អាជ្ញាធរយួនដោះលែង ព្រះតេជព្រះគុណ ថាច់ ធឿន បន្ទាប់ពីជាប់គុកអស់រយៈពេល ៦ ឆ្នាំ
ដោយ ស៊ឺន ចែងចើន
នៅថ្ងៃទី ២១ ខែឧសភា ឆ្នាំ ២០១៩ នេះ ព្រះតេជព្រះគុណ ថាច់ ធឿន ជាគ្រូពហូស្សូតវត្តសិរីតាសេក នៅខេត្តឃ្លាំង ត្រូវបានអាជ្ញាធរយួនដោះលែងចេញពីពន្ធនាគារហើយ បន្ទាប់ពីព្រះអង្គ ត្រូវរដ្ឋាភិបាលយួនចាប់ផ្សឹក និងដាក់ពន្ធនាគារអស់ ៦ ឆ្នាំ កាលពីឆ្នាំ ២០១៣ ។
ដំណឹង ព្រះតេជព្រះគុណ ថាច់ ធឿន ចេញពីពន្ធនាគារនេះ ត្រូវបានសាច់ញាតិរបស់ព្រះអង្គ បង្ហោះរូបថតនៅលើគណនីហ្វេសប៊ុក អមដោយសារមួយឃ្លាថា «ខ្ញុំសូមចូលរួមអបអរសាទរក្រុមគ្រួសារ និងលោកគ្រូ ថាច់ ធឿន បានចេញពីពន្ធនាគារថ្ងៃនេះ “អ្នកតស៊ូនយោបាយខ្មែរកម្ពុជាក្រោម”» ។
គួរជម្រាបជូនថា ព្រះតេជព្រះគុណ ថាច់ ធឿន ត្រូវបានអាជ្ញាវៀតណាម ចាប់ផ្សឹកទាំងខុសវិន័យព្រះពុទ្ធសាសនា ក្នុងព្រឹត្តិការណ៍បង្ក្រាបព្រះសង្ឃខ្មែរក្រោមទ្រង់ទ្រាយធំ កាលពីឆ្នាំ ២០១៣ ។ ព្រះតេជព្រះគុណ ថាច់ ធឿន ត្រូវតុលាការវៀតណាម កាត់ទោសឲ្យជាប់ពន្ធនាគាររយៈពេល ៦ ឆ្នាំ ពីបទទាក់ទងខ្មែរក្រោម នៅក្រៅប្រទេស និងផ្ដល់ព័ត៌មានឲ្យវិទ្យុអាស៊ីសេរី និងសមាគមខ្មែរកម្ពុជាក្រោម នៅបរទេស មានសហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ជាដើម ។ ក្នុងព្រឹត្តិការណ៍នោះដែរ តុលាការខេត្តឃ្លាំង នៃបក្សកុម្មុយនិស្តវៀតណាម ក៏បានប្រកាសសាលក្រមផ្ដន្ទាទោស ព្រះសង្ឃខ្មែរក្រោម ១ អង្គផ្សេងទៀត គឺព្រះតេជព្រះគុណ លីវ នី ជាព្រះចៅអធិការវត្តសេរីតាសេក ឲ្យជាប់ពន្ធនាគារ ៤ ឆ្នាំ ពីបទ «មិនព្រមផ្សឹកព្រះសង្ឃ នៅក្នុងវត្តតាមការបញ្ជារបស់អាជ្ញាធរយួន និងបើកសាលាបង្រៀនអក្សរខ្មែរដល់ព្រះសង្ឃ និងកូនចៅខ្មែរក្រោម» ។ ក្រៅពីនេះ តុលាខេត្តមួយនេះ ក៏បានផ្ដន្ទាទោស ពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម ពីររូបទៀត គឺលោក ថាច់ ភូមិរិទ្ធ ឲ្យជាប់ពន្ធនាគារ ៣ ឆ្នាំ ពីបទ “ភៀសខ្លួនទៅប្រទេសក្រៅ ដើម្បីប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាល” និងលោក ត្រា វណ្ណថា ឲ្យជាប់ពន្ធនាគារ ២ ឆ្នាំ ពីបទ «ចាត់តាំងនាំមនុស្សរត់ចេញទៅប្រទេសក្រៅ» ។
ចំណែកអតីតព្រះសង្ឃខ្មែរក្រោម និងជាអ្នកទោសមនសិការ គឺលោក លី នី ត្រូវបានតុលាកាដោះលែងចេញពីពន្ធនាគារ កាលពីថ្ងៃទី ២១ ខែឧសភា ឆ្នាំ ២០១៧ ។ ក្រោយពីចេញពីពន្ធនាគារ លោកធ្លាប់បានសុំសាងផ្នួសឡើងវិញដែរ តែមិនត្រូវបានអាជ្ញាធរវៀតណាមអនុញ្ញាតឡើយ ហើយត្រូវអាជ្ញាធរយួនហៅទៅសួរចម្លើយជាច្រើនលើក និងឃ្លាំមើលគ្រប់សកម្មភាពនៃជំហានចេញចូល ពីសំណាក់អាជ្ញាធរកុម្មុយនិស្តវៀតណាម ដែលបញ្ហានេះបណ្ដាលឲ្យប៉ះពាល់យ៉ាងខ្លាំងដល់សិទ្ធិសេរីភាព និងការស្វែងរកប្រាក់ចំណូល ដើម្បីចិញ្ចឹមជីវិតប្រចាំថ្ងៃ ។
របាយការណ៍សិទ្ធិមនុស្សក្រសួងការបរទេសអាមេរិក សម្រាប់ឆ្នាំ ២០១៧ រកឃើញថា រដ្ឋាភិបាលវៀតណាម បានបន្តរំលោភសិទ្ធិមនុស្សធ្ងន់ធ្ងរមួយចំនួន ដូចជា ការដកហូតសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរពីជីវិតមនុស្ស ដោយអនាធិបតេយ្យ និងខុសច្បាប់ ការធ្វើទារុណកម្ម និងអំពើឃោរឃៅ អមនុស្សធម៌ ការចាប់ឃុំខ្លួនអ្នកប្រឆាំង នឹងរដ្ឋាភិបាលវៀតណាម យ៉ាងអនាធិបតេយ្យ ការរំលោភបំពានជាលក្ខណៈជាប្រព័ន្ធក្នុងប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ រួមមានការបដិសេធមិនផ្ដល់មេធាវីឲ្យជនជាប់ចោទ ការបដិសេធមិនឲ្យសាច់ញាតិជួបអ្នកជាប់ឃុំ និងមិនផ្ដល់ការកាត់ទោសដោយយុត្តិធម៌ ។ របាយការណ៍រកឃើញទៀតថា អាជ្ញាធរវៀតណាមក៏បានជ្រៀតជ្រែកកិច្ចការឯកជនរបស់ពលរដ្ឋ ការរឹតត្បិតសិទ្ធិសេរីភាពដើរហើរ បញ្ចេញមតិ ការជួបជុំសាសនា និងការរឹតត្បិតសិទ្ធិសេរីរបស់សារព័ត៌មាន អ៊ិនធឺណែត និងអំពើពុករលួយ ។
ចំពោះលក្ខខណ្ឌនៃការឃុំឃាំងវិញ មានការតឹងរ៉ឹង និងពេលខ្លះបានគំរាមកំហែងដល់ជីវិតអ្នកជាប់ឃុំទៀតក៏មាន ដោយសារតែអាហារឲ្យអ្នកទោសមិនគ្រប់គ្រាន់ គ្មានអនាម័យ និងបន្ទប់តូចចង្អៀតណែនជាដើម ។ របាយការណ៍ក្រសួងការបរទេសអាមេរិក រកឃើញថា ឆ្មាំពន្ធនាគារតែងធ្វើបាបផ្នែករាងកាយដល់អ្នកទោសមនសិការ អ្នកទោសនយោបាយ ជនជាតិភាគតិច និងក្រុមសាសនា ។ ឆ្មាំពន្ធនាគារវៀតណាម ក៏មិនផ្ដល់ថ្នាំព្យាបាលជំងឺដល់អ្នកជាប់ឃុំ និងដាក់អ្នកត្រូវឃុំឃាំង នៅឯកាម្នាក់ឯងក៏មាន ។ អង្គការសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិឲ្យដឹងថា យ៉ាងហោចណាស់ក៏មានអ្នកទោសនយោបាយ និងសាសនាប្រមាណ ១០០ នាក់ កំពុងជាប់ឃុំឃាំងក្នុងពន្ធនាគារវៀតណាម ។ របាយការណ៍ក្រសួងការបរទេសអាមេរិកឲ្យដឹងទៀតថា ទោះបីរដ្ឋធម្មនុញ្ញវៀតណាមផ្ដល់សិទ្ធិសេរីភាពធ្វើដំណើរនៅក្នុងស្រុក ការធ្វើដំណើរទៅបរទេស និងការវិលត្រឡប់ចូលស្រុកវិញក៏ដោយ ប៉ុន្តែ វៀតណាម បានដាក់កម្រិតដល់ការធ្វើដំណើររបស់បុគ្គលមួយចំនួន ដែលត្រូវបានកាត់ទោស ឬចោទប្រកាន់ថា បានរិះគន់ ឬប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាលវៀតណាម ។
បារាំងបានកាត់ទឹកដីកម្ពុជាក្រោម ទៅឲ្យប្រទេសវៀតណាមគ្រប់គ្រងទាំងខុសច្បាប់ និងគ្មានការយល់ព្រមពីពលរដ្ឋខ្មែរ ក្រោម កាលពីទី ៤ ខែមិថុនា ឆ្នាំ ១៩៤៩ ។ គិតត្រឹមខែមិថុនា ឆ្នាំ ២០១៩ ខាងមុខនេះ មានរយៈពេល ៧០ ឆ្នាំហើយ ។ សហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោម នៅក្រៅប្រទេស នឹងប្រារព្ធទិវាប្រវត្តិសាស្ត្រថ្ងៃបាត់បង់ទឹកដីកម្ពុជាក្រោមនេះ នៅក្នុងអគារតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ នៅទីក្រុងឡាអេ (La Hague) ប្រទេសហូឡង់ នៅថ្ងៃសៅរ៍ទី ១ មិថុនា ។ គោលបំណងនៃការប្រារព្ធទិវានេះ គឺជាយុទ្ធសាស្ត្រមួយ ដើម្បីឈានទៅទាមទាររដ្ឋាភិបាលវៀតណាម ឲ្យខ្មែរក្រោមមានសិទ្ធិសម្រេចជោគវាសនាខ្លួន ដោយខ្លួនឯង នៅថ្ងៃអនាគត ៕
