មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់សហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោមព្រមានថា បើវៀតណាមហ៊ានកម្ទេចសាលាឆទានខ្មែរនៅខេត្តលង់ហោរនោះ ស្ថានទូតវៀតណាមនៅក្រៅប្រទេសមួយចំនួនក៏រួចខ្លួនដែរ
ដោយ លី ឈូន
តាំងពីដើមទី នៃការចាប់ផ្ដើមកសាងសាលាឆទានភូមិកន្រែងកាលពីចុងឆ្នាំ ២០២០ មកនោះ អាជ្ញាធរវៀតណាមក៏បានស្រុះស្រួលមូលមតិ ហើយថែមទាំងបានចូលរួមអប់អរសាទរ ក្នុងពិធីសម្ពោធដំណើរការសាងសង់នេះទៀតផង។
បច្ចុប្បន្នដោយមើលឃើញថាមិនមានផលប្រយោជន៍ដល់របបកុម្មុយនិស្តវៀតណាមនោះ របបនេះបានស្វែងរកគ្រប់មធ្យោបាយដើម្បីរំលាយចោល ជាច្រើនលើក ច្រើនសារ នូវសាលាឆទានរបស់ខ្មែរមួយនេះ ។
មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់សហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោមព្រមានថាបើ របបកុម្មុយនិស្តវៀតណាមហ៊ានកម្ទេចចោលនូវសាលាឆទាន ដែលជាញើសឈាមរបស់ពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមនោះ ស្ថានទូតវៀតណាមនៅក្រៅប្រទេសមួយចំនួននឹងរងបាតុកម្មថ្កោលទោសពីសំណាក់ពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម មិនខានឡើយ។
ការលើកឡើងរបស់មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់សហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោម នេះបន្ទាប់ពីក្រសួងការបរទេស អាមេរិកាំងនិង អ្នករាយការណ៍ពិសេសផ្នែកសិទ្ធិមនុស្សនៃ អង្គការសហប្រជាជាតិបានថ្កោលទោសចំពោះរបបកុម្មុយនីស្តុវៀតណាមដែលរំលោភសិទ្ធិមនុស្សជាមូលដ្ឋាននិងជនជាតិដើមជាដើមដល់ពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម។
លោកគីម ឃីមជាសកម្មជនកសាងសាលាឆទានភូមិកន្រែងធ្លាប់លើកឡើងក្នុងបណ្ដាញព័ត៌មានសង្គមថាសាលាឆទាននេះត្រូវបានពុទ្ធបរិស័ទប្រសិទ្ធិនាមថា សាលាឆទានសេរីមង្គលឧទ្យានភូមិកន្រែង ដែលបានចាប់ផ្ដើមកសាងតាំងពីថ្ងៃទី ២៩ វិច្ឆិកាឆ្នាំ ២០២០ ជាគ្រឿងស៊ីម៉ង់មួយខ្នង មានទទឹង ៩ ម៉ែត្រ បណ្ដោយ ១២ម៉ែត្រ និងកម្ពស់ ១២ ម៉ែត្រ នៅលើផ្ទៃដីបណ្ដោយ ៥២ម៉ែត្រ និងទទឹង ១៦ ម៉ែត្រ ជាដីសម្បទានដោយគ្រួសារឧបាសិកា ថាច់ ធីសាបិត ។
សកម្មជនកសាងសាលាឆទានភូមិកន្រែងរូបនេះបន្តទៀតថា ការកសាងសាលាឆទាននេះ គឺយោងតាមបំណងប្រាថ្នារបស់ពុទ្ធបរិស័ទជាចាស់ទំនៅក្នុងភូមិជាយូរមកហើយ។ ពិតមេនតែភូមិកន្រែងស្ថិតក្នុងចំណុះជើងវត្តចំនួនពីរគឺវត្តសាលវ័នឧទ្យានព្រែឈូក និងវត្តសេរីមង្គលទ្រនំសេក តែមានចម្ងាយឆ្ងាយពីវត្តទាំងពីរប្រមាណជាង ១០ គីឡូម៉ែត្រឯណោះ ជាហេតុធ្វើឱ្យមានការលំបាកដល់ពុទ្ធបរិស័ទពេលទៅ បុណ្យទាន និងទៅសមាទានសីលនៅរាល់ថ្ងៃសីលជាដើម ។
សកម្មជនកសាងសាលាឆទានភូមិកន្រែងដ៏ស្វិតស្វាញរូបនេះលើកឡើងបន្តទៀតថា ចំណែកថវិកាកសាងសាលាទាននេះបានមកពីសទ្ធាជ្រះថ្លារបស់ពុទ្ធបរិស័ទនៅក្នុងស្រុកផង និងនៅក្រៅស្រុកផងទើបអាចកសាងបានសម្រេចតាមបំណងប្រាថ្នាដូច្នេះឯង។
លោកគីម ឃីមបន្តលើកឡើងទាំងអារម្មណ៍មិនពេញចិត្តនឹងទង្វើរបស់អាជ្ញាធរថា កាលដើមឡើយអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានពោលសរសើរនូវសាមគ្គីភាពរបស់ពុទ្ធបរិស័ទក្នុងភូមិ ក្នុងការកសាងសាលាឆទាននេះ តែមិនដឹងថាមកពីមូលហេតុអ្វីឡើយ ក្រោយ ៗ មកអាជ្ញាធររកគ្រប់មធ្យោបាយរារាំងមិនឲ្យបន្តកសាងហើយថែមទាំងព្យាយាមវាយកម្ទេចច្រើនលើកច្រើនសាទៀតផង៖ «ពីខាងដើម រដ្ឋអំណាចចូលរួមជាមួយយើងខ្ញុំតើ ជាពិសេសគឺ នៅថ្ងៃបញ្ចុះបឋមសិលាបើកការដ្ឋានសាងសង់ហ្នឹង ប៉ុន្តែក្រោយមកខ្ញុំមិនដឹងពីមូលហេតុអ្វី រដ្ឋអំណាចបែរជាធ្វើទុក្ខបុកម្នេញដល់យើងខ្ញុំអារឿងហ្នឹងយើងខ្ញុំក៏មិនយល់ដែរ ។ ដូច្នេះទុកឱ្យមតិមហាជនបងប្អូនយើងពិចារណាទៅពីព្រោះនៅទីនេះយើងខ្ញុំមិនបានធ្វើអ្វីធំដុំទេ។ធ្វើហ្នឹងកសាងសម្រាប់ធ្វើបុណ្យនិងកន្លែងសម្រាប់បង្រៀនក្មេង ពិសេសរាល់ថ្ងៃហ្នឹងក៏នៅតែរៀននិងបង្រៀនដែរ។ រាល់ថ្ងៃហ្នឹងក្រោយពេលចេញពីសាលារដ្ឋរៀនអក្សរយួនប្អូនៗ ហ្នឹង ប្អូនៗ ក៏ឆ្លៀតមករៀនអក្សរខ្មែរពេលល្ងាចហ្នឹងទៅ» ។
ស្រដៀងគ្នានេះដែរព្រះធម្មាចារ្យមួយព្រះអង្គព្រះនាម គឹម សំរិន្ទ គង់នៅវត្តអរុណរង្សីចាក់អាក្រោង ក្នុងស្រុកថ្កូវខេត្តព្រះត្រពាំងលើកឡើងថា អាជ្ញាធរវៀតណាមតែងតែគំរាមកំហែងពុទ្ធបរិស័ទខ្មែរនៅភូមិកន្រែងមិនឱ្យចូលរួមក្នុងការកសាងឡើយ និងថែមទាំងរារាំងក្រុមហ៊ុនលក់គ្រឿងសំណង់មិនឲ្យលក់គ្រឿងសំណង់ដល់សាលាឆទាននេះថែមទៀត ព្រោះមិនទាន់មានច្បាប់អនុញ្ញាតឲ្យសាងសង់។ លើសពីនេះទៅទៀតពួកអាជ្ញាធរចោទថា ថវិកាបានមកពីសប្បុរសជននៅក្រៅប្រទេស ជាថវិកាទុច្ចរិតផ្ដល់ឲ្យកសាងទីតាំងសម្រាប់ប្រឆាំងរដ្ឋអំណាចវៀតណាម។
ព្រះធម្មាចារ្យដែលជាសកម្មជនតស៊ូមតិខ្មែរអង្គនេះ បន្តទៀតថា ពួកអាជ្ញាធរវៀតណាមរកលេសចោទរហូតគឺបន្ទាប់មកទៀតគេក៏ចោទថាកសាងលើដីមានទំនាស់ ហើយអស់ពីចោទថាដីមានទំនាស់ក៏ទម្លាក់បទចោទមកចោទថាកសាងលើដីបង្កបង្កើនផលមិនមែនជាដីលំនៅឋានជាដើមទៅវិញ លុះក្រោយមកទៀតគេចោទថែមថា ទីសាលាទាននេះជាវាលស្រែមិនសមនឹងតម្កល់ព្រះពុទ្ធរូបទាល់តែសោះ ។ មកដល់បទចោទរឿងទីឋានមិនសមគួរ តម្កល់ព្រះពុទ្ធរូបក្នុងទីនេះព្រះសង្ឃជាសកម្មជនតស៊ូមតិដ៏ស្វិតស្វាញអង្គនេះលើកឡើងថា ម៉េចក៏មិនទៅយកព្រះពុទ្ធរូបដែលពួកសង្ឃវៀតណាមតម្កល់នៅតាមទីសួនសាធារណៈ និងតាមអារាមគុម្ពោតព្រៃនានា ជាដើមនោះទៅតម្កល់ទុកនៅតាមវត្តនានាកណ្ដាលទីប្រជុំជនផងទៅ ។ ការលើកឡើងមកដល់ចំណុចនេះ ព្រះធម្មាចារ្យវត្តចាកក្រោង រំលឹកដល់ករណីថ្ងៃទី២៨ ខែមិថុនាឆ្នាំ ២០២១ដែលអាជ្ញាធរវៀតណាមបញ្ជាឲ្យសមត្ថកិច្ចសង្ឃខ្មែរខេត្តលង់ហោរនាំគ្នាទៅរឹបអូសយកព្រះពុទ្ធរូបចេញពីសាលាឆទានភូមិកន្រែងថា៖ «ចំណែកទីនេះកសាងទុកធ្វើជាទីសក្ការបូជារបស់ញាតិញោមពុទ្ធបរិស័ទហ្នឹង ហើយបែរជានាំគ្នាមកប៉ុនប៉ងដឹកព្រះពុទ្ធរូបចេញទៅ ហើយជាងនេះទៅទៀតគឺយកឡានដឹកសពយកមកដឹកព្រះពុទ្ធរូបចេញពីភូមិកន្រែង។ ដូច្នេះសឲ្យឃើញអាជ្ញាធរបានបំពានដល់ពុទ្ធបរិស័ទខ្មែរយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរហើយថែមទាំងបន្ទោសបង្អាប់ដល់ព្រះពុទ្ធសាសនាថែមទៀត ស្ថានភាពបច្ចុប្បន្ននៅតែរំលោភបំពានមកលើប្រជាជនខ្លួនដូច្នេះ វៀតណាមមិនសមប្រើពាក្យថាប្រជាជនធ្វើម្ចាស់ និងមិនសមមានកៅអីនៅក្នុងក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សអង្គការសហប្រជាជាតិឡើយ » ។
ការលើកឡើងមកនេះ ដោយរបបកុម្មុយនិស្ដុវៀតណាមដាក់បញ្ជាឲ្យពុទ្ធបរិស័ទនៅភូមិកន្រែងត្រូវតែរុះរើ សាលាឆទានភូមិកន្រែងជាបន្ទាន់ ។ ព្រមនិងស្របក្នុងឱកាសដែលរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសអាមេរិក លោក Antony Blinken បានចេញសេចក្ដីប្រកាសព័ត៌មានមួយ ចុះថ្ងៃទី ២ ខែធ្នូ ឆ្នាំ ២០២២ ដាក់ប្រទេសវៀតណាមចូលទៅក្នុង «បញ្ជីឃ្លាំមើលពិសេស» (Special Watch List) ដោយសារតែវៀតណាមបាន «រំលោភបំពានជាទម្ងន់» លើសេរីភាពសាសនា ។ ហើយកាលពីថ្ងៃទី ១៨ តុលាកន្លងទៅនេះអ្នករាយការណ៍ពិសេសនៃអង្គការសិទ្ធិមនុស្សអង្គការសហប្រជាជាតិប្រចាំតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ បានផ្ញើសារមួយច្បាប់ស្នើឲ្យរបបកុម្មុយនីស្តុវៀតណាមឆ្លើយបំភ្លឺ ករណីអាជ្ញាធរវៀតណាមនៅតែបន្តរំលោភសិទ្ធិមនុស្សយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរមកលើខ្មែរក្រោម មានករណីសេរីភាពសាសនារបស់ខ្មែរក្រោម និងករណីរំលោភមិនទទួលស្គាល់ខ្មែរក្រោមជាជនជាតិដើម ជាដើម ។
ពេលនេះរបបកុម្មុយនីស្តុវៀតណាមកំពុងស្លាក់បំពង់ក រកពាក្យអ្វីទៅឆ្លើយបំភ្លឺចំពោះអង្គការសិទ្ធិមនុស្សអង្គការសហប្រជាជាតិមិនបានឡើយ ដែលជាហេតុធ្វើឲ្យក្រុមអ្នករាយការណ៍ពិសេសនៃអង្គការសិទ្ធិមនុស្សអង្គការសហប្រជាជាតិប្រចាំតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ កាលពីថ្ងៃទី ១៩ ខែធ្នូនេះ ចេញផ្សាយសាររំឭកមួយច្បាប់ផ្ញើទៅរបបកុម្មុយនីស្តវៀតណាម ថាសាររបស់ពួកគេមានរយៈពេលកំណត់ឲ្យឆ្លើយបំភ្លឺត្រឹមតែ ៦០ ថ្ងៃប៉ុណ្ណោះសម្រាប់អាជ្ញាធរតបសារ តែពេលនេះដល់ពេលកំណត់ហើយ តែរបបកុម្មុយនីស្តុវៀតណាមនៅតែរកពាក្យឆ្លើយតបមិនទាន់បាន ។
ទាក់ទិននឹងករណីទាំងនេះប្រធានផែនការសហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោមលោកត្រឹង ម៉ាន់ រិនលើកឡើងថា ដីដែលពុទ្ធបរិស័ទភូមិកន្រែងកសាងសាលាឆទានគឺជាដីសម្បទានមានម្ចាស់ឯកជន ហើយជាការកសាងដើម្បីទុកជាទីសក្ការនិងជាទីកន្លែងសម្រាប់បង្រៀនអក្សរខ្មែរដល់កូនចៅខ្មែរដែលនៅឆ្ងាយពីសាលាវត្ត ម្យ៉ាងវិញទៀតមុននឹងកសាងពុទ្ធបរិស័ទក៏បានសុំច្បាប់ពីសមត្ថកិច្ចផងដែរ តែដោយអាស្រ័យសមត្ថកិច្ចធ្វើការយឺតមិនព្រមដោះស្រាយ ដូច្នេះក៏ចាប់ផ្ដើមសាងសង់ជាបណ្ដើរ ៗ ទៅតាមធនធាននៃការចូលរួមរបស់ពីពុទ្ធបរិស័ទទៅ ហេតុដូច្នេះការកសាងសាលាឆទានភូមិកន្រែងមិនបានខុសនឹងច្បាប់រដ្ឋឡើយ៖ «ព្រោះថាដីដែលសាងសង់ហ្នឹងគឺជាដីរបស់ខ្មែរ ម្ចាស់ដីហ្នឹងជាបងប្អូនបង្កើតនឹងគ្នាគាត់បាននិយាយពិភាក្សាព្រមព្រៀងគ្នាហើយប្រគល់ដីហ្នឹងសម្បទានឲ្យដល់សង្គម សម្រាប់សាងសង់សាលាឆទានហ្នឹងហើយ នេះខ្ញុំគិតថាវាគ្មានប៉ះពាល់អីទៅដល់រដ្ឋាភិបាលទេ គឺអត់មានប៉ះពាល់អីទាល់តែសោះ ផ្ទុយទៅវិញការងារហ្នឹងគឺវាចម្រើនឲ្យរដ្ឋាភិបាលទេតើ» ។
ប្រធានផែនការសហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោមដែលដ៏មានចំណាស់រូបនេះ លើកឡើងទៀតថាសាលាឆទានភូមិកន្រែងកកើតឡើងពីសទ្ធារួមរបស់ពុទ្ធបរិស័ទខ្មែរ ដូច្នេះសាលាឆទាននេះរបស់រួមរបស់ខ្មែរ ។ ដូច្នេះបើសិនជាវៀតណាមនៅតែខំធ្វើរឿងតូច ឲ្យទៅជារឿងធំនោះ ខ្មែរក្រោមនៅក្រៅស្រុកនឹងធ្វើបាតុកម្មថ្កោលវៀតណាមនៅតាមស្ថានទូតនានារបស់វៀតណាមនៅក្រៅស្រុកឲ្យសហគមន៍អន្តរជាតិដឹងឮកាន់ខ្លាំងថែមទៀតជាមិនខាននូវទង្វើអាក្រក់របស់វៀតណាម៖ «សាលាឆទាននៅភូមិកន្រែងនេះមានការឧបត្ថម្ភគាំទ្ររបស់បងប្អូនយើងនៅគ្រប់ទិសទី ទាំងបងប្អូនអ្នកនៅក្នុងផងនិងអ្នកនៅក្រៅស្រុកផង។ ព្រោះថាបន្ទាប់ពីបងប្អូននៅភូមិកន្រែងកសាងឡើងហើយគេឃើញមានសមិទ្ធិផលហ្នឹងជាក់ស្ដែង បងប្អូនយល់ឃើញថាធ្វើហ្នឹង កសាងហ្នឹងគឺត្រឹមត្រូវហើយ ល្អហើយទើបមានគេជួយរហូតកសាងបានសម្រេចមកសព្វថ្ងៃនេះឯង។ ការចូលរួមកសាងដូច្នេះបញ្ជាក់ឲ្យឃើញថាសាលាឆទាននេះមិនមែនត្រឹមជារបស់អ្នកភូមិកន្រែងតែម្នាក់ឯងនោះទេ វា ។ គឺជាសម្បត្តិរួមពលរដ្ឋខ្មែរ ពុទ្ធបរិស័ទខ្មែរទូទៅ» ។
គេនៅចាំបានថា បន្ទាប់ពីរបបកុម្មុយនីស្តុវៀតណាមបង្ក្រាបព្រះសង្ឃបាតុកម្មកាលពីថ្ងៃទី ៨ កុម្ភៈឆ្នាំ ២០០៧ ដោយបានចាប់ព្រះសង្ឃបាតុករខ្មែរក្រោមប្រមាណ ៥ អង្គដាក់ពន្ធនាគារនោះបាតុកម្មក៏បានផ្ទុះឡើងយ៉ាងគគ្រឹកគគ្រេងជាបន្តបន្ទាប់មានរយៈពេលស្ទើរតែពេញមួយឆ្នាំ នៃឆ្នាំ ២០០៧ នៅតាមប្រទេសមួយចំនួនដែលខ្មែររស់នៅ ហើយរយៈពេលនោះទូតវៀតណាមនៅទីក្រុងភ្នំពេញក៏ត្រូវបានហ៊ុមព័ទ្ធដោយបាតុករខ្មែរផងដែរ។
លុះដល់ខែកក្កដា ស្ទើរពេញមួយខែនៃខែកក្កដាឆ្នាំ ២០១៤ បាតុកម្មទ្រង់ទ្រាយធំហ៊ុមព័ទ្ធស្ថានទូតវៀតណាមប្រចាំកម្ពុជាបានផ្ទុះឡើងម្ដងទៀតដែលមានព្រះសង្ឃនិងពលរដ្ឋខ្មែរ ខ្មែរក្រោមចូលរួមប្រមាណជាជាង ១ ពាន់ នាក់ប្រឆាំងនឹងស្ថានទូតវៀតណាមដែលបំផ្លើសថាកម្ពុជាក្រោមមិនមែនជាអតីតទឹកដីរបស់កម្ពុជា។ ហើយពេលនោះប្រសិនជាទីក្រុងភ្នំពេញកំពុងតែងាកចេញពីរបបកុម្មុយនិស្ដុវៀតណាមដូចសព្វថ្ងៃនេះនោះ ប្រហែលជាស្ថានទូតវៀតណាមនៅកម្ពុជាក្លាយជាផេះបាត់ទៅហើយ។
សព្វថ្ងៃដែលរបបកុម្មុយនិស្ដុវៀតណាមបន្ធូរបន្ថយក្នុងការធ្វើទុកបុកម្នេញដល់សកម្មជនតស៊ូមតិខ្មែរក្រោមនោះគឺដោយអាស្រ័យការតស៊ូមតិដោយសន្តិវិធីនិងអហិង្សាដ៏ស្វិតស្វាញរបស់ខ្មែរក្រោមទាំងក្នុងនិងក្រៅស្រុក ពិសេសគឺការតស៊ូមតិដ៏ត្រឹមត្រូវលើឆាកអន្តរជាតិរបស់ខ្មែរក្រោមនេះឯង ៕
