សេចក្តីថ្លៃងការណ៍ អំពីជម្លោះដីធ្លីរវាងព្រះសង្ឃនៃវត្តខ្មែរមួយនៅដែនដីកម្ពុជាក្រោម និងក្រុមគ្រួសារជនជាតិយួន
លេខាធិការដ្ឋាន
លេខៈ ០១០-១៧/SKKKO
សេចក្តីថ្លែងការណ៍
លេខាធិការដ្ឋាន គឺជាសម្ព័ន្ធនៃអង្គការសមាគមខ្មែរកម្ពុជាក្រោមចំនួន ១១ នៅព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា យើងខ្ញុំបានសិក្សាស្រាវជ្រាវ អង្កេត និង តាមដានគ្រប់ហេតុការណ៍ទាំងអស់ ដោយមានការយកចិត្តទុកដាក់បំផុត ទៅលើករណី វិវាទដីធ្លីមួយ ដែលបានកើតឡើងរវាងប្រជាជនវៀតណាម និង ព្រះសង្ឃព្រះពុទ្ធសាសនាខ្មែរ វត្តមុនីរង្សី មេពាំង ដែលឋិតនៅភូមិមេពាំង ឃុំឫស្សីស្រុក ស្រុកកំពង់ស្ពាន ខេត្តព្រះត្រពាំង (Ap4, XaPhongPhu, HuyenCauKe, Tinh TraVinh)។
តាមការសិក្សាស្រាវជ្រាវរបស់ក្រុមការងារនៃលេខាធិការដ្ឋាន វត្តមុនីរង្សី មេពាំង គឺជាវត្តព្រះពុទ្ធសាសនាខ្មែរ (ថេរវាទ) ដែលបានកសាងឡើងអំឡុងសតវត្សរ៍ទី១៨នៃគ្រឹះសករាជ។ ក្រោយពេលនៃការសាងសង់នោះ ប្រហែលជានាសម័យកាលនោះ ដោយស្ថានភាពពុំអំណោយផលទៅតាមជំនឿរបស់ពុទ្ធបរិស័ទ គណៈកម្មការ ពុទ្ធបរិស័ទ ក៏បានបន្លាស់ទីតាំងវត្តពី៤ ទៅ ៥ ដង ទៅទីកន្លែងដទៃ។ ចំពោះទីតាំងទី ៥ ដែលជាទីតាំងចុងក្រោយនៃការកសាង វត្តមុនីរង្សី មេពាំង សព្វថ្ងៃនេះ ត្រូវបានកសាងក្នុងឆ្នាំ១៨៥១ ។
រីឯទីតាំងទី ៤ គឺជាទីតាំងដីដែលកំពុងមានវិវាទ នៅទីនោះបានបន្សល់ទុកជាភស្តុតាងរហូតដល់សព្វថ្ងៃ គឺសាលាអ្នកតាមួយ ដែលសាលានេះត្រូវបានកសាងក្នុងសតវត្សរ៍ទី១៨ មុនឆ្នាំ១៨៥១ ដែលកាលណោះ វត្តមុនីរង្សី មេពាំង កំពុងមានទីតាំនៅទីនោះឡើយ ហើយសាលាអ្នកតានោះគឺត្រូវបានកសាងឡើងដោយពុទ្ធបរិស័ទខ្មែរ ដើម្បីជាទីសក្ការៈបូជាទៅតាមជំនឿ រហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ននេះ ដែលមានបងប្អូនពលរដ្ឋខ្មែររាប់ពាន់នាក់ នៅទីនោះមកប្រារព្ធពិធីតាមជំនឿ ទំនៀមទម្លាប់ ប្រពៃណី ខ្មែរជារៀងរាល់ឆ្នាំ។ ការសិក្សាស្រាវជ្រាវបានបង្ហាញឱ្យឃើញថា ភស្តុតាងមួយទៀត ដែលជាសាក្សីរស់ នោះគឺពុទ្ធបរិស័ទខ្មែរប្រមាណរាប់ពាន់គ្រួសារ ដែលពួកគាត់បានបញ្ជាក់តៗគ្នាថា ទីតាំងវិវាទនោះ គឺជាដីរបស់វត្ត ដោយពួកគាត់បានដឹងដំណាលតពីជីដូនជីតា ឪពុកម្តាយរបស់ពួកគាត់ ហើយបានយល់ព្រមផ្តិតមេដៃធ្វើជាសាក្សីផងដែរ។ នៅក្នុងលិខិតជំហរមួយរបស់សហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ចុះថ្ងៃទី១៧ ខែមេសា ឆ្នាំ២០១៧ បានជូនចំពោះប្រធានរដ្ឋវៀតណាម ដើម្បីអំពាវឱ្យសងដីមកវត្តវិញ។ កថាខណ្ឌមួយបានសរសេរថា “អំឡុងឆ្នាំ១៩៩៣ និង ឆ្នាំ១៩៩៤ មានគ្រួសារជនជាតិយួនមួយចំនួនបានមកស្នើសុំដីវត្តស្នាក់នៅបណ្តោះអាសន្ន ហើយបានសន្យាថានឹងសងមកវិញនៅពេលដែលវត្តត្រូវការ ដោយពួកគេមិនទាន់បានសងដីវត្តផង ស្រាប់តែក្រោយមក ក៏ឃើញមានមួយគ្រួសារ ដែលមានឈ្មោះ ផាង វ៉ាំងកួរ ដែលអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានវៀតណាមបានចេញប្លង់កម្មសិទ្ធិស្របច្បាប់ទៅវិញ” ចំណុចនេះផងដែរ ផ្អែកតាមការស្រាវជ្រាវ និងចំលើយសាក្សីបានបំភ្លឺឱ្យដឹងថា ដើមឡើយក្រុមគ្រួសារឈ្មោះ ផាង វ៉ាំង កួរ មិនដែលមានវត្តមាននៅលើដីវត្តនោះទេ។
យោងតាមគេហទំព័រ http://congantravinh.gov.vn ដែលបាចេញផ្សាយនៅថ្ងៃទី២២ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៧ បានបញ្ជាក់ថា៖ លោក គីម ង៉ុក ថៃ អនុប្រធាន និង ថ្នាក់ដឹកនាំមន្ទីរស្ថាប័នខេត្តថ្នាក់ដឹកនាំស្រុកស្រុកកូវកែ គណៈកម្មាធិការបក្ស, ព្រះមេគណខេត្តព្រះត្រពាំង ព្រះពុទ្ធសាសនាខ្មែរថេរវាទ ប្រធានសមាគមព្រះសង្ឃសាមគ្គីស្នេហាជាតិស្រុកកូវកែ បានបើកកិច្ចប្រជុំពិភាក្សាជាមួយក្រុមប្រឹក្សាគ្រប់គ្រង ដើម្បីដោះស្រាយនូវរាល់បញ្ហា និងសំណើរបស់វត្ត និងពុទ្ធបរិស័ទជើងវត្ត ពាក់ព័ន្ធនឹងជម្លោះដីធ្លីដែលមាន ប័ណ្ណសម្គាល់សិទ្ធិប្រើប្រាស់លេខ ៦៥ របស់លោក ផាង វ៉ាន់ កួរ រស់នៅក្នុងភូមិដូចគ្នា។ គណៈកម្មាធិការនេះ បានគាំទ្រការដោះស្រាយនិងផ្តល់សិទ្ធិប្រើប្រាស់ក្បាលដីលេខ ៦៣ ដីមានទំហំ ២៣៦៨ មែត្រក្រឡា សម្រាប់សកម្មភាពសាសនា។ លោក គឹម ង៉ុក ថៃ បានបញ្ជាក់សេចក្ដីណែនាំស្តីពីនីតិវិធីសំរាប់ការចុះបញ្ជីសម្រាប់ការចេញវិញ្ញាបនបត្រនៃការប្រើប្រាស់ដីដែលមានលេខសម្គាល់៦៣។ សម្រាប់ក្បាលដីលេខ ៦៥ គណៈកម្មាធិការប្រជាជនស្រុកកូវកែបានផ្តល់វិញ្ញាបនបត្រនៃការប្រើសិទ្ធិដីធ្លីទៅឱ្យគ្រួសារលោក ផាង វ៉ាំង កួរ នៅថ្ងៃទី១៨ ខែ០៦ ឆ្នាំ១៩៩៦ និងការធ្វើតេស្តរបស់ក្រសួងធនធាន និង បរិស្ថានបានកំណត់ថាកម្មសិទ្ធិរបស់លោក ផាង វ៉ាន់ កួរ គឺត្រឹមត្រូវតាមច្បាប់ ដូច្នេះគណៈកម្មធិការប្រជាជនខេត្តមិនអាចធ្វើតាមសំណើរបស់វត្តបានឡើយ។ ទោះជាយ៉ាងនេះក៏ដោយ តាមការស្រាវជ្រាវ សាក្សីបានឱ្យដឹងថា ការចេញប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិនោះ ដោយភាគីទាំងខាងអាជ្ញាធរ ទាំងភាគីទំនាស់ មិនបានចុះមកវាស់វែងព្រំដី ឬ ក៏មានសាក្សីដឹងឮឡើយ។ សាក្សីបានបន្តទៀតថា នោះជារឿងឃុបឃិតរវាងអាជ្ញាធរ និង គ្រួសាររបស់ ផាង វ៉ាំង កួរ ។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍ជាសកលស្តីពីសិទ្ធិមនុស្សរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ មាត្រា១៧ ចែងថា “មនុស្សគ្រប់រូបមានសិទ្ធិជាម្ចាស់កម្មសិទ្ធិ ទោះជាបុគ្គល ឬសមូហភាពក្តី។ គ្មានជនណាម្នាក់ ត្រូវគេដកហូតកម្មសិទ្ធិរបស់ខ្លូនតាមតែអំពើចិត្តបានឡើយ។” សេចក្តីប្រកាសជាសកលរបស់អង្គការ សហប្រជាជាតិស្តីពីសិទ្ធិជនជាតិដើម មាត្រា១១ ចែងថា “ជនជាតិភាគតិច មានសិទ្ធិប្រតិបត្តិ និងធ្វើឲ្យរស់ឡើងវិញនូវប្រពៃណីនិងទំនៀមទម្លាប់នៃវប្បធម៌របស់ខ្លួន រួមទាំងសិទ្ធិក្នុងការថែរក្សាការពារនិងអភិវឌ្ឍ ដែលបង្ហាញពីអត្តសញ្ញាណវប្បធម៌របស់ខ្លួន ដែលមានពីអតីតកាល បច្ចុប្បន្ន និងអនាគត ដូចជាតំបន់បុរាណវិទ្យានិងតំបន់ប្រវត្តិសាស្ត្រ បុរាណវត្ថុ រចនាបថ ពិធីបុណ្យ បច្ចេកវិទ្យា សិល្បៈទស្សនីយភាពនិងការសម្ដែងសិល្បៈ និងអក្សរសាស្ត្រ”។ មាត្រា២៦ និង មាត្រា២៧ បានចែងក្នុងខ្លឹមសារថា “ជនជាតិដើមភាគតិចមានសិទ្ធិគ្រប់គ្រងលើប្រភពធនធាន និងប្រើប្រាស់ និងអភិវឌ្ឍន៍លើដីដែល មានតាមប្រពៃណីរបស់ពួកគេ។ រដ្ឋត្រូវទទួលស្គាល់ស្របច្បាប់ ហើយនិងផ្តល់កិច្ច ការពារប្រភពធនធានទាំងនេះ ដោយឯករាជ្យ មិនលំអៀង និង ប្រកបដោយតម្លាភាព ដោយគោរពទទួលស្គាល់ច្បាប់ ប្រពៃណី ទំនៀមទម្លាប់ និងប្រព័ន្ធនៃការកាន់កាប់ដីសម្រាប់ជនជាតិដើម ដើម្បីទទួលស្គាល់ និងធ្វើការវិនិច្ឆ័យសិទ្ធិនៃជនជាតិដើម ចំពោះដី ដែនដី និងប្រភពធនធាន ដោយរាប់បញ្ចូលទាំងអ្វីដែលពួកគេបាន កាន់កាប់មកជាប្រពៃណី ឬក៏តាំងនៅឬប្រើប្រាស់”។
រដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃសាធារណរដ្ឋសង្គមនិយមវៀតណាមបានធ្វើវិសោធនកម្មនិងបានអនុម័ត កាលពីថ្ងៃទី២៨ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៣ ដោយរដ្ឋសភានៃសាធារណរដ្ឋសង្គមនិយមវៀតណាម នីតិកាលទី១៣ (XIII) សម័យប្រជុំលើកទី៦ ជំពូក២ មាត្រា១៤ ត្រង់កថាខណ្ឌ១ បានចែងថា “សិទ្ធិមនុស្សគ្រប់រូប សិទ្ធិពលរដ្ឋក្នុងនយោបាយ សិទ្ធិសេដ្ឋកិច្ច សង្គម និងវប្បធម៌ ត្រូវបានការទទួលស្គាល់ ការគោរព ការការពារ និងធានាដោយរដ្ឋធម្មនុញ្ញនិងច្បាប់ នៃសាធារណរដ្ឋសង្គមនិយមវៀតណាម”។
ផ្អែកទៅតាមអង្គហេតុ និងមូលដ្ឋានច្បាប់ ដូចបានរៀបរាប់មកខាងលើ ឆ្លៀតក្នុងឱកាសដែល ឯកឧត្តម នាយករដ្ឋមន្ត្រី សាធារណរដ្ឋសង្គមនិយមវៀតណាមនឹងអញ្ជើញមកបំពេញទស្សនកិច្ចជាផ្លូវការ នៅ ព្រះរាជានាចក្រកម្ពុជា នាថ្ងៃទី២៤-២៦ ខែមេសា ឆ្នាំ២០១៧ នេះ លេខាធិការដ្ឋាន អង្គការសមាគម ខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ប្រចាំព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា សូមស្នើទៅដល់រដ្ឋាភិបាលនៃសាធារណរដ្ឋសង្គមនិយមវៀតណាម ដែលមានដូចខាងក្រោម៖
១. រដ្ឋាភិបាលសាធារណរដ្ឋសង្គមនិយមវៀតណាម ពិនិត្យ និង សើរើឡើងវិញ ចំពោះការសម្រេចរបស់អាជ្ញាធរស្រុកកំពង់ស្ពាន (CauKe) និង របស់គណៈកម្មការប្រជាជនខេត្តត្រាវិញ ដោយពិចារណាទៅលើអង្គហេតុ និង មូលដ្ឋានច្បាប់ បានរៀបរាប់ខាងលើ ទៅតាមការគួរ។
២. រាល់សេចក្តីវិនិច្ឆ័យ ការសម្រេចរបស់អាជ្ញាធរមូលដ្ឋាននៃខេត្តត្រាវិញ ត្រូវតែឈរលើគោលការណ៍អព្យាក្រឹតភាព មិនលំអៀង មិនរើសអើង មិនប្រកាន់ពូជសាសន៍ អនុលោមទៅតាមគោលការណ៍សិទ្ធិមនុស្ស និងសិទ្ធិជនជាតិដើម ជនជាតិភាគតិច ដែលមានចែងនៅសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ស្តីពីសិទ្ធិជនជាជាតិដើម៕
រាជធានីភ្នំពេញ,ថ្ងៃទី២៤ ខែមេសា ឆ្នាំ២០១៧
ព័ត៌មានលំអិត សូមទាក់ទងតាមលេខទូរស័ព្ទដូចខាងក្រោម៖
- ១. លោក សឺន ជុំជួន ប្រធានលេខាធិការដ្ឋាន និង ជានាយកកម្មវិធី សមាគមខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ដើម្បីសិទ្ធិមនុស្ស និងអភិវឌ្ឍន៍ | ទូរស័ព្ទលេខ៖ (៨៥៥) ១១ ៧២៤ ៥៨៣
- ២. លោក ថាច់ ឡែន ប្រធានមិត្តសមាគមខ្មែរកម្ពុជាក្រោម | ទូរស័ព្ទលេខ៖ (៨៥៥) ១១ ៤៥១ ៦១៧
- ៣. លោក គឹម ស៊ីសំណា មន្រ្តីសម្របសម្រួលលេខាធិការដ្ឋាន | ទូរស័ព្ទលេខ៖ (៨៥៥) ១១ ៦០១ ៣៣២
Comments are closed.