ដោយ ថាច់ ប្រីជា គឿន
មកដល់ថ្ងៃសុក្រ ទី ៥ ខែឧសភា ឆ្នាំ ២០១៧ ជាថ្ងៃបញ្ចប់ នៃមហាសន្និបាត លើកទី ១៦ របស់វេទិកាអចិន្ត្រៃយ៍របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ស្ដីពីបញ្ហាជនជាតិដើម (UNPFII) នៅការិយាល័យកណ្ដាលរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ នាទីក្រុង New York សហរដ្ឋអាមេរិក ។ នៅថ្ងៃនេះដែរ មុនពេលបិទអង្គមហាសន្និបាត អង្គការសហប្រជាជាតិបានចេញសេចក្ដីប្រកាសរួមមួយអំពាវនាវឲ្យ មាន “សកម្មភាព” អនុវត្តលើសេចក្ដីប្រកាសជាសកលស្ដីពីសិទ្ធិជនជាតិដើមឲ្យមានប្រសិទ្ធភាព ។
យោងតាមសេចក្ដីប្រកាសរួមដែលបានចេញផ្សាយនៅលើគេហទំព័រអង្គការសហប្រជាជាតិ បានគូសបញ្ជាក់ថា មហាសន្និបាតលើកទី ១៦ នៃវេទិកាស្តីពីបញ្ហាជនជាតិដើមបានបញ្ចប់ដោយបាន អនុម័តលើសេចក្ដីប្រកាសរួមមួយលើ អនុសាសន៍សម្រាប់រដ្ឋជាសមាជិកសហប្រជាជាតិ ស្ថាប័នអង្គការសហប្រជាជាតិ និងជនជាតិដើម ។ វេទិកានេះក៏បានលើកឡើងអំពីការរីកចម្រើនក្នុងការអនុវត្តលើសិទិ្ធរបស់ជនជាតិដើម ចាប់តាំងពីសេចក្តីប្រកាសរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិស្តីពីសិទ្ធិជនជាតិដើមបានអនុម័ត ១០ ឆ្នាំកន្លមក ប៉ុន្តែក៏បានសម្តែងការព្រួយបារម្ភយ៉ាងខ្លាំងអំពីការមិនបានអនុវត្តនៅក្នុងប្រទេសជាច្រើន និងបានសង្កត់ធ្ងន់តម្រូវឲ្យមានការធ្វើសកម្មភាពជាក់ស្ដែងនៅថ្នាក់ជាតិនិងថ្នាក់មូលដ្ឋាន ។
សេចក្ដីប្រកាសដដែលបានបញ្ជាក់ទៀតថា ប្រតិភូជាង ១.០០០ នាក់តំណាងជនជាតិដើមមកពីប្រទេសនានាជុំវិញពិភពលោក ចូលរួមក្នុងសម័យប្រជុំ ចាប់ពីថ្ងៃទី ២៤ ខែមេសា ដល់ ៥ ខែឧសភាឆ្នាំ ២០១៧ ។ ប្រធានបទនៃសន្និបាតឆ្នាំនេះស្ដីអំពី “ខួប ១០ ឆ្នាំ នៃសេចក្ដីប្រកាសជាសកលរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិស្ដីពីសិទ្ធិជនជាតិដើម” ដែលបានអនុម័តកាលពីឆ្នាំ ២០០៧ ដោយសន្និបាតបានពិភាក្សាអំពី “វិធានការក្នុងការអនុវត្តលើសេចក្ដីប្រកាស” ស្ដីពីសិទ្ធិជនជាតិដើម ។ វេទិកា អចិន្ត្រៃយ៍នេះ បានពិភាក្សាគ្នារំឭកឡើងវិញនូវ សន្និសីទពិភពលោកស្តីពីជនជាតិដើម ឆ្នាំ ២០១៤ ការអនុវត្តលើរបៀបវារៈឆ្នាំ ២០៣០ ស្ថានភាពរបស់អ្នកការពារសិទិ្ធមនុស្សជនជាតិដើម និងការពង្រឹងសិទ្ធិអំណាចរបស់ស្ត្រីនិងយុវជនជនជាតិដើម ។
អធិបតីនៃមហាសន្និបាត លោកស្រី Mariam Wallet Aboubakrine បានមានប្រសាសន៍បិទអង្គប្រជុំថា៖ “នៅពេលដែលជនជាតិបានទទួលនូវសិទ្ធិជាមូលដ្ឋាន និងផលប្រយោជន៍របស់ពួកគេ គឺសង្គមទាំងមូលនឹងបានរឹងមាំ និងជាកន្លែងល្អប្រសើរសម្រាប់យើងទាំងអស់គ្នា” ។
លើកឡើងនូវសកម្មភាពរបស់រដ្ឋជាសមាជិកមួយចំនួន ដែលបានធ្វើឲ្យមានប្រសិទ្ធភាពនូវសេចក្ដីប្រកាសជាសកលរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិស្ដីពីសិទ្ធិជនជាតិដើម លោកស្រី Mariam Wallet Aboubakrine បានថ្លែងកើតសរសើរថា៖ “នេះជាព័ត៌មានវិជ្ជមានមួយដែលបង្ហាញឲ្យឃើញនូវកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងរដ្ឋជាសមាជិក និងជនជាតិដើមដើម្បីគោរពសិទ្ធិរបស់ជនជាតិដើម” ។
ដូចជារៀងរាល់ឆ្នាំដែរ ឆ្នាំនេះ សហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោម បានបញ្ជូនប្រតិភូរបស់ខ្លួន មានក្រុមយុវជន និងព្រះសង្ឃតំណាងសហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ចូលថ្លែងការណ៍អំពីបញ្ហារបស់ខ្មែរក្រោមនៅដែនដី កម្ពុជាក្រោម នៅក្នុងវេទិកានេះ រយៈពេល ២ សប្ដាហ៍ ។ ក្រុមយុវជនដឹកនាំដោយអ្នកស្រី កៀង សុធីជាប្រធានគណៈកម្មាធិការយុវជនសហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោម និងបណ្ឌិត Joshua Cooper នាយកវិជ្ជាស្ថានសិទ្ធិមនុស្សរដ្ឋ Hawaii និងជាទីប្រឹក្សាសហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ព្រមទាំងមានការចូលរួមជំនួសវេនគ្នាពីសមាជិក និងសមាជិកានៃក្រុមយុវជនសហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ដូចជា លោក ថាច់ សាម៉ន, នាង ហាង ខននី, នាង អម វិជ្ជា, នាង សឺង លិន, នាង សឺង ដានី, លោក ត្រឹង ម៉ិន យុង, លោក ដិន ខេមរាន, នាង ធីតា ចៅ, នាង វើជីញ៉ា, និង លោក រីកគី ត្រឹង ។ ចំណែកព្រះសង្ឃដឹក នាំដោយព្រះតេជព្រះគុណ សឺង យ៉ឹង រតនា ជាប្រធាននាយកដ្ឋានព័ត៌មានសហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជា ក្រោម តំណាងព្រះតេជព្រះគុណ ធីធី ធម្មោ ជាប្រធានគណៈកម្មការសាសនាអន្តរជាតិ នៃសហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ដោយមានការចូលដំណើរពី ព្រះតេជព្រះគុណ យ៉ាញ់ ទោន ព្រះតេជព្រះគុណ គឹម មឿន លោក លី សឿង និង លោក លី ហ្វាង អតីតអ្នកដែលត្រូវរដ្ឋាភិបាលយួនចាប់ផ្សឹក និងដាក់គុកធ្វើទារុណកម្មក្នុងព្រឹត្តិការណ៍ ៨ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០០៧ ព្រះតេជព្រះគុណ សួន បូរ៉ា ព្រះតេជព្រះគុណ ថាច់ ចន្ទសុភី និង ព្រះតេជព្រះគុណ ថាច់ ប្រីជា គឿន ។ ក្រុមយុវជនបានជួលបន្ទប់ស្នាក់អាស្រ័យមួយនៅក្បែរទីស្នាក់ការអង្គការសហប្រជាជាតិ ចំណែកព្រះសង្ឃវិញត្រូវចំណាយពេល ៦ ម៉ោងក្នុងការធ្វើដំណើរ ទៅមកតាមរយៈរថយន្តក្រុង Philadelphia – New York រៀងរាល់ព្រឹកល្ងាចដើម្បីបានចូលទៅប្រជុំ នៅក្នុងអង្គការសហប្រជាជាតិ ។ សមាជិកទាំងអស់នៃសហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោមមកពីរដ្ឋនានាក្នុងទឹកដីសហរដ្ឋអាមេរិក និងប្រទេសនានា ដូចជា ហូឡង់ អ៊ីតាលី បារាំង និង កាណាដា មកប្រជុំនៅ ទីក្រុង New York និង Philadelphia សុទ្ធតែចំណាយថវិកាផ្ទាល់ខ្លួនលើថ្លៃសំបុត្រយន្តហោះ ដើម្បី បានចូលរួមប្រជុំរួមគ្នាស្វែងរកយុទ្ធសាស្ត្រក្នុងការទាមទារសិទ្ធិសេរីភាព ជូនពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមក្នុងស្រុកដែលកំពុងតែត្រូវរដ្ឋាភិបាលអាណានិគមយួនធ្វើទុក្ខបុកម្នេញសព្វថ្ងៃ ។
នៅក្នុងអង្គការសហប្រជាជាតិ រាល់ពេលដែលតំណាងសហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោមថ្លែងការណ៍អំពីបញ្ហារបស់ជនជាតិដើមខ្មែរក្រោមម្ដងៗ មន្ត្រីតំណាងប្រទេសវៀតណាមប្រចាំអង្គការសហប្រជាជាតិតែងតែឡើងថ្លែងឆ្លើយតបនឹងសហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោម មិនដែលខាន ។ សេចក្ដីថ្លែងការណ៍របស់តំណាងប្រទេសវៀតណាម គ្មានអ្វីក្រៅតែពីការលើកឡើងនូវគុណសម្បត្តិរបស់ខ្លួនក្នុងការគោរព និងការពារនូវសិទ្ធិរបស់ជនជាតិភាគតិចទាំង ៥៣ និងថ្លែងអំពីការអភិវឌ្ឍផ្សេងៗ ដូចជា វិស័យអប់រំ សេដ្ឋកិច្ច និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ មានកសាងផ្លូវថ្នល់ និងស្ពាន ជាដើម ។ អ្វីដែលសំខាន់នោះ តំណាងរដ្ឋាភិបាលវៀតណាមបានលើកឈ្មោះ “សហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ឬ KKF” មកប្រឆាំងចំៗនៅក្នុងអង្គការសហប្រជាជាតិចំពោះមុខសហគមន៍អន្តរជាតិ បានធ្វើឲ្យតំណាងប្រទេសនានា តំណាងជនជាតិដើម មន្ត្រីអង្គការសហប្រជាជាតិ មន្ត្រីទីភ្នាក់ងារសហប្រជាជាតិ ម្ចាស់មូលនិធិ និងកម្មវិធី និងអង្គការសិទ្ធិមនុស្ស អន្តរជាតិទូទាំងពិភពលោកចាប់អារម្មណ៍ស្គាល់ឈ្មោះ “សហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោម” កាន់តែច្បាស់ថែមទៀត ។ មន្ត្រីតំណាងប្រទេសវៀតណាម បានចោទសហព័ន្ធខ្មែរ កម្ពុជាក្រោមថា ជាអង្គការដែលមានមូលដ្ឋាននៅក្រៅប្រទេសគ្មានសិទ្ធិតំណាងពលរដ្ឋខ្មែរនៅក្នុងប្រ ទេសវៀតណាមឡើយ និងថា អ្វីដែលសហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោមបានលើកឡើងនោះជាការឃោសនា នយោបាយក្នុងគោលបំណងបំបែកបូរណភាពទឹកដីនៅក្នុងប្រទេសវៀតណាម ។
មុនពេលចូលប្រជុំនៅក្នុងវេទិកានេះ សហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោមបានដាក់សេចក្ដីថ្លែងការណ៍ និង អនុសាសន៍របស់ខ្លួនស្ដីពីបញ្ហារបស់ខ្មែរក្រោមនៅដែនដីកម្ពុជាក្រោម ទាក់ទងនឹងខនីមួយៗនៃរបៀបវារៈ ទៅគណៈកម្មការវេទិការួចហើយ ដើម្បីអង្គការប្រជាជាតិទុកជាឯកសារ និងដាក់ឡើងនៅលើគេហទំព័រ ។ រយៈពេល ២ សប្ដាហ៍សហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោមបានថ្លែងការណ៍ចំនួន ៥ លើកគឺ៖
លើកទីមួយ នៅថ្ងៃទី ២៤ ខែមេសា ឆ្នាំ ២០១៧ នាង ខនី ហាង បានថ្លែងអំពី “វិធានការក្នុងការអនុវត្តលើសេចក្ដីប្រកាសជាសកលនៃអង្គការសហប្រជាជាតិស្ដីពីសិទ្ធិជនជាតិដើម” ។ នៅក្នុងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍នេះ សហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោមបានអំពាវនាវ សូមឲ្យមានជំនួយពីវេទិកា ដើម្បីសិក្សាលើ រដ្ឋជាសមាជិកនីមួយៗនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ ដែលមិនទាន់បានទទួលស្គាល់នូវអត្តសញ្ញាណរបស់ជនជាតិដើមនៅក្នុងប្រទេសរបស់ខ្លួន ដូចជាប្រទេសវៀតណាម ជាដើម ។ ស្នើសុំឲ្យអង្គការសហប្រជាជាតិបកប្រែសេចក្ដីប្រកាសជាសកលរបស់អង្គការសហប្រជា ជាតិស្ដីពីសិទ្ធិជនជាតិដើម (UNDRIP) ឲ្យបានច្រើនភាសា ពិសេស ភាសារបស់ជនជាតិ ដើម ។ ស្នើឲ្យវៀតណាមទទួលស្គាល់ជនជាតិដើមទាំងអស់នៅក្នុងប្រទេសរបស់ខ្លួន ក្នុង នោះ មានខ្មែរក្រោមជាជនជាតិដើមនៃដែនដីកម្ពុជាក្រោម ជាដើម ស្របតាមធម្មនុញ្ញជាតិវៀតណាម ។ នៅក្នុងចំណុចនេះ សហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ក៏បានលើកឡើងនូវបញ្ហា ជនជាតិយួនរឹបដីរបស់វត្តមុនីរង្សីមេពាំង ឋិតនៅស្រុកកំពង់ស្ពាន ខេត្តព្រះត្រពាំង មកលាត ត្រដាង ផងដែរថា រដ្ឋាភិបាលវៀតណាមបានរំលោភបំពានលើរដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់ខ្លួន ត្រង់ មាត្រា ២៤.២ ដែលបានចែងថា “រដ្ឋមានតួនាទីការពារ និងគោរពនូវសេរីភាពនៃជំនឿ និងសាសនា” តែរដ្ឋាភិបាលវៀតណាមបានបំពានលើរដ្ឋធម្មនុញ្ញនេះ ដោយបណ្ដាយឲ្យ ជនជាតិយួនរឹបយកដីរបស់វត្តជាដីសក្ការៈរបស់ជនជាតិដើមខ្មែរក្រោមទៅវិញ ។ ស្នើឲ្យមាន កិច្ចសន្ទនាចំហដោយផ្ទាល់មួយជាមួយនឹងរដ្ឋាភិបាលវៀតណាម យោងតាមអគ្គលេខាធិ ការអង្គការសហប្រជាជាតិស្ដីអំពី គម្រោងការបង្ហាញនូវសកម្មភាពជាប្រព័ន្ធទូលាយ ។
លើកទីពីរ នៅថ្ងៃទី ២៧ ខែមេសា ឆ្នាំ ២០១៧ នាង ធីតា ចៅ បានថ្លែងអំពី ការអនុវត្តលើ ៦ ចំណុចរបស់វេទិកាអចិន្ត្រៃយ៍យោងតាមសេចក្ដីប្រកាសជាសកលរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិស្ដីពីសិទ្ធិជនជាតិដើម នៅក្នុងខទី ៤ នៃរបៀបវារៈ ។
លើកទីបី នៅថ្ងៃទី ១ ខែឧសភា ឆ្នាំ ២០១៧ នាង ខនី ហាង បានសន្ទនាជាមួយនឹងអ្នករាយការណ៍ពិសេសរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិអំពីបញ្ហារបស់ខ្មែរក្រោម នៅក្នុងខទី ១០ នៃរបៀបវារៈ ស្ដីការការសន្ទនាដេញដោយជាមួយនឹងអ្នករាយការណ៍ពិសេស ។
លើកទីបួន នៅ ថ្ងៃទី ៤ ខែឧសភា ឆ្នាំ ២០១៧ លោក ត្រឹង មិន យុង បានថ្លែងអំពី “គោលការណ៍អភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយចិរភាពឆ្នាំ ២០៣០” នៅក្នុងខទី ៩ នៃរបៀបវារៈ ។
លើកទីប្រាំ នៅថ្ងៃនេះដដែល នាង អម វិជ្ជាបានថ្លែងអំពី “គោលការណ៍អភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយចិរភាពឆ្នាំ ២០៣០” នៅក្នុងខទី ១២ នៃរបៀបវារៈ ។
ក្រៅពីថ្លែងការណ៍ នៅពេលដែលសម្រាក ឬ នៅខាងក្រៅអង្គប្រជុំ សហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោម បានធ្វើការទាក់ និងបញ្ចុះបញ្ចូលល់មន្ត្រីអ្នកមុខអ្នកការអន្តរជាតិនានាឲ្យយល់អំពីបញ្ហានិងប្រវត្តិរបស់ជនជាតិដើមខ្មែរក្រោម ផងដែរ ។ ថ្ងៃទី ២ ខែឧសភា ឆ្នាំ ២០១៧ សហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ជូនសៀវភៅ “The Khmer Land of Vietnam” ដែលបានសរសេរដោយសាស្ត្រាចារ្យ Philip Taylor នៅប្រទេសអូស្ត្រាលី និយាយអំពីជនជាតិដើមខ្មែរក្រោម ជូនចំពោះ អធិបតីនៃវេទិកា លោកស្រី Miriam Wallet Aboubakrine ដើម្បីឲ្យគាត់បានស្វែងយល់កាន់តែច្បាស់នូវអត្តសញ្ញាណរបស់ ជនជាតិដើមខ្មែរក្រោម ។
ក្រៅពីប្រជុំនៅក្នុងអង្គការសហប្រជាជាតិ ប្រតិភូសហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោមមកពីប្រទេសនានាបានជួបជុំគ្នា ក្នុងវត្តខ្មែរសូរិយរង្សី ក្នុងទីក្រុង Philadelphia រដ្ឋ Pennsylvania នៅថ្ងៃទី ២៩ និង ៣០ ខែមេសា ឆ្នាំ ២០១៧ ដើម្បីធ្វើពិធីរំឭក ខួប ១០ ឆ្នាំ នៃសេចក្ដីប្រកាសរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិស្ដីពីសិទ្ធិរបស់ជនជាតិដើម និងផ្ដល់ឱកាសឲ្យ ក្រុមយុវជនចែករំលែក នូវបទពិសោធន៍របស់ខ្លួនជា មួយនឹងសហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោមក្នុងការចូលថ្លែងការណ៍ នៅក្នុងអង្គការសហប្រជាជាតិរយៈពេល ១០ ឆ្នាំ កន្លងមក ។ ចំណែកអតីតព្រះសង្ឃ ដែលធ្លាប់ត្រូវរដ្ឋាភិបាលវៀតណាមចាប់ផ្សឹក និងដាក់គុកវិញ បានចែករំលែកនូវបទពិសោធន៍របស់ខ្លួនដែលធ្លាប់រងទុក្ខនៅក្នុងគុកយួន ។ អ្នកចូលរួមបានលើកឡើងអំពីការរំលោភសិទ្ធិសេរីភាព ការរំលោភដីធ្លី ការរឹតត្បិតមិនឲ្យពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមរៀន និងបង្រៀនភាសាខ្មែរ ការលុបបំបាត់វប្បធម៌ប្រពៃណី និងសាសនា ការបង្កអំពើហិង្សាលើរូបរាងកាយ ការចាប់ឃុំខ្លួនក្នុងពន្ធនាគារ និងការមិនទទួលស្គាល់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមថាជាជនជាតិដើម ពីរដ្ឋាភិបាលវៀតណាម ។
នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំនេះ នៅថ្ងៃទី ៣០ ខែឧសភា ឆ្នាំ ២០១៧ លោក ប្រាក់ សេរីវុធ ជាអនុប្រធានទី ១ នៃសហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ត្រូវបានគណៈកម្មការនាយក នៃ សហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោមឯកភាគសំឡេង ១០០% បោះឆ្នោតជ្រើសតាំងឲ្យធ្វើជាប្រធានប្រតិបត្តិ នៃ សហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោម បន្ទាប់ពីអតីតប្រធានប្រតិបត្តិសហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោម លោក ថាច់ ង៉ុក ថាច់ ត្រូវដកតំណែងតួនាទីជាប្រធានប្រតិបត្តិកាលពីខែមករា ឆ្នាំ ២០១៧ កន្លងមក ។ លោក ស៊ឺន ហួរ ជាអគ្គលេខាធិការនៃសហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោម បានបញ្ជាក់ថា ការឆ្នោតជ្រើសរើស លោក ប្រាក់ សេរីវុធ ជាប្រធានប្រតិបត្តិនៃសហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោមនេះ ធ្វើឡើងស្របតាមជំពូក ៥ មាត្រា ៥.០៧ នៃ លក្ខន្តិកៈរបស់សហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ។
Comments are closed.