ព្រះតេជព្រះគុណ ថាច់ ងោស ហៅ កែវ ស្មែរ
ដោយ ថាច់ ប្រីជា គឿន
ព្រះតេជព្រះគុណ ថាច់ ងោស ហៅ កែវ ស្មែរ សង្ឃាធិបតីពុទ្ធសាសនាគណៈខេមរនិកាយ ប្រសូត ឆ្នាំ ថោះ គ.ស.១៩០៦ សុគត គ.ស.១៩៧៩ ត្រូវ សង្ឃាភិបាលតំណាងយួនយៀកកុង ចាប់ផ្សឹកកាលពីថ្ងៃទី ១៣ ខែឧសភា ឆ្នាំ ១៩៧៥ រួចដាក់គុក រហូតដល់អាពាធធ្ងន់ ហើយអាណានិគមយួនដោះលែងឲ្យមានសេរីបានមួយសប្តាហ៍ក៏បានសុគតទៅ ។

ប្រវត្តិ៖
ព្រះតេជព្រះគុណ ថាច់ ងោស (ភាសាឡា តាំងៈThach Ngos)ប្រសូត គ.ស.១៩០៦ នៅភូមិ ព្រែកអម្ពូ (Prek Ampu) ឃុំក្នុង ស្រុក ( Ấp Qui Nông) ស្រុក កំពង់ធំ (huyện Châu Thành) ខេត្តព្រះត្រពាំងកម្ពុជាក្រោម (កូសាំងស៊ីន) ។
ការសាងផ្នួស៖
គ.ស.១៩២៤ ព្រះអង្គបានបួសជាសាមណេរនៅវត្តបិតកកត្យារាមហៅ វត្តក្នុងស្រុក (ភាសាបាលីៈVatta Pittakakyãrãma) ។ គ.ស.១៩២៧ បានបំពេញឧបសម្បទាជាភិក្ខុនៅក្នុងវត្តខាងលើដដែល ។
ការសិក្សា៖
ក្រោយពីបានបំពេញឧបសម្បាទាជាភិក្ខុ ព្រះអង្គបាននិមន្តទៅសិក្សាគម្ពីរព្រះពុទ្ធសាសនានៅសាលាធម្មវិន័យ ក្នុងខេត្តកំពង់ ចាមប្រទេសកម្ពុជា ។
តួនាទីរបស់ព្រះអង្គក្នុងពុទ្ធសាសនា និង ក្នុងសង្គមខ្មែរក្រោម
ការទទួលឋានៈជាព្រះចៅអធិការវត្ត៖
គ.ស.១៩៣៩ព្រះអង្គត្រូវបានពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមចំណុះវត្តសិលាជលធី (Vatta Silãjaladhĩ) ហៅវត្តគគីរឋិតក្នុងភូមិគគីរ (Kỳ La) ឃុំគគីរ (Hòa Thuận) ស្រុកកំពង់ធំ (Châu Thành)ខេត្តព្រះត្រពាំង ។
ការទទួលឋានៈជាអនុគណ (Anugana) ស្រុក កំពង់ធំ៖
គ.ស.១៩៤៧ ព្រះអង្គត្រូវបានប្រជាពលរដ្ឋ ខ្មែរក្រោមនៅស្រុកកំពង់ធំតែងតាំង ឲ្យធ្វើជាអនុគណស្រុកកំពង់ធំ ។
ការទទួលឋានៈជាព្រះមេគណខេត្ត៖
គ.ស.១៩៦១ ព្រះអង្គត្រូវបានឡើងធ្វើជាព្រះមេគណខេត្តព្រះត្រពាំង (Vĩnh Bình) នៃគណៈពុទ្ធសាសនាថេរវាទ ។
ថ្ងៃទី ១៣ ខែធ្នូ ឆ្នាំ ១៩៦៣ ព្រះអង្គបានធ្វើជាព្រះវិន័យធម៌និងជាទី ប្រឹក្សារបស់ គណៈពុទ្ធសាសនាថេរវាទមជ្ឈមណ្ឌលនៅទីក្រុង ព្រៃនគរ ដែលមានព្រះតេជព្រះគុណ ធម្មវិរិយោ គឹម សាង ជាប្រធាន ។ ចុងឆ្នាំ ១៩៦៩ ព្រះអង្គបានទទួលនាទីជាសង្ឃាធិបតីនៃពុទ្ធ សាសនា ខេមរនិកាយ ។
ការចាប់ដាក់គុកដោយរដ្ឋាភិបាលអាណានិគមបក្សកុម្មុយនិស្តយួន៖
ក្រោយថ្ងៃទី ៣០ ខែមេសា ឆ្នាំ ១៩៧៥ កម្ពុជាក្រោមត្រូវបានគ្រប់គ្រង ដោយបក្សកុម្មុយនិស្តយួន ព្រះសង្ឃ និង បញ្ញវន្តខ្មែរ ក្រោមជាច្រើនអង្គ និងរូបដែលជាអ្នកដឹកនាំសាសនានិងសង្គម ដូចជាព្រះ តេជព្រះគុណ ថាច់ រាជ,ង៉ោ ស៊ីវ ,ថាច់ ភឿន និង ថាច់ ហ្វាយ ។ល។ ត្រូវបានរដ្ឋា ភិបាលកុម្មុយនិស្តយួនចាប់ដាក់គុកនិងធ្វើទារុណកម្មយ៉ាងឃោរឃៅ ។ ថ្ងៃទី ១៣ ខែឧសភា ឆ្នាំ ១៩៧៥ ព្រះអង្គត្រូវបានសង្ឃាភិបាលតំណាង យួនយៀកកុងចាប់ផ្សឹកហើយបានបញ្ជូនទៅដាក់គុកខេត្តព្រះត្រពាំងនៃ បក្ស កុម្មុយនិស្តយួននៅថ្ងៃទី ១៤ ខែឧសភា បន្ទាប់ពីផ្សឹកបានមួយថ្ងៃ ។ ពេលនោះ ព្រះពុទ្ធសាសនា ខ្មែរក្រោមទាំងពីរគឺ គណៈថេរវាទ និង ខេមរ និកាយត្រូវបានរំសាយដោយបក្សកុម្មុយនិស្តយួន ។
ថ្ងៃទី ២៦ ខែតុលា ឆ្នាំ ១៩៧៥ ព្រះអង្គត្រូវបានបញ្ជូនទៅនៅក្នុងជំរុំមួយ ដែលបក្សកុម្មុយនិស្ត យួនហៅថា ជំរុំលត់ដំបេបយ៉ា (Trại Cải Tạo Bến Giá) ឋិតក្នុងស្រុកមាត់សមុទ្រ (Long Tòan) ខេត្តព្រះត្រពាំង ។ នៅក្នុងជំរុំលត់ដំនោះ ព្រះអង្គខំប្រឹងធ្វើការ តាមបញ្ជាបក្សកុម្មុយនិស្ត យួនរហូត ដល់មានអាពាធជាទម្ងន់ ហើយរដ្ឋាភិបាលបក្សកុម្មុយនិស្ត យួនបាននាំព្រះអង្គទៅ វត្ត គគីរវិញ ។ ក្រោយពីបាននាំព្រះអង្គទៅ វត្តគគីរបានមួយសប្តាហ៍ ក្នុងខែឧសភា ឆ្នាំ ១៩៧៩ ព្រះអង្គបាន សុគតនៅក្នុងវត្តក្នុងស្រុក ស្រុក កំពង់ធំ ខេត្តព្រះត្រពាំង ។ ពិធីបុណ្យ បូជាព្រះសពរបស់ព្រះអង្គ មិនត្រូវបានការអនុញ្ញាតពីសំណាក់ រដ្ឋាភិបាល បក្សកុម្មុយនិស្តយួន ដើម្បីធ្វើឲ្យបានអធិកអធមឡើយ ៕