អតីតសកម្មជនព្រះសង្ឃខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ព្រះនាម សឺន ហាយ ដែលតែងតែបង្ហាញវត្តមានជាញឹកញាប់នៅពេលមានបាតុកម្មនានាពីសំណាក់សកម្មជនដីធ្លី និងបញ្ហាព្រំដែននាគ្រាកន្លងមក ឥឡូវនេះបានលាចាកសិក្ខាបទ និងទទួលបាននូវសិទ្ធិជ្រកកោនស្របច្បាប់ផ្នែកនយោបាយនៅប្រទេសស៊ុយអែត (Sweden) ។
ក្រោយពីទៅរស់នៅប្រទេសទីបីមួយរយៈ អតីតព្រះសង្ឃកម្ពុជាក្រោមម្នាក់នេះ ទទូចដល់អង្គការសង្គមស៊ីវិល និងសប្បុរសជននានា ដើម្បីជួយបានសាងផ្នួសឡើងវិញ ពីព្រោះដោយសារលោកខ្វះទំនាក់ទំនង និងពុំដឹងពីរបៀបនៃការធ្វើលិខិតស្នាមនៅឯប្រទេសនោះ។
អតីតសកម្មជនព្រះសង្ឃមកពីដែនដីសណ្ដនៃខេត្តព្រះត្រពាំង រូបនេះ ពុំសប្បាយរីករាយនឹងភាពជាគ្រហស្ថដោយមិនបានគ្រងស្បង់ចីវរក្នុងនាមជាព្រះសង្ឃឡើយ ទោះបីជាបានទៅដល់ប្រទេសមួយដែលពោរពេញដោយសេរីភាព និងរួចពីការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញពីសំណាក់អាជ្ញាធរក៏ដោយចុះ ។
បន្ទាប់ពីបានចាកចេញពីប្រទេសកម្ពុជា ដោយការភៀសខ្លួនទៅកាន់ប្រទេសថៃ កាលពីថ្ងៃទី ២៥ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៥ អតីតសង្ឃដ៏សកម្មក្នុងរឿងបាតុកម្មម្នាក់នេះ ក៏សម្រេចចិត្តលាចាកសិក្ខាបទពីជីវិតជាអ្នកបួសមួយរយៈ ហើយសម្ងំរស់ដោយភាពភ័យខ្លាច ទម្រាំមានកិច្ចអន្តរាគមន៍ពីមន្ត្រីអង្គការសហប្រជាជាតិ ទទួលបន្ទុកជនភៀសខ្លួន (UNHCR) ទទួលស្គាល់ជាផ្លូវការ ។
ទីបំផុត ភាពភ័យខ្លាច និងការតាមធ្វើទុក្ខបុកម្នេញនានា ត្រូវបានរសាយបាត់អស់ ព្រោះជាពេលមួយដែលអតីតសង្ឃអង្គនេះមានឱកាសធ្វើដំណើរទៅកាន់ប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យមួយនៅអឺរ៉ុប កាលពីថ្ងៃទី ១១ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៦ ក្នុងនាមជាជនភៀសខ្លួនផ្នែកនយោបាយ ។
ថ្លែងប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរី កាលពីដើមសប្ដាហ៍នេះ អតីតព្រះសង្ឃ សឺន ហាយ ឲ្យដឹងថា ការដែលរូបលោកបង្ខំចិត្តលាចាកសិក្ខាបទបែបនេះ គឺធ្វើឡើងតាមការចង់បានរបស់មន្ត្រីអង្គការសហប្រជាជាតិ ពីព្រោះជីវិតជាបព្វជិតមានការពិបាកក្នុងការស្វែងរកសិទ្ធិជ្រកកោន ហើយរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ក៏បានសហការជាមួយអាជ្ញាធរថៃ ក្នុងការតាមចាប់ខ្លួនលោកនៅតាមវត្តនានា។ ដូច្នេះ ទើបរូបលោកបង្ខំចិត្តដោះស្បង់ចីវរដោយក្តីអាល័យ៖ «មូលហេតុដែលជំរុញឲ្យខ្ញុំលាចាកសិក្ខាបទនេះ គឺបណ្ដាលមកពីរដ្ឋាភិបាល ក៏ដូចជាតុលាការនៅស្រុកខ្មែរយើង ចេញដីកាតាមចាប់ខ្លួនខ្ញុំ ហើយខ្ញុំក៏បានភៀសខ្លួនមកស្រុកថៃ ដើម្បីសុំសិទ្ធិជ្រកកោនផ្នែកខាងនយោបាយ ហើយអង្គការសហប្រជាជាតិ ប្រចាំនៅស្រុកថៃ បានស្នើសុំឲ្យខ្ញុំសឹកជាបណ្ដោះអាសន្ន»។
ទន្ទឹមគ្នានេះ លោក សឺន ហាយ ទទូចអំពាវនាវដល់សប្បុរសធម៌នានាជួយដល់រូបលោក ឲ្យបានបួសជាថ្មីឡើងវិញ ដោយលោកអះអាងថា នៅទីនោះលោកគ្មានទំនាក់ទំនង និងមិនស្គាល់នរណាម្នាក់ដើម្បីជួយសម្រួលក្នុងការសាងផ្នួសវិញឡើយ៖ «បាទ! ចំណុចនេះខ្ញុំសុំអំពាវនាវដល់សប្បុរសជនទូទាំងប្រទេស បំណងខ្ញុំកំពុងតែស្រាវជ្រាវ ហើយកំពុងតែអំពាវនាវជួយធ្វើកិច្ចការងារដើម្បីខ្ញុំបានបួសវិញ ពីព្រោះខ្ញុំមិនចង់សឹកទេបាទ» ។
អតីតព្រះសង្ឃខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ដែលមានអាយុ ៣៥ ឆ្នាំ ម្នាក់នេះ ត្រូវបានមជ្ឈដ្ឋានមហាជនមួយចំនួនផ្ដើមស្គាល់លោក តាមរយៈសកម្មភាពកិច្ចការសង្គមរបស់ខ្លួន បន្ទាប់ពីភៀសកាយពីដែនដីកម្ពុជាក្រោម កាលពីឆ្នាំ២០០៦ ដោយការតាមចាប់ពីសំណាក់សមត្ថកិច្ចវៀតណាម។ មុនមកដល់ប្រទេសកម្ពុជា អតីតសង្ឃ សឺន ហាយ ក៏ធ្លាប់ជាប់ពន្ធនាគាររយៈពេល ៤៥ថ្ងៃម្តងដែរកាលពីចុងឆ្នាំ២០០៤ ព្រោះមកពីការមិនសប្បាយចិត្តពីសំណាក់រដ្ឋាភិបាលវៀតណាម ដោយសារអតីតសង្ឃរូបនេះតែងតែទេសនាពន្យល់ដល់អ្នកស្រុក អំពីការរស់នៅក្នុងប្រទេសមួយដ៏សមគួរ និងពន្យល់ឲ្យចេះប្រើប្រាស់នូវសិទ្ធិរបស់ខ្លួនក្នុងនាមជាពលរដ្ ឋ។
អតីតសកម្មជនសង្ឃអង្គនេះ ត្រូវបានចាប់ផ្សឹកនៅថ្ងៃទី ១១ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០១៤ នឹងបញ្ជូនខ្លួនទៅពន្ធនាគារព្រៃសនៅថ្ងៃបន្ទាប់ ពោលគឺក្រោយពីសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ ផ្ដន្ទាទោសពីបទបង្កការរំខានកិច្ចការមន្ត្រីសាធារណៈតាមមាត្រា៥០៤ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌ ដោយប្រឈមនឹងការជាប់ពន្ធនាគារ ១ឆ្នាំ និងពិន័យជាប្រាក់ចំនួន ៥០០ដុល្លារអាមេរិក។ បន្ថែមពីនេះ អតីតព្រះសង្ឃខ្មែរកម្ពុជាក្រោម សឺន ហាយ ត្រូវទទួលរងនូវការចោទប្រកាន់មួយករណីផ្សេងទៀតពីបទប្រើប្រាស់ឯកសារសាធារណៈក្លែងក្លាយ ត្រង់មាត្រា៦៣០ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌ និងស្លៀកសម្លៀកបំពាក់ព្រះសង្ឃដោយខុសច្បាប់ ត្រង់មាត្រា៥០៨ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌ ហើយប្រឈមនឹងជាប់ពន្ធនាគាររហូត ៥ឆ្នាំ និងពិន័យជាប្រាក់ចំនួន ២.៦២៥ដុល្លារអាមេរិក។
ប៉ុន្តែនៅថ្ងៃទី ១៣ ខែមេសា ឆ្នាំ ២០១៥ អតីតព្រះសង្ឃខ្មែរក្រោមរូបនេះ ត្រូវសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ សម្រេចឲ្យនៅក្រៅឃុំបណ្ដោះអាសន្នបន្ទាប់ពីមានប្រតិកម្មពីសំណាក់អង្គការសង្គមស៊ីវិលនានា និងពីសំណាក់ពលរដ្ឋមួយចំនួន៖ «ត្រូវតែដោះលែងជាបន្ទាន់ … ដោះលែង និងទម្លាក់ការចោទប្រកាន់ជាបន្ទាន់…»។
ទាក់ទងនឹងសំណុំរឿងនៃការភៀសខ្លួនផ្នែកនយោបាយនេះ ត្រូវបានប្រធានផ្នែកបច្ចេកទេសស៊ើបអង្កេតនៃអង្គការលីកាដូ (LICADHO) លោក អំ សំអាត យល់ថា ប្រជាធិបតេយ្យ និងនីតិរដ្ឋ ព្រមទាំងការគោរពសិទ្ធិមនុស្សនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ហាក់នៅពុំទាន់មានភាពល្អប្រសើរនៅឡើយ ដោយកន្លងមក អ្នកនយោបាយ ព្រះសង្ឃ និងប្រជាពលរដ្ឋដែលមាននិន្នាការប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាល តែងតែទទួលរងនូវការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញពីសំណាក់អាជ្ញាធរសមត្ថកិច្ច៖ «បាទ! តាមការពិតទៅនៅប្រទេសកម្ពុជា យើង យើងជាសង្គមស៊ីវិលមើលឃើញថា យើងមិនទាន់ឈានដល់ប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យ និងនីតិរដ្ឋពិតប្រាកដទេ គឺជាប្រទេសមួយដែលកំពុងធ្វើដំណើរឆ្ពោះទៅរកលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យពិតប្រាកដ ហើយក្នុងហ្នឹងក៏ឃើញថាប្រទេសកម្ពុជា យើងទាក់ទងនឹងការគោរពសិទ្ធិមនុស្សនេះ គឺនៅមិនទាន់ការគោរពពេញលេញទេ ជាពិសេសទាក់ទងទៅនឹងបញ្ហាផ្នែកនយោបាយដែលយើងឃើញ ហើយថ្មីៗនេះ គឺសកម្មជនគណបក្សនយោបាយ ត្រូវបានចាប់ដាក់ពន្ធនាគារ ហើយទាំងព្រះសង្ឃ ទាំងបាសក ឬប្រជាពលរដ្ឋដែលមាននិន្នាការទៅរកគណបក្សប្រឆាំង ហើយចេញមុខសកម្មក្នុងការតវ៉ា ត្រូវបានរងគ្រោះក្នុងការចាប់ខ្លួន និងការចោទប្រកាន់ទាក់ទងនឹងបទល្មើសផ្សេងៗ»។
មន្ត្រីអង្គការសង្គមស៊ីវិលរូបនេះ ទទូចចង់ឃើញលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យកើតមាននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា និងជំរុញឲ្យមានការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស ព្រមទាំងមិនលាបពណ៌ដាក់គ្នា ហើយយកប្រព័ន្ធតុលាការ ធ្វើជាឧបករណ៍នយោបាយឡើយ៖ «យើងចង់ឃើញប្រទេសកម្ពុជា យើងដែលឆ្ពោះទៅរកលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងនីតិរដ្ឋពិតប្រាកដ ។ មានន័យថា មិនមានការរើសអើងនៃនិន្នាការនយោបាយ ទោះបីគណបក្សនយោបាយណាក៏ដោយ ពីព្រោះពលរដ្ឋមានសិទ្ធិជ្រើសរើសគណបក្សនយោបាយ»។
ស្រដៀងគ្នានេះ អ្នកស្រាវជ្រាវលើកិច្ចការអភិវឌ្ឍន៍សង្គម លោក កែម ឡី លើកឡើងថា ទោះបីប្រទេសកម្ពុជា ពុំមានសង្គ្រាមក្តី តែកត្តាអសន្តិសុខចំពោះមនុស្សជាតិនៅតែកើតឡើងក្នុងបរិមាណដ៏ខ្លាំង ដែលជាហេតុធ្វើឲ្យមានជនភៀសខ្លួនផ្នែកនយោបាយ ចេញទៅក្រៅប្រទេស។ លោកបន្តថា ក្រៅពីកត្តាអសន្តិសុខផ្នែកមនុស្សជាតិ ក៏នៅមានអសន្តិសុខផ្នែកឯកជនដែលលោកសំដៅលើការលួចថតសំឡេងនៃការសន្ទនាតាមទូរស័ព្ទដោយអនាធិបតេយ្យ ដែលលោកហៅថាជាអំពើអសីលធម៌ និងជាអំពើអយុត្តិធម៌ និងស្ថិតក្នុងហានិភ័យខ្ពស់បំផុត៖ «ប្រទេសកម្ពុជា យើង ទទួលស្គាល់ថាអត់មានសង្គ្រាម ប៉ុន្តែអសន្តិសុខមនុស្សជាតិខ្លាំង ការរស់នៅហ្នឹងទទួលរងនូវស្ថានភាពមួយដែលមានភ័យខ្លាច ចោរលួច ចោរប្លន់ ចោរគាស់ផ្ទះ ចាប់ជំរិត គ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ ឬមួយមនុស្សជាច្រើនដែលគ្មានកំហុសទទួលរងការចោទប្រកាន់ដាក់ពន្ធនាគារ បាញ់សម្លាប់ជាច្រើន ។ ចឹងហើយបានជាមានអ្នកភៀសខ្លួនចេញទៅក្រៅ។ ទីពីរ ដោយសារតែមានចលនានយោបាយធំៗដែលរដ្ឋាភិបាលមានការភ័យខ្លាចចឹង ប្រើប្រាស់អំណាចហួសហេតុ ធ្វើឲ្យសកម្មជនមួយចំនួនមានការភ័យខ្លាច ហើយក៏និរទេសខ្លួនចេញទៅ ។ កន្លែងហ្នឹងចំណុចទីពីរ ។ ចំណុចទីបី ឥឡូវហ្នឹងវាមិនត្រឹមអសន្តិសុខមនុស្សជាតិទេ គឺថែមទាំងមានហានិភ័យនៅក្នុងកម្មសិទ្ធិឯកជនទៅទៀត។ បើយើងនិយាយទូរស័ព្ទ យើងទំនាក់ទំនងគ្នាហ្នឹងមានការលួចស្តាប់ដោយអំពើអយុត្តិធម៌ ដោយអំពើគ្មានសុជីវធម៌ទាល់តែសោះ។ កន្លែងហ្នឹងហើយដែលយើងឃើញណាស់» ។
លោក កែម ឡី បន្តថា ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌នៅប្រទេសកម្ពុជា មានកម្រិតទាបបំផុត និងមិនផ្តល់នូវភាពយុត្តិធម៌ច្រើនសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋឡើយ ដោយលោកហៅប្រព័ន្ធតុលាការថាជាតុលាការស្តាប់ខ្យល់៖ «ជាទូទៅតែម្តង គឺមិនផ្តល់ភាពយុត្តិធម៌ច្រើនសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋទេ បើយើងមើលរបាយការណ៍កម្រិតនីតិរដ្ឋរបស់គម្រោងយុត្តិធម៌ពិភពលោក ការផ្តល់យុត្តិធម៌ហ្នឹងទាបណាស់» ។
ឆ្លើយតបនឹងបញ្ហានេះ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌ លោក ជិន ម៉ាលីន ហាក់ពុំចាប់អារម្មណ៍ចំពោះការលើកឡើងរបស់អង្គការសង្គមស៊ីវិលឡើយ ដោយលោកបញ្ជាក់ថា នោះជាទស្សនៈរបស់មនុស្សម្នាក់ៗក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យអាស្រ័យលើការចូលចិត្ត ឬមិនចូលចិត្តតែប៉ុណ្ណោះ៖ «ខ្ញុំមិនមានប្រតិកម្មអ្វីទៅនឹងការចោទប្រកាន់ទស្សនៈយល់ឃើញរបស់គាត់ទេ ពីព្រោះមនុស្សនៅក្នុងសង្គមយើងមានទស្សនៈការយល់ឃើញមិនដូចគ្នាទេ។ អ្នកខ្លះគាត់ពេញចិត្តទៅ គាត់ស្រឡាញ់ទៅ គាត់គាំទ្រ។ អ្នកខ្លះគាត់មិនពេញចិត្ត។ គាត់មានការខឹងសម្បា។ អាហ្នឹងជាសិទ្ធិសេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិ និងការគិតឃើញរបស់គាត់ទេ ប៉ុន្តែអ្វីដែលសំខាន់ យើងជាស្ថាប័នមានសមត្ថកិច្ច ត្រូវតែបំពេញតួនាទីភារកិច្ចរបស់យើងឲ្យបានត្រឹមត្រូវទៅតាមច្បាប់តម្រូវ ហើយយើងមិនអាចផ្គាប់ចិត្តមនុស្សគ្រប់គ្នាបានទេ» ។
ទោះបីជាមានការលើកឡើងបែបនេះក្តី ក៏មជ្ឈដ្ឋានមហាជនមួយចំនួនយល់ឃើញថា ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌នៅប្រទេសកម្ពុជា ហាក់នៅមានភាពទន់ជ្រាយ និងគ្មានតម្លាភាពក្នុងការបំពេញនូវតួនាទីរបស់ខ្លួនឲ្យគ្រប់ជ្រុងជ្រោយឡើយ ហើយការកាត់ទោសហាក់មានការរើសអើង និងមានការបែងចែកចំពោះអ្នកមាននិន្នាការផ្ទុយពីរដ្ឋាភិបាល ៕ RFA
Comments are closed.