អង្គការ-សមាគមខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ប្រារព្វពិធីអបអរសាទរខួបឆ្នាំទី ៩ នៃសេចក្តីប្រកាសរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ស្តីពីសិទ្ធិជនជាតិដើម
ដោយ ស៊ឺន ចែងចើន|VOKK
អង្គការ-សមាគមខ្មែរកម្ពុជាក្រោម នៅកម្ពុជា នៅថ្ងៃទី ១១ កញ្ញា ម្សិលមិញនេះ បានប្រារព្វខួបឆ្នាំទី ៩ នៃសេចក្តីប្រកាសរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ស្តីពីសិទ្ធិជនជាតិដើម នៅសាលប្រជុំរបស់សមាគមខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ដើម្បីសិទ្ធិមនុស្ស និងអភិវឌ្ឍន៍ ស្ថិតនៅភូមិគោកឃ្លាំង សង្កាត់ភ្នំពេញថ្មី ខណ្ឌពោធិ៍សែនជ័យ រាជធានីភ្នំពេញ (ឋិតក្នុងសហគមន៍បុរីព្រៃនគរ) ។
ការរៀបចំកម្មវិធីជួបជុំរបស់អង្គការ-សមាគមខ្មែរកម្ពុជាក្រោម នៅកម្ពុជា គឺក្នុងគោលបំណងអបអរសាទរទិវាសិទ្ធិជនជាតិដើម លើកទី ៩ និងដើម្បីផ្សព្វផ្សាយអំពីសេចក្តីប្រកាសរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ស្តីពីសិទ្ធិជនជាតិដើម ទៅកាន់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម ឲ្យយល់ដឹងអំពីខ្លឹមសារនានា ដែលមានចែងនៅក្នុងសេចក្តីប្រកាស និងដើម្បីសម្ដែងការបារម្ភរបស់ពួកគេ ចំពោះការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស នៅដែនដីកម្ពុជាក្រោម ។
ទិវាសិទ្ធិជនជាតិដើម ត្រូវបានប្រារឰជារៀងរាល់ឆ្នាំ នៅពាសពេញជុំវិញពិភពលោក ដោយក្រុមជនជាតិដើមនានា រួមទាំងខ្មែរក្រោម នៅក្រៅប្រទេសផង ។ កាលបរិច្ឆេទ ១៣ ខែកញ្ញានេះ ត្រូវបានជ្រើសរើសឡើង ដើម្បីរំឭកដល់ការអនុម័ត និងការប្រកាសនូវសេចក្តីប្រកាសជាសាកល ស្តីពីសិទ្ធិជនជាតិដើម នៅថ្ងៃទី ១៣ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ ២០០៧ ។ សេចក្តីប្រកាស ជាសាកលនេះ បានទទួលស្គាល់នូវសិទ្ធិ និងសេរីភាពជាមូលដ្ឋានរបស់ជនជាតិ ដើមភាគតិចទាំងអស់ ទាំងស្ត្រី និងបុរស នៅគ្រប់ទីកន្លែងទាំងអស់ ក្នុងពិភពលោក ដោយមិនមានការរើសអើងអ្វីទាំងអស់ ជាពិសេស នៅក្នុងមាត្រានៃសេចក្តីប្រកាសនេះ បានចែងអំពី «សិទ្ធិស្វ័យសម្រេច វាសនាខ្លួន ដោយខ្លួនឯង» របស់ជនជាតិដើម ។
ក្នុងសុន្ទរកថា ដែលបានថ្លែងដោយលោក យន្ត ថារូ ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌវប្បធម៌ខ្មែរកម្ពុជាក្រោម និងជាសមាជិករដ្ឋសភាផងនោះ បានលើកឡើងថា នៅជុះវិញភិភពលោកមានជនជាតិដើមភាគតិចប្រមាណ ៣៧០ លាននាក់ ដែលកំពុងរស់នៅក្នុងប្រទេសជាសមាជិកនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ ក្នុងនោះក៏មានប្រទេសវៀតណាមដែរ ។ លោក បញ្ជាក់ថា ជនជាតិដើមភាគតិចទាំងនោះ កំពុងប្រឈម នឹងបញ្ហាជាច្រើន ពាក់ព័ន្ធ នឹងសិទ្ធិកាន់កាប់ដីធ្លី វប្បធម៌ ភាសា និងប្រពៃណី ជំនឿសាសនា ព្រមទាំងនយោបាយផ្សេងៗ ដែលកំពុងរងនូវការគាបសង្កត់ខ្លាំងឡើងៗ ពីការអភិវឌ្ឍន៍ និងសាកលភាវូបនីយកម្ម ។
គិតមកដល់ថ្ងៃទី ១៣ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ ២០១៦ គឺមានរយៈពេល ៩ ឆ្នាំហើយ ដែលវៀតណាមជាប្រទេសហត្ថលេខីមួយ ក្នុងចំណោមបណ្ដាប្រទេសទាំង ១៤៣ បានគ្រាំទ្រលើសេចក្តីអនុម័តនេះ ។ ប៉ុន្តែ បើតាមអង្គការ-សមាគមខ្មែរកម្ពុជាក្រោម មើលឃើញថា មកទល់ នឹងពេលនេះ រដ្ឋាភបាលវៀតណាម មិនបានគោរព និងលើកស្ទួយសិទ្ធិជនជាតិដើមខ្មែរក្រោមម្ចាស់ស្រុក នៅដែនដីកម្ពុជាក្រោម ដូចមានចែងនៅក្នុងសេចក្តីប្រកាសរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ នេះនៅឡើយ ។
នាយកកម្មវិធីសមាគមខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ដើម្បីសិទ្ធិមនុស្ស និងអភិវឌ្ឍន៍ លោក សឺន ជុំជួន ដែលបានចូលរួមក្នុងកម្មវិធីដែរនោះ មានប្រសាសន៍ដោយអំពាវនាវ និងទទូចឲ្យប្រទេសវៀតណាម ត្រូវតែគោរពសិទ្ធិពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម ឲ្យមានប្រសិទ្ធភាព និងពេញលេញ ស្របតាម «គោលការណ៍សិទ្ធិមនុស្ស និងគោលការណ៍សិទ្ធិជនជាតិដើម» ដែលវៀតណាម ជាសាមាជិកហត្ថាលេខីមួយផងដែរនោះ ។
គួររំឭកថា ដោយសារមានករណីរំលោភបំពានសិទ្ធិមនុស្ស និងសេរីភាពជំនឿសាសនា នានា របស់ជនជាតិដើម ទើបបណ្តាលឲ្យអង្គការជាច្រើន ដែលតំណាងឲ្យជនជាតិដើម ទូទាំងពិភពលោក ធ្វើការតវ៉ាយ៉ាងស្វិតស្វាញ ។ ក្រោយមកក៏មានព្រឹត្តិការណ៍ប្រចាំឆ្នាំ ដែលហៅថា វេទិកាអចិន្ត្រៃយ៍អង្គការសហប្រជាជាតិ ស្តីពីបញ្ហាជនជាតិដើម នៅទីក្រុងញ៉ូវយ៉ក់ សហរដ្ឋអាមេរិក ក្នុងខែឧសភា ជារៀងរាល់ឆ្នាំ ។ ដោយឡែក កាលពីថ្ងៃទី ១៣ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ ២០០៧ មហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិ បានអនុម័តច្បាប់ ស្តីពីសិទិ្ធជនជាតិដើម ដែលមានចំនួន ៤៦ មាត្រា ចូលជាធូរមាន ដោយតម្រូវឲ្យប្រទេសនានា លើពិភពលោក ត្រូវគោរពសិទ្ធិមូលដ្ឋានរបស់ជនជាតិដើម ជាម្ចាស់ទឹកដី ។
ចំណែកខ្លឹមសារសំខាន់ៗ នៅក្នុងសេចក្តីប្រកាសរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ស្ដីពីសិទ្ធិជនជាតិដើមភាគតិច ដែលមាន ៤៦ មាត្រានោះ បានចែងពីគោលបំណងនៃសិទ្ធិនេះ គឺដើម្បីការពារជាពិសេសសិទ្ធិរបស់ជនជាតិដើម ដែលពាក់ព័ន្ធទៅសិទ្ធិវប្បធម៌ សង្គមកិច្ច សិទ្ធិទទទួលបានអត្តសញ្ញាណកម្ម សិទ្ធិប្រើប្រាស់ភាសាកំណើត សិទ្ធិមានការងារធ្វើ សិទ្ធិក្នុងការថែទាំសុខភាព និងសិទ្ធិទទួលបានការអប់រំ ។ សេចក្តីប្រកាសនេះ ក៏បានសង្កត់ធ្ងន់ទៅលើសិទ្ធិជំនឿសាសនា ទំនៀមទម្លាប់ ប្រពៃណី សិទ្ធិថែរក្សាមត៌កវប្បធម៌ សិទ្ធិជាសមោហភាពក្នុងការគ្រប់គ្រងសម្បត្តិធម្មជាតិ និងសិទ្ធិសម្រេចវាសនាខ្លួន ដោយខ្លួនឯង ។
នៅក្នុងមាត្រា ៣ នៃសេចក្តីប្រកាសរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ស្ដីពីសិទ្ធិជនជាតិដើមនោះ បានចែងថា ជនជាតិដើមភាគតិចមានសិទ្ធិស្វ័យសម្រេច ។ តាមស្មារតីនៃសិទ្ធិនេះ ជនជាតិដើមធ្វើសេចក្តីសម្រេចអំពីស្ថានភាពនយោបាយដោយសេរី និងធ្វើការអភិវឌ្ឍន៍ សេដ្ឋកិច្ច សង្គមកិច្ច និងវប្បធម៌របស់ខ្លួនដោយសេរី ។ មាត្រា ១១ បានចែងថា ជនជាតិដើម មានសិទ្ធិប្រតិបត្តិ និងធ្វឲ្យរស់ឡើងវិញនូវប្រពៃណី ទំនៀមទម្លាប់ វប្បធម៌របស់ខ្លួន ។ សិទ្ធិនេះ រួមទាំងសិទ្ធិថែរក្សា ការពារ និងអភិវឌ្ឍន៍អ្វី ដែលបង្ហាញអំពីអត្តសញ្ញាណវប្បធម៌របស់ខ្លួន ដែលមានពីអតីតកាល បច្ចុប្បន្ន និងអនាគត ដូចជាបូរាណវិទ្យា និងស្ថានីប្រវត្តិសាស្ត្រ បូរាណវត្ថុ រចនាបថ្ម ពិធីបុណ្យ បច្ចេកវិទ្យា និងសិល្បៈ ទស្សនីយាភាព និងការសម្តែងសិល្បៈ និងអក្សសាស្ត្រ ។ មាត្រា ១២ បានចែងថា ជនជាតិដើម មានសិទ្ធិបង្ហាញ ប្រតិបត្តិ អភិវឌ្ឍន៍ និងបង្រៀនប្រពៃណីខាងជំនឿ និងសាសនារបស់ខ្លួន ទំនៀមទម្លាប់ និងពិធីបុណ្យផ្សេងៗ ហើយមានសិទ្ធិរក្សាការពារ និងសិទ្ធិឯកជន ក្នុងការប្រើប្រាស់ ទីកន្លែងសាសនា និងវប្បធម៌របស់ខ្លួន មានសិទ្ធិប្រើប្រាស់ និងគ្រប់គ្រងវត្ថុសម្រាប់ពិធីបុណ្យនានា ។ មាត្រា ១៣ បានចែងថា ជនជាតិដើម មានសិទ្ធិធ្វើឲ្យរស់រវើកឡើងវិញ ប្រើប្រាស់ អភិវឌ្ឍន៍ និងផ្ទេរសិទ្ធិឲ្យកូនចៅជំនាន់ក្រោយនូវប្រវត្តិសាស្ត្រ ភាសា ច្បាប់ទម្លាប់ ទស្សនវិជ្ជា ប្រព័ន្ធនៃការសរសេរ និងអក្សរសាស្ត្រ ព្រមទាំងធ្វើឲ្យការកំណត់ឈ្មោះ និងរក្សាឈ្មោះគេដោយខ្លួនឯង សម្រាប់សហគមន៍ទីកន្លែង និងបុគ្គល ។ មាត្រា ១៤ បានចែងថា ជនជាតិដើម មានសិទ្ធិបង្កើត និងគ្រប់គ្រងស្ថាប័ន និងប្រពន្ធអប់រំរបស់ខ្លួន ដោយផ្តល់ការអប់រំ ជាភាសារបស់ខ្លួនផ្ទាល់ ក្នុងលក្ខណសមស្រប នឹងវិធីសាស្ត្រ តាមវប្បធម៌ និងការបង្រៀន និងការរៀនសូត្ររបស់ពួកគេ ។
មានត្រាសំខាន់ៗ ដែលលើកយកមករៀបរាប់ខាងលើនេះ គ្រាន់តែជាមាត្រាមួយចំនួន ដែលជាអាទិភាពក្នុងចំណោម ៤៦ មាត្រានៃសេចក្តីប្រកាសរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ស្ដីពីសិទ្ធិជនជាតិដើម ។
សូមបញ្ជាក់ថា ក្នុងសេចក្តីប្រកាសបានចែងទៀតថា រដ្ឋទាំងឡាយត្រូវធានាចាត់វិធានការ ប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព ធានាថា សិទ្ធិទាំងនោះ ត្រូវបានការពារ និងធានផងដែរថា ជនជាតិដើមអាច យល់ដឹង និងត្រូវធ្វើឲ្យបានយល់ដឹង អំពីដំណើរការនយោបាយ ច្បាប់ និងរដ្ឋបាល ហើយប្រសិនបើចាំបាច់ ត្រូវធ្វើឡើងតាមរយៈការពន្យល់ បកស្រាយ ឬតាមមធ្យោបាយសមស្របដទៃទៀត ៕
រូបថតខ្លះៗ ក្នុងពិធីខួបឆ្នាំទី ៩ នៃសេចក្តីប្រកាសរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ស្តីពីសិទ្ធិជនជាតិដើម ។ រូបថតៈ ស៊ឺន ចែងចើន
Comments are closed.