងៃឧបោសថសីល និងថ្ងៃបុណ្យទានក្នុងវត្តម្តង ៗ ព្រះសង្ឃតែង អប់រំពុទ្ធបរិស័ទឲ្យមានការប្រតិបត្តិការពារខ្លួន ពីជំងឺកូវីដ-១៩ ឲ្យបានល្អ ស្របតាមការណែនាំរបស់ ក្រសួងសុខាភិបាល ។
ក្រៅពីណែនាំអំពីវិធានការការពារជម្ងឺកូវិដ ១៩ ដោយយផ្ទាល់ ដល់ពុទ្ធបរិស័ទ ព្រះសង្ឃខ្មែរក្រោមបានចែករំលែកព័ត៌មានអំពីវិធានការការពារជម្ងឺកូវិដ ១៩ តាមបណ្តាញសង្គមដល់ពុទ្ធបរិស័ទផងដែរ ។
វត្តអារាមខ្លះទៀតក៏បានចែករំលែកសម្ភារៈការការការពារជម្ងឺកូវិដ ១៩ មានទឹកអាកុលលាងដៃ ម៉ាស ព្រមទាំងម្ហូបអាហារ ដល់ពុទ្ធបរិស័ទដែលក្រខ្សត់ ទៀតផង។
ទោះជាក្នុងកាលៈទេសៈ រផ្ទុះឡើងណៃជំងឺកូវីដ-១៩ ក៏ដោយ ក៏វត្តអារាមខ្មែរក្រោម មិនបានបោះពិធីបុណ្យ្រប្រពែណីជាតិរបស់ខ្លួនមួយណាឡើយ ដោយព្រះសង្ឃនិងពុទ្ធបរិស័ទខ្មែរក្រោម តែងតែការពារខ្លួន ពីជំងឺកូវីដ-១៩ តាមការណែនាំរបស់ ក្រសួងសុខាភិបាល និងតាមរូបមន្តឱសថបូរាណខ្មែរជាប់ជាប្រចាំ។
ដោយអំណាចការការពារល្អ និងអំណាចបុណ្យកុសលរបស់ខ្លួនផង រហូតមកដល់ពេលនេះ ជំងឺកូវីដ-១៩ មិនបានបៀតបៀនពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម នៅដែនដីកម្ពុជាក្រោមឡើយ ។
គិតត្រឹមថ្ងៃទី ២៥ ធ្នូ ឆ្នាំ ២០២០ ប្រទេសវៀតណាម បានរកឃើញអ្នកផ្ទុកជំងឺកូវីត-១៩ ចំនួន ១.៤៣៩ នាក់ អ្នកជាសះស្បើយមាន ១.៣០៣ នាក់ និងអ្នកស្លាប់មាន ៣៥ នាក់ ។
