កិច្ចប្រជុំលើកទី ៥៣ របស់គណៈកម្មាធិការ
សិទ្ធិសេដ្ឋកិច្ច សង្គមកិច្ច និងវប្បធម៌
របាយការណ៍របស់សហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោម (KKF)
ថ្ងៃទី ១០ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០១៤
វាគ្មិន ៖ កៀង សុធី ប្រធានគណៈកម្មាធិការយុវជននៃសហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោម (KKFYC)
ប្រែសម្រួល៖ ថាច់ ប្រីជា គឿន
លោក អធិបតី !
តាងនាមឲ្យពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមរាប់លាននាក់ដែលមិនមានសំឡេងនៅកម្ពុជាក្រោម យើងខ្ញុំសូមថ្លែងអំណរគុណយ៉ាង ជ្រាលជ្រៅ ចំពោះការផ្ដល់ឱកាសឲ្យយើងខ្ញុំបានបញ្ចេញសំឡេង នៅក្នុងអង្គការសហប្រជាជាតិ ។
សេចក្ដីរាយការណ៍របស់សហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោម បានផ្ដល់ [ឲ្យអង្គការសហប្រជាជាតិ] សម្លឹងមើលឲ្យបានកាន់ តែស៊ីជម្រៅលើភាពជាក់ស្ដែងដែលកំពុងកើកមាននៅកម្ពុជាក្រោម ដូចជា បញ្ហាសិទ្ធិសេដ្ឋកិច្ច សង្គមកិច្ច និងវប្បធម៌ មិនត្រូវបានទទួលស្គាល់ និងអនុវត្តដោយពេញលេញឡើយ ព្រោះពួកគេនៅតែត្រូវបានវៀតណាមចាត់ទុកថា ជាមនុស្សលំដាប់ទីពីរនៅលើទឹកដីកំណើតរបស់ខ្លួន ។
ដោយពេលវេលាមានកំណត់ យើងខ្ញុំសូមស្នើឲ្យដោះស្រាយនូវបញ្ហាដែលមាននៅក្នុងមាត្រាចំនួន ៤ នៃកតិកា សញ្ញា ដូចខាងក្រោម៖
មាត្រា ១៖ សិទ្ធិសម្រេចវាសនាខ្លួនដោយខ្លួនឯង
“កម្ពុជាក្រោម” ជាឈ្មោះជាភាសាខ្មែរសម្រាប់សំដៅលើតំបន់ដែនដីសណ្ដទន្លេមេគង្គ និងតំបន់ដែលនៅជុំវិញទីនេះ សព្វថ្ងៃ នៃប្រទេសវៀតណាម ។ ពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមជាអ្នកបន្តពូជរបស់អាណាចក្រនគរភ្នំ (ឬ ហ្វូណន់ ឈ្មោះប្រែ ទៅជាភាសាចិន និង ពៅណាម ឈ្មោះប្រែទៅជាភាសាយួន) ។ យើងខ្ញុំបានរស់នៅក្នុងតំបន់ដែនដីសណ្ដទន្លេ មេគង្គរាប់ពាន់ឆ្នាំមកហើយ ។ មជ្ឈមណ្ឌលសាសនា និងវប្បធម៌របស់យើងខ្ញុំ គឺ វត្តសម្បួររង្សី ឋិតនៅក្នុងស្រុកកំ ពង់ស្ពាន ខេត្តព្រះត្រពាំង បានស្ថាបនាឡើងក្នុងគ្រឹសសករាជ ៣៧៣, វត្តគោកត្រែង ឋិតនៅក្នុងខេត្តក្រមួនស បានស្ថាបនាឡើងក្នុងគ្រឹសសករាជ ៤០០ ។ ទោះបី ប្រវត្តិសាស្ត្រ និងវប្បធម៌ដ៏មានចំណាស់របស់យើងខ្ញុំ បានចាក់គ្រឹះយ៉ាងជ្រៅជាយូរមកហើយនៅដែនដីសណ្ដទន្លេមេគង្គ តែរដ្ឋាភិបាលវៀតណាមមិនបានទទួលស្គាល់ ខ្មែរក្រោមថា ជាជនជាតិដើម នៃប្រទេសវៀតណាមទេ ដោយចាត់បានចាត់ទុកយើងខ្ញុំថាជា ជនជាតិភាគតិច ។
ជាក់ស្ដែងនៅក្នុងកថាខណ្ឌទី ២៧ នៃរបាយការណ៍របស់វៀតណាមជូនចំពោះគណៈកម្មាធិការ បានចែងថា “នៅវៀតណាមគ្មានជនជាតិដើមទេ” ។ សេចក្ដីប្រកាសនេះ បានបញ្ជាក់យ៉ាងច្បាស់ថា វៀតណាមមិនបានទទួល ស្គាល់ និងគោរពប្រវត្តិសាស្ត្រពិតរបស់ជនជាតិដើមនៅវៀតណាមទេ ។ សិទ្ធិសម្រេចវាសនាខ្លួនដោយខ្លួនឯង វាប្រាកដណាស់ថា នឹងមិនមានសម្រាប់គ្រប់ជនជាតិដើមឡើយ ជាពិសេស ពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម ។ យើងខ្ញុំ ត្រូវបាន រដ្ឋាភិបាលវៀតណាមហាមប្រាមមិនឲ្យហៅខ្លួនឯងថា “ខ្មែរក្រោម” ឡើយ ។ ឈ្មោះភូមិសាស្ត្រជាភាសាខ្មែរនៅ ដែនដីកម្ពុជាក្រោម ដូចជា ស្រះ ព្រែក ទន្លេ ភូមិ ស្រុក និង ខេត្ត ត្រូវបានប្ដូរទៅជាភាសាយួន ក្នុងគោលបំណង លុបបំបាត់វប្បធម៌ និងប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់យើង ។ ថ្មីៗនេះ រដ្ឋាភិបាលវៀតណាម បានព្យាយាមរឹបយកត្រាមួយ ដែលមានឆ្លាក់អក្សរខ្មែរថា “កម្ពុជាក្រោម” នៃវត្តដីក្រហម ឋិតនៅក្នុងស្រុកថ្កូវ ខេត្តព្រះត្រពាំង, ដែនដីកម្ពុជា ក្រោម ។
មាត្រាទី ១១៖ សិទ្ធិរស់នៅប្រកបដោយស្តង់ដារ
វៀតណាមជាប្រទេសផលិត និងនាំអង្កចេញទៅក្រៅប្រទេសច្រើនជាងគេក្នុងពិភពលោក ក៏ប៉ុន្តែមានមនុស្ស តិចណាស់ដែលដឹងថា អង្កទាំងនោះ ត្រូវបានផលិតនៅតំបន់ដែនដីសណ្ដទន្លេមេគង្គ ដោយញើស និងទឹកភ្នែក របស់កសិករខ្មែរក្រោម ។
ទោះបីប្រទេសវៀតណាមមានកំណើនសេដ្ឋកិច្ចរីកចម្រើនខ្លាំង ក្នុងអំឡុងពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះយ៉ាងណា ក៏ដោយ តែពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមបានក្លាយជាមនុស្សក្រីក្របំផុតនៅក្នុងតំបន់ ។ កសិករខ្មែរក្រោមជាច្រើនត្រូវ ទៅបុល បំណុលប្រាក់ពីធនាគាររដ្ឋាភិបាល ដើម្បីទិញថ្នាំដង្កូវក្នុងការផលិតស្រូវ ។ ប្រាក់ដែលបានមកពីការប្រមូលផល ស្រូវត្រូវបានទូទាត់សងបំណុល និងកសិករជាច្រើនត្រូវជាប់ជំពាក់បំណុលរដ្ឋាភិបាលវណ្ឌក (វាន់-ក) ហើយអ្នក ដែលផលិតបានស្រូវមិនគ្រប់សងបំណុល ពួកគេត្រូវបង្ខំចិត្តលក់ដីកេររបស់ខ្លួន ។ វិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចផ្នែកកសិកម្ម ត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលវៀតណាមធ្វើព្រងើយ បណ្ដាលឲ្យមានកំណើននៃការធ្វើចំណាកស្រុករបស់ក្រុមយុវជនខ្មែរក្រោម កាន់តែច្រើនឡើងទៅស៊ីឈ្នួលគេនៅទីក្រុង ។
ប្រឈមនឹងបញ្ហាការគ្មានដីផលិតស្រូវ និងបញ្ហាគ្មានឱកាសធ្វើការនៅតាមខេត្ត យុវជនខ្មែរក្រោមត្រូវបង្ខំចិត្តធ្វើ ចំណាកស្រុកទៅទីក្រុងព្រៃនគរ ឬ ប្រទេសក្រៅ ដើម្បីរកងារផ្គត់ផ្គង់គ្រួសាររបស់ខ្លួន ។ ដោយខ្វះសមត្ថភាព ពលរដ្ឋជាច្រើន ត្រូវធ្វើការដោយទទួលយកប្រាក់ខែទាបបំផុត ដូចជាការរត់តុ និងលាងចានជាដើម នៅតាម សណ្ឋាគារ ឬ ធ្វើការបំរើនៅតាមផ្ទះគ្រួសារអ្នកមានរបស់ចិន និងយួន នៅទីក្រុងព្រៃនគរ ឈានដល់ការបង្ខំឲ្យធ្វើការ ហួសកម្លាំងជាដើម ។
មាត្រា ១៣៖ សិទ្ធិទទួលបានការអប់រំ
ក្នុងរបាយការណ៍របស់វៀតណាមជូនគណៈកម្មាធិការ កថាខណ្ឌទី ៤៩៣ បានបញ្ជាក់ថា “រដ្ឋាភិបាលនឹងបង្ក លក្ខណៈឲ្យជនជាតិភាគតិចបានស្វែងយល់នូវភាសា និងអក្សរសាស្ត្ររបស់ពួកគេ” ។ តាមការពិត ពលរដ្ឋខ្មែរ ក្រោមមិនមានសិទ្ធិសេរីភាពក្នុងការរៀន និងប្រើប្រាស់នូវភាសាខ្មែរជាសាភាជាតិរបស់ខ្លួនឡើយ ។
ការបង្រៀនអក្សរខ្មែរនាពេលបច្ចុប្បន្ន នៅក្នុងសាលារដ្ឋដែលមានការចូលរួមពីនិស្សិតខ្មែរក្រោម មិនមែនជាកម្មវិធី ពិតប្រាកដមួយដើម្បីឲ្យកូនចៅខ្មែរក្រោមបានចេះអក្សរសាស្ត្រជាតិរបស់ពួកគេទេ ។ នៅតាមសាលារៀនដែលរៀន អក្សរខ្មែរមានត្រឹមតែពី ២ ទៅ ៣ ម៉ោងប៉ុណ្ណោះក្នុងមួយសប្ដាហ៍ ដែលធ្វើឲ្យសិស្សខ្មែរក្រោម បច្ចុប្បន្ន មិនអាចអាន និង សរសេរអក្សរខ្មែររបស់ខ្លួនបានឡើយ ។
ព្រះតេជព្រះគុណ លី ចិន្ដា ប្រសូតឆ្នាំ ១៩៨៨ នៅវត្តព្រៃជាប់ ឃុំឡាយហ្វា ស្រុកជ្រោញរ ខេត្តឃ្លាំង បានព្យាយាម បើកសាលារៀនអក្សរខ្មែរនៅក្នុងវត្តរបស់ខ្លួន ប៉ុន្តែព្រះអង្គមិនត្រូវបានការអនុញ្ញាតពីព្រះចៅអធិការវត្ត ព្រះនាម ថាច់ ហ៊ន ដែលជាសមាជិកបក្សកុម្មុយនិស្តនៃរដ្ឋាភិបាលវៀតណាម ឡើយ ។ នៅថ្ងៃទី ១៦ ខែឧសភា ឆ្នាំ ២០១៣ ព្រះតេជព្រះគុណ លី ចិន្ដា ត្រូវបានចាប់ផ្សឹក និងហើយច្រកចូលបាវធ្វើទារុណកម្មដូចសត្វធាតុ ។ នៅថ្ងៃទី ១៧ ខែឧសភា ឆ្នាំ ២០១៣ ដដែល ព្រះអង្គត្រូវបានបង្ខំឲ្យសារភាពកំហុស ហើយត្រូវបានចាក់ផ្សាយនៅលើកញ្ចក់ ទូរទស្សន៍រដ្ឋវៀតណាម ។ ដោយមិនអាចទ្រាំបាននឹងការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញពីរដ្ឋាភិបាលវៀតណាម ព្រះអង្គបានភៀស ខ្លួនទៅសុំសិទ្ធិជ្រកកោន នៅទីក្រុងបាងកក ប្រទេសថៃ កាលពីថ្ងៃទី ១៧ ខែមិថុនាឆ្នាំ ២០១៣ ។ ដោយសំណាងល្អ ព្រះអង្គត្រូវបាន UNHCR ទទួលស្គាល់ជាជនភៀសខ្លួន ហើយកំពុងរង់ចាំឱកាសចេញទៅតាំង ទីលំនៅៗប្រទេសទីបី ។
មិនមានកាសែត និងសៀវភៅជាភាសាខ្មែរណា ដែលអនុញ្ញាតឲ្យពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមបញ្ចេញទស្សនៈ ឬ គំនិតរបស់ ខ្លួនដោយឯករាជ្យ ហើយមិនមានការជ្រៀតជ្រែកពីរដ្ឋាភិបាលវៀតណាមទេ ។ យុវជនខ្មែរក្រោមដែលកំពុងសិក្សា នៅតាមសាលាវិទ្យាល័យរដ្ឋយួន មានសិទ្ធិតិចតួចណាស់ក្នុងការបញ្ចេញមតិរបស់ខ្លួន ជាពិសេស គឺការបញ្ចេញ មតិតាមប្រព័ន្ធអិនធើណិត ។
ពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមជាកសិករ ពួកគេខិតខំធ្វើការខ្លាំងណាស់ ប៉ុន្តែពួកគេមួយចំនួនត្រូវប្រឈមនឹងបញ្ហាខ្វះខាតយ៉ាង ខ្លាំង រហូតដល់មិនមានអង្កច្រកឆ្នាំងទៀតផង ព្រោះការចំណាយច្រើនខ្លាំងពេក ។ ពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមជាអ្នកដែល ក្រជាងគេនៅក្នុងតំបន់ដែនដីសណ្ដទន្លេមេគង្គ ។ ភាពក្រីក្ររបស់ពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម វាជះឥទ្ធិពលដល់ជីវភាព និង អនាគតរបស់យុវជនខ្មែរក្រោម ។ ប៉ុន្មានឆ្នាំកន្លងទៅនេះ អាត្រានៃបោះបង់សាលារបស់និស្សិតខ្មែរក្រោមឈាន ដល់ដំណាក់កាលប្រកាសអាសន្នមួយ ។ ពួកគេត្រូវខិតខំធ្វើការនៅតាមកសិដ្ឋាន ឬ ស្វែងរកការងារធ្វើ ដើម្បីជួយ ដល់គ្រួសាររបស់ពួកគេ ។ គ្មានការអប់រំ អនាគតរបស់យុវជនខ្មែរក្រោមនឹងអាប់រស្មី ។
មាត្រាទី ៤៖ សិទ្ធិក្នុងការចូលរួមក្នុងជីវិតវប្បធម៌ និងការទទួលបាននូវការរីកចម្រើននៃវិទ្យាសាស្ត្រ
នៅតំបន់ដែនដីសណ្ដទន្លេមេគង្គ ខ្មែរក្រោមមានកីឡា ២ ប្រភេទដ៏ល្បី ដែលគេចាត់ទុកថាជាខឿនវប្បធម៌ ដែល ពួកគេប្រារព្ធជាច្រើនសតវត្សមកហើយ គឺ ប្រពៃណីប្រណាំងគោ និងប្រពៃណី ប្រណាំងទូក ង ។
អ្នកស្រី Farida Shaheed ប្រេសិតពិសេសរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកផ្នែកវប្បធម៌ ក៏បានសម្ដែងនូវក្ដី បារម្ភរបស់លោកស្រី បន្ទាប់ពីបានបានទៅបំពេញទស្សនកិច្ចនៅវៀតណាម ។ លោកស្រីបានបញ្ជាក់ថា៖
“យើងមានក្ដីបារម្ភពិសេសថា រាល់ពិធីផ្សេងៗ ជាសកម្មភាពមួយដែល [រដ្ឋាភិបាលវៀតណាម] ចាត់តាំងឲ្យធ្វើ ដែលមានមែនឆ្លុះបញ្ចាំងអំពីវប្បធម៌ផ្សារភ្ជាប់នឹងជីវិតពិតរបស់ពួកគេទេ ឬ ត្រូវទិញសំបុត្រដើម្បីចូលទស្សនា ។ ខ្ញុំ កំពុងនិយាយឧទាហរណ៍អំពីពិធីបុណ្យប្រណៃណីប្រណាំងគោ នៅស្រុកបៃនូយ ឋិតនៅក្នុងខេត្តមួយចំនួន នៃភាគ ខាងត្បូងប្រទេសវៀតណាម” ។
ក្រៅពីនេះ រដ្ឋាភិបាលវៀតណាមបានកាឡៃប្រពៃណីពិធីបុណ្យអុំទូក [ខុសកាល] និងចាត់ពិធីបុណ្យមួយនេះ គ្រាន់ តែដើម្បីទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរណ៍តែប៉ុណ្ណោះ ។ មានតែក្រុមទូក ង ដែលបានឈ្មះពីរបីក្រុមប៉ុណ្ណោះ ដែលបាន ទទួលថវិកាតិចតួច ខណៈដែលមានទូក ង រាប់សិបក្រុមដែលមានកីឡាកររាប់ពាន់នាក់មកចូលរួមមិនបានទទួល កម្រៃអ្វីឡើយចំពោះកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ខ្លួន ។ ទីបំផុតរដ្ឋាភិបាលវៀតណាមបានប្រមូលប្រាក់ជាច្រើនពីភ្ញៀវ ទេសចរណ៍ និងក្រុមហ៊ុននានាដែលផ្សាយពាណិជ្ជកម្ម ។
វប្បធម៌ខ្មែរក្រោមរបស់យើងខ្ញុំ ត្រូវបានផ្សារភ្ជាប់នឹងពាក្យប្រៀនប្រដៅនៃពុទ្ធសាសានថេរវាទ និងវត្តអារាមជាមជ្ឈ មណ្ឌលវប្បធម៌ ដើម្បីយើងខ្ញុំប្រតិបត្តិតាមសាសនារបស់យើងខ្ញុំ ។ ភាសាខ្មែរមានសារៈសំខាន់ក្នុងការរក្សាវប្បធម៌ របស់យើងខ្ញុំ ។
ជាអកុសល រដ្ឋាភិបាលវៀតណាម មិនបានគោរពនូវសិទ្ធិរបស់ខ្មែរក្រោមទេ ដូចជាសិទ្ធិនៃការប្រតិបត្តិសាសនា របស់ពួកគេជាដើម ។ ឧទាហរណ៍ ដូចជាការបង្កើតសមាគមព្រះសង្ឃសាមគ្គីស្នេហាជាតិ ដែលជាឧបករណ៍មួយ សម្រាប់ការត្រួតពិនិត្យសកម្មភាពសាសនានៅកម្ពុជាក្រោម ។ ព្រះចៅអធិការវត្តបានទួលប្រាក់ខែតិចតួច ដើម្បីធ្វើ ការបំរើរដ្ឋាភិបាលបក្សកុម្មុយនិស្តវៀតណាម ។ តាមពុទ្ធវិន័យពុទ្ធសាសនារបស់យើងខ្ញុំ ព្រះសង្ឃគ្រាន់តែទទួលនូវ ទានពីទាយកទាយិកា តែមិនមែនជាប្រាក់ខែនោះទេ ។ ចំណាត់ការរបស់រដ្ឋាភិបាលវៀតណាម ដើម្បីបង្កើតឲ្យមាន បរិយាកាសតានតឹងមួយរវាងព្រះសង្ឃ និងពុទ្ធបរិស័ទនៅក្នុងសង្គមខ្មែរក្រោម ។
ទោះបីច្បាប់មានចែងនៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃប្រទេសវៀតណាម តែរដ្ឋាភិបាលបានប្រើអត្ថបទស្រពេចស្រពិលនៅក្នុង ច្បាប់ព្រហ្មទណ្ឌ ដើម្បីចាប់សកម្មជនសិទ្ធិមនុស្ស ។ ឧទាហរណ៍ មាត្រី ៩១ នៃច្បាប់ព្រហ្មទណ្ឌវៀតណាម បានចែងថា “រត់ចេញទៅក្រៅប្រទេស ឬ នៅក្រៅប្រទេសក្នុងគោលបំណងប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាលប្រជាជន” ត្រូវបាន យកប្រើដើម្បីប្រឆាំងព្រះតេជព្រះគុណ ថាច់ ធឿន និង លីវ នី ដែលបានព្យាយាមភៀសខ្លួនចេញពីកម្ពុជាក្រោម នៃប្រទេសវៀតណាម ជាមួយនឹងមនុស្សដទៃទៀត គឺ លោក ត្រា វ៉ាន់ថា និង ថាច់ ភូមិរិទ្ធិ ។ ពួកគេត្រូវបានកាត់ ទោសឲ្យជាប់ពន្ធនាគារម្នាក់ៗពី ២ ទៅ ៦ ឆ្នាំ ។ ជាក់ស្ដែង ទោសដែលព្រះតេជព្រះគុណ ថាច់ ធឿន ត្រូវបានចោទ ប្រកាន់នោះ គឺគ្រាន់តែបានសម្ភាសជាមួយ វិទ្យុសំឡេងកម្ពុជាក្រោម (www.vokk.net) ដែលចេញផ្សាយតាម ប្រព័ន្ធអិនធើណិតដោយសហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ស្ដីអំពីយុវជនខ្មែរក្រោមិនអាចមានសេរីភាពក្នុងការរៀនអក្សរខ្មែរ របស់ខ្លួននៅដែនដីកម្ពុជាក្រោម តែប៉ុណ្ណោះ ។
ព្រះតេជព្រះគុណ លីវ នី ប្រសូត ឆ្នាំ ១៩៨៦ ជាព្រះចៅអធិការវត្តសិរីតាសេក ត្រូវបានចោទប្រកាន់ពីបទមិនធ្វើតាម បញ្ជារបស់របស់រដ្ឋាភិបាលវៀតណាម ដើម្បីចាប់ផ្សឹកព្រះតេជព្រះគុណ ថាច់ ធឿន ។
ថ្មីៗនេះ ព្រះសង្ឃខ្មែរក្រោមនៅភ្នំពេញ ៥ អង្គ និងយុវខ្មែរមួយចំនួន ត្រូវបានហាមចូលរួមក្នុងពិធីបុណ្យកឋិន នៅវត្ត វត្តខ្វែងទទឹង ភូមិខ្វែងទទឹង (ấp Minh Hưng) ឃុំ ខ្វែងទទឹង (Xã Minh Hòa ) ស្រុក ឃ្លាំងមឿង ( Huyện Châu Thành) ខេត្ត ក្រមួនស កាលពីថ្ងៃទី ២៨ ខែតុលា ឆ្នាំ ២០១៤ ទោះបីអ្នកទាំងមានលិខិតឆ្លងដែនស្របច្បាប់យ៉ាង ណាក៏ដោយ ។ ពេលពួកគេត្រឡប់មកកម្ពុជាវិញ ត្រូវបានបូលិស្តព្រំដែនវៀតណាមចាប់សួរចម្លើយជាង ១០ ម៉ោង និងបានប្លន់យកសម្ភារៈអេឡិចត្រូនិចផ្ទាល់ខ្លួនរបស់ពួកគេអស់ជាច្រើន ដូចជា ទូរស័ព្ទដៃ Iphone , Samsung និងម៉ាស៊ិនថតរូប ជាដើម ។ ពួកគេ ត្រូវបានចោទពីបទចូលរួមធ្វើបាតុកម្មនៅកម្ពុជា និងពាក់ព័ន្ធជាមួយនឹង សហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ។
ខណៈដែលប្រទេសវៀតណាមបច្ចុប្បន្ន ជាសមាជិកនៃក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ តែពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមត្រូវពិន័យដោយគ្រាន់តែពួកគេអនុវត្តនូវសិទ្ធិជាមូលដ្ឋានរបស់ពួកគេតែប៉ុណ្ណោះ ។ បញ្ហានេះ យើងខ្ញុំ ចង់ស្វែងរកកិច្ចអន្តរគមន៍ពីគណៈកម្មាធិការសេដ្ឋកិច្ច សង្គមកិច្ច និងវប្បធម៌ ដើម្បី៖
- ជម្រុញឲ្យវៀតណាមអនុវត្តឲ្យបានពេញលេញនូវសេចក្ដីប្រកាសជាសកលស្ដីអំពីសិទ្ធិរបស់ជនជាតិដើម ដើម្បីគោរពនូវសិទ្ធិរបស់យើងខ្ញុំ ក្នុងការទទួលបាននូវ “សិទ្ធិសម្រេចវាសនាខ្លួនដោយខ្លួនឯង” ។
- ជម្រុញឲ្យវៀតណាមគោរពនូវសិទ្ធិរបស់ខ្មែរក្រោម ដើម្បីពួកគេបានហៅខ្លួនឯងថា “ខ្មែរក្រោម” ។
- ជម្រុញឲ្យវៀតណាមគោរពនូវសិទ្ធិក្នុងការទទួលបានការអប់រំ ដោយវិធីអនុញ្ញាតឲ្យខ្មែរក្រោមបានរៀននូវ អក្សរសាស្ត្រ និងប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់ពួកគេនៅក្នុងសាលារដ្ឋ ។
- ជម្រុញឲ្យវៀតណាមឈប់ប្ដូរឈ្មោះ ភូមិ ស្រុក ខេត្ត នៅកម្ពុជាក្រោម ទីដែលពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមរស់នៅ តាំងពីដើមរៀងមក ។
- ជម្រុញឲ្យវៀតណាមអនុវត្ត និងរៀបចំឯកសារជាផ្លូវការ ដើម្បីទទួលស្គាល់ ជនជាតិដើមនៅវៀតណាម ។ ការដែលវៀតណាមទទួលស្គាល់ជនជាតិដើម បង្ហាញឲ្យឃើញថា កិច្ចសន្យារបស់វៀតណាម បានស្វែង រកដំណោះស្រាយរវាងរដ្ឋាភិបាល និងជនជាតិដើម និងដាក់ចេញនូវគោលនយោបាយប្រសើរជាងមុន ដើម្បី ជួយដល់ក្រុមជនជាតិដើម ឲ្យបានទទួលនូវសិទ្ធិជាមូលដ្ឋានដែលពួកគេត្រូវបានទទួល ដូចមាន ចែងនៅ ក្នុងសេចក្ដីប្រកាសជាសកលស្ដីពីសិទ្ធិជនជាតិដើមរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិដែលវៀតណាម ជាប្រទេសហត្ថ លេខី កាលពី ឆ្នាំ ២០០៧ ។
- ជម្រុញឲ្យវៀតណាមធ្វើឲ្យពលរដ្ឋទទួលស្គាល់ថា ពួកគេត្រូវបានគាំពារដោយសិទ្ធិ និងច្បាប់របស់ពួកគេ ។ ប្រសិនបើ ពលរដ្ឋមិនយល់ឃើញយ៉ាងនេះទេ ច្បាប់នៅតែមានកម្រិត ហើយពួកគេត្រូវបានចាប់ដោយ មិន មាន មូលហេតុច្បាស់លាស់ឡើយ ។
- ជម្រុញឲ្យវៀតណាម ដោះលែងជាបន្ទាន់ នូវព្រះតេជព្រះគុណ ថាច់ ធឿន និង ព្រះតេជព្រះគុណ លីវ នី ថាច់ ភូមិរិទ្ធ និង ត្រា វ៉ាន់ ថា ដោយគ្មានលក្ខខណ្ឌ ។
- ជម្រុញឲ្យវៀតណាមបញ្ឈប់ជាបន្ទាន់រាល់សកម្មភាពដាក់ពង្រាយកម្លាំង ចាប់ ឃុំឃាំង និងធ្វើទារុកម្ម ដោយអំពើហិង្សា ដូចជាករណី ព្រះតេជព្រះគុណ លី ចិន្ដា នៃវត្តព្រៃជាប់ ។
- ជម្រុញឲ្យវៀតណាមមានគោលនយោបាយទប់ស្កាត់បញ្ចុះតម្លៃស្រូវអង្ក នៅក្នុងរដូវចម្រូតរបស់ពលរដ្ឋខ្មែរ ក្រោម ដែលធ្វើឲ្យពួកគេមិនមានលទ្ធភាពគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការសងបំណុលរដ្ឋ បន្ទាប់ពីប្រមូលផលស្រូវ ។
- ជម្រុញឲ្យវៀតណាម ត្រូវមានកម្មវិធីបុលគ្មានការប្រាក់ និងផ្ដួចផ្ដើមគំនិត ដើម្បីទប់ស្កាត់អាត្រាបាត់ដីស្រែ នៅក្នុងចំណោមពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម ។
- ជម្រុញឲ្យវៀតណាមអនុញ្ញាតឲ្យកុមារខ្មែរក្រោមមានសេរីភាពក្នុងការសិក្សារៀនសូត្រអក្សរខ្មែររបស់ពួកគេ នៅសាលារដ្ឋចាប់ពីថ្នាក់មតេយ្យ ។
- ជម្រុញឲ្យវៀតណាម ទទួលស្គាល់ភាសាខ្មែរជាភាសាផ្លូវការនៅដែនដីកម្ពុជាក្រោម ។ ការប្រើប្រាស់មាន ដូចជា ត្រា និងលិខិតរដ្ឋបាលនានា ត្រូវតែសរសេរជាអក្សរខ្មែរ និងអក្សរយួន ។
- ជម្រុញឲ្យវៀតណាម ត្រូវតែគោរពសិទ្ធិពលរដ្ឋ និងព្រះសង្ឃខ្មែរក្រោម បានធ្វើដំណើរចេញចូលប្រទេស កម្ពុជា និងវៀតណាមដើម្បីចូលរួមក្នុងកម្មវិធីបុណ្យទានផ្សេងៗ ។
- ជម្រុញឲ្យវៀតណាមឈប់កាឡៃប្រពៃណីពិធីបុណ្យវប្បធម៌របស់ខ្មែរក្រោម ។ ពិធីបុណ្យប្រពីណី ត្រូវមាន សេរីភាពចាត់តាំងដោយពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម ដែលមិនមានការជ្រៀតជ្រែកពីរដ្ឋាភិបាល ។
- ជម្រុញឲ្យវៀតណាម ឈប់យកសមាគមព្រះសង្ឃសាមគ្គីស្នេហាជាតិ ឬសមាគមពុទ្ធសាសនាវៀតណាម មកត្រួតពិនិត្យលើកិច្ចប្រតិបត្តិសាសនា និងវប្បធម៌របស់ពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមនៅតាមវត្តអារាមនានា នៅដែនដី កម្ពុជាក្រោម ។ ពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម ត្រូវមានសិទ្ធិបង្កើតស្ថាប័នសាសនាឯករាជ្យរបស់ខ្លួនមួយ ដើម្បីលើក ស្ទួយប្រវត្តិសាស្ត្រ សាសនា និងវប្បធម៌របស់ពួកគេឲ្យពេញលេញ ដោយមិនមានការឃោសនាអូសទាញពី រដ្ឋាភិបាលវៀតណាម ។
ព័ត៌មានបន្ថែមសូមទាក់ទាងទៅអ៊ីមែល៖ sothy.kien@kkfyc.org ឬ Joshua Cooper
Comments are closed.