ហ៊ុន សែន អះអាងជាថ្មីថា កម្ពុជាមិនអាចទាមទារទឹកដីដែលបាត់បង់មកវិញបានទេ
ដោយ ថាច់ ប្រីជា គឿន – សារព័ត៌មាន ព្រៃនគរ
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន នៅថ្ងៃចន្ទនេះ អះអាងជាថ្មីម្តងទៀតថា កម្ពុជាមិនអាចទាមទារយកទឹកដីដែលបាត់បង់ទៅប្រទេសជិតខាងបានទ្បើយ គឺមិនដូចទៅនឹងការលើក ឡើងរបស់មេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំងនោះទេ ។
ក្នុងពិធីសម្ពោធសមិទ្ធផលនានា ក្នុងស្រុកទឹកផុស ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង ប្រមុខរដ្ឋាភិបាល ប្រកាសថា កម្ពុជាមិនអាចយកទឹកដីខ្មែរ ដែលបាត់បង់ពីអតីតពីប្រទេសថៃ និងប្រទេសវៀតណាម មកវិញបាននោះទេ បើទោះជាតាមផ្លូវច្បាប់ ឬ ធ្វើសង្គ្រាមក្តី ។ ការលើកទ្បើងរបស់លោក ហ៊ុន សែន គឺឆ្លើយតបទៅនឹងសារនយោបាយ របស់មេដឹកនាំគណបក្ស ប្រឆាំង គឺគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលបានប្រកាសថា ខ្លួននឹងប្តឹងទៅតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិទីក្រុងទ្បាអេ ដើម្បីយកទឹកដីកម្ពុជាក្រោម និងកោះត្រល់ ពីប្រទេសវៀតណាមមកវិញ ប្រសិនបើគណបក្សឈ្នះការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រ នីតិកាលទី ៥ នាថ្ងៃទី ២៨ ខែកក្កដា ខាងមុខ ៖ “ដើម្បីទាមទារឯករាជ្យពីបារាំង បន្ទាប់ទៅព្រះអង្គបានផ្តួចផ្តើមគំនិតផ្ទាល់ព្រះអង្គ យកផែនទីទៅដាក់តម្កល់ នៅអង្គការសហប្រជាជាតិ ហេតុអីបានជាព្រះអង្គត្រូវធ្វើយ៉ាងដូច្នេះ ម៉េចក៏ព្រះអង្គមិនប្តឹងទៅតុលាការអន្តរជាតិឡាអេ តាំងពីជាន់នោះ បានទុកឲ្យលោកដល់ឆ្នាំ ២០១៣ លោកទៅប្តឹង អញ្ចឹងលោកឯងហ្នឹងវាខ្លាំងជាងសម្តេចឪទៀតឬអី” ។
លោក ហ៊ុន សែន ព្រមានថា ប្រសិនបើគណបក្សប្រឆាំងឈ្នះឆ្នោត ហើយប្តឹងទាមទារយកទឹកដីកម្ពុជាក្រោម ពីវៀតណាម មកវិញ នោះកម្ពុជាអាចនឹងមានសង្គ្រាម ៖ “គេថា គេមិនធ្វើសង្គ្រាមទេ គេយកកោះត្រល់ គេយកកម្ពុជាក្រោម គេយកព្រៃនគរ គឺហូជីមិញសព្វថ្ងៃ ដែលមានប្រជាជន ប្រជាជននៅក្នុងហូជីមិញ ច្រើនជាងប្រជាជនខ្មែរសព្វថ្ងៃ ព្រោះក្រុងនេះធំណាស់ ប្រជាជនប្រមាណ ១០ លាន ដូច ១៥ លានផ្លាយ ថ្លើមពាសមេឃដល់ប៉ុណ្ណឹង រួចសង្គ្រាមវាមិនកើត” ។
ទោះយ៉ាងណា លោក ហ៊ុន សែន គិតថា លទ្ធភាពឈ្នះឆ្នោតរបស់គណបក្សប្រឆាំង គឺនៅឆ្ងាយណាស់ ។ លោកក៏បានបញ្ជាឲ្យអង្គភាពព័ត៌មាន និងប្រតិកម្មរហស័របស់ទីស្តី ការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី ប្រមូលឯកសារទាំងទ្បាយ ពាក់ព័ន្ធការលើកទ្បើងរបស់ថ្នាក់ដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំង ស្តីពីបញ្ហាទាំងនេះ យកមកប្រែជាភាសាអង់គ្លេស និងបារាំង រួចបញ្ជូនទៅស្ថានទូតទាំងអស់នៅកម្ពុជា និងអង្គការការពារសិទ្ធិមនុស្សក្នុងស្រុកនានា ។
ជាមួយគ្នានោះ លោក ហ៊ុន សែន ប្រកាសឲ្យគ្រប់ស្ថានីយទូរទស្សន៍ ចាក់ផ្សាយឡើងវិញនូវបទអន្តរាគមន៍រយៈពេលជាង ៥ ម៉ោង របស់លោកស្តីពីបញ្ហាព្រំដែនកម្ពុជា-វៀតណាម នៅក្នុងរដ្ឋសភា ចាប់ពីថ្ងៃនេះរហូតដល់ថ្ងៃបោះឆ្នោត ។
អ្នកនាំពាក្យគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក យឹម សុវណ្ណ ប្រាប់ថ្លែងប្រាប់ សារព័ត៌មានខ្មែរ ក្នុងស្រុកកាលពីថ្ងៃចន្ទទី ១០ ខែមថុនា ថា គណបក្សលោកនៅតែប្រកាន់គោលការណ៍ ២ យ៉ាង ក្នុងការទាមទារយកទឹកដីកម្ពុជាពីប្រទេសវៀតណាម ។ ទី ១ ផ្អែកទៅលើច្បាប់ និងទី ២ ផ្អែកលើបទពិសោធន៍កន្លងមក ដែលគណបក្សលោកធ្លាប់ដកបង្គោលព្រំដែន នៅស្រុកចន្ទ្រា ខេត្តស្វាយរៀង ដើម្បីយកដីស្រែប្រគល់ឲ្យប្រជាពលរដ្ឋវិញ ៖ “អាស្រ័យទៅលើឆន្ទៈនយោបាយ ក្រមខណ្ឌច្បាប់ ការគាំទ្រពីអន្តរជាតិ និងតុលាការទីក្រុងឡាអេ តុលាការអន្តរជាតិតែប៉ុណ្ណោះ ដែលយើងយកមកដោះស្រាយបញ្ហាតាមបណ្តាព្រំ ដែន នេះ” ។
អ្នកវិភាគព្រឹត្តិការណ៍សង្គម លោក កែម ឡី យល់ថា កម្ពុជានៅតែមានសង្ឃឹមក្នុងការទាមទារយកទឹកដីរបស់ខ្លួនមកវិញ បើទោះជា ២០០ ទៅ ៣០០ ឆ្នាំទៅមុខក្តី ។ លោកអះអាងថា មានហេតុផល ២ យ៉ាង ដែលកម្ពុជាអាចយកបាន ទី ១ ភស្ថុតាង រួមមាន កត្តាវិទ្យាសាស្ត្រ (មានប្រជាជនខ្មែររស់នៅ) វប្បធម៌ (វត្តអារាម) ភូមិសាស្ត្រ (ជាប់កម្ពុជា) វិទ្យាសាស្ត្រ និងច្បាប់ទម្លាប់ជាដើម ។ ហេតុផលទី ២ ការទាមទារតាមរយៈការចរចាទ្វេភាគី ការចរចាក្នុងក្របខណ្ឌអាស៊ាន យន្តការត្រីភាគី (បារាំង វៀតណាម និងកម្ពុជា) និងអង្គការសហប្រជាជាតិ ។
លោកកែម ឡី បន្ថែមថា កាលពីសម័យព្រះករុណា ព្រះបាទនរោត្តម សីហនុ កម្ពុជាមិនអាចទាមទារបាន ដោយសារកម្ពុជាមិនទាន់មានកិច្ចព្រមព្រាងច្រើនដូចសព្វថ្ងៃនេះ ។
នៅវេទិកាអ្នកស្ដាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរី ក្រោមប្រធានបទ « តើពលរដ្ឋខ្មែរគួរគិតពីអនាគត ហើយលែងខ្វល់ពីទឹកដីកម្ពុជាក្រោម និងកោះត្រល់?» នារាត្រីថ្ងៃសុក្រ ទី ៧ ខែធ្នូ ឆ្នាំ ២០១២ កន្លងទៅនេះ លោកបណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុង ហៃ អ្នកវិភាគឯករាជ ជាវាគ្មិនកិត្តិយសសម្រាប់កម្មវិធីមួយនេះ បានមានប្រសាសន៍ថា ភាគីប្រទេសកម្ពុជា គួរទុករឿងដែនដីកម្ពុជាក្រោម ជាបញ្ហានៅក្រៅប្រអប់ និងពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម គួរបង្កើតជាប្រជាជាតិស្វ័យតមួយនៅលើដែន ដីកម្ពុជាក្រោមស្របតាមលក្ខណសម្បត្តិដែលខ្លួនមាន ដូចជាវប្បធម៌, ប្រពៃណី និង សាសនា ជាដើម ។ លោក បណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុង ហៃ បានបន្តទៀតថា ការបង្កើតជាប្រជា ជាតិស្វ័យតនេះ វាអាចនឹងឈានទៅដល់ការបង្កើតរដ្ឋកម្ពុជាក្រោម មួយនៅពេលអានា គត ។
លោក បណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុង ហៃ បានមានប្រសាសន៍ថា៖ “តើបងប្អូនកម្ពុជាក្រោមអាច រួមគ្នាកសាងជាប្រជាជាតិស្វយ័តមួយបានទេ ? ប្រជាជាតិស្វយ័ត ។ អ្វីខ្លះជាលក្ខណ សប្បត្តិនៃ ប្រជាជាតិហ្នឹង ? ប្រជាជាតិមានប្រពៃណី មានវប្បធម៌ មានភាសា សាសនា ទំនៀមទម្លាប់ និងប្រវត្តិសាស្ត្រ ។ ប៉ុណ្ណឹងអាចកសាង ជាប្រជាជាតិមួយខ្លួនឯងនៅ ក្នុងប្រទេស វៀតណាមហ្នឹងឯង ។ ពង្រឹងខ្លួនឯងឲ្យទៅជាប្រជាជាតិ ពង្រឹងវប្បធម៌ជា មូលដ្ឋាន យល់ដឹងពីប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់ខ្លួន ។ ……ពីរឿងវប្បធម៌ ពីរឿងអ៊ីហ្នឹង ដូចជាខាង កម្ពុជាក្រោម ដូចជានៅខ្មែរច្រើនជាង ខ្មែរនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាសព្វថ្ងៃផង ។…… ហ្នឹង អាចទៅ មិនមែនដាច់ គ្នាទេ ក៏ប៉ុន្តែឲ្យទៅជាមាន ស្វយតភាព ទៅជា ប្រជាជាតិមួយ មិនទាន់ទៅដល់រដ្ឋទេ ប៉ុន្តែវាមាន ការវិវឌ្ឍន៍ ទៅដល់អញ្ចុង ។ អ៊ីចឹង បានខ្ញុំថា គិតក្រៅប្រអប់ ។ …”
លោក ថាច់ ង៉ុក ថាច់ ប្រធានប្រតិបត្តិសហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោម បានមានប្រសាសន៍នៅ ក្នុងវេទិកាមួយនេះដដែល ថា ក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ គេមិនដែលឃើញមេដឹកនាំនៃប្រទេស កម្ពុជារូបណា ដែលបានចូលទៅរំដោះដែនដីកម្ពុជាក្រោមឡើយ គឺមានតែខ្មែរក្រោមទេ ដែលបានលើកទ័ពមកវាយយួនចេញពីស្រុកខ្មែរ ។ លោកបានបន្តទៀតថា ពលរដ្ឋខ្មែរ ក្រោមនៅដែនដីកម្ពុជាក្រោម អាចមានលទ្ធភាពបង្កើតជា “ប្រជាជាតិស្វ័យត” ឬ “សិទ្ធិ ស្វ័យសម្រេចវាសនាខ្លួនដោយខ្លួនឯង” បាន ដោយយោងតាមសេចក្ដីប្រជាសកលស្ដីពី សិទ្ធិមនុស្ស និងសិទ្ធិជនជាតិដើម នៃអង្គការសហប្រជាជាតិ ។
សូមបញ្ជាក់ថា បច្ចុប្បន្ន ខ្មែរក្រោមនៅកម្ពុជាក្រោម ត្រូវបានតំណាងដោយសហព័ន្ធខ្មែរ កម្ពុជាក្រោម ដែលមានមូលដ្ឋានសហរដ្ឋអាមេរិក និងនៅប្រទេសនានាក្នុងពិភពលោក ធ្វើការតស៊ូដោយសន្តិវិធី និងអហិង្សា ដើម្បីជម្រុញឲ្យរដ្ឋាភិបាលវៀតណាមគោរពសិទ្ធិខ្មែរ ក្រោមម្ចាស់ស្រុក នៃដែនដីកម្ពុជាក្រោម ។ បច្ចុប្បន្ន សហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ជាសមាជិក នៃអង្គការប្រជាជាតិគ្មានតំណាង ហៅកាត់ជាភាសាអង់គ្លេសថា UNPO និងជាសមាជិក នៃវេទិកាអចិន្ត្រៃយ៍ស្ដីពីបញ្ហាជនជាតិដើមរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ហៅកាត់ថា UNPFII និង អង្គការអន្តរជាតិ ជាច្រើនទៀត ។ ឆ្លងកាត់តាមរយៈការចូលជាសមាជិក នៃអង្គការទាំង នេះជម្រុញឲ្យវត្តមានរបស់ខ្មែរក្រោម បានលេចធ្លោនៅក្នុងអង្គការសហ ប្រជាជាតិជាប្រវត្តិសាស្ត្រដែលមិនធ្លាប់មានសម្រាប់ប្រជាជាតិខ្មែរក្រោម ។
យោងតាមសៀវភៅ “ផ្លូវទៅយកសិទ្ធិសម្រេចវាសនាខ្លួនដោយខ្លួនឯង” រៀបរៀង និងបោះ ពុម្ពដោយសហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោម កាលពីឆ្នាំ ២០០៩ បានបញ្ជាក់ពីទិសដៅរបស់ខ្លួនថា ដើម្បីតស៊ូទាមទាមឱ្យរដ្ឋាភិបាលយួនគោរពសិទ្ធិមនុស្ស សិទ្ធិរស់នៅដោយសុវត្ថិភាព សិទ្ធិរក្សាសាសនា វប្បធម៌ ទំនៀមទម្លាប់ ប្រពៃណី និងសិទ្ធិសម្រេចវាសនាខ្លួនដោយខ្លួនឯង របស់ខ្មែរក្រោម ដែលជាជនជាតិដើមនៅលើដែនដីកម្ពុជាក្រោម ។
ក្នុងសៀវភៅដដែលបានបញ្ជាក់អំពីអត្ថន័យ “សិទ្ធិសម្រចវាសនាខ្លួនដោយខ្លួនឯង” ថា “យោងតាមសេចក្តីប្រកាសនាថ្ងៃទី ១៣ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ ២០០៧ ស្តីអំពីសិទ្ធិជនជាតិដើម របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ សិទ្ធិសម្រេចវាសនាខ្លួនដោយខ្លួនឯង មានន័យថា ជនជាតិ ដើម មានសិទ្ធិជ្រើសរើសស្ថានភាពនយោបាយ និងរបៀបកសាងសេដ្ឋកិច្ច សង្គមកិច្ច និងវប្បធម៌ ដោយសេរី ។
-យោងតាមកាលៈទេសៈ លទ្ធផលនៃការតស៊ូទាមទារសិទ្ធិនេះ នឹងអាចសម្រេច ទៅជាបីបែប៖
- ១-រួមរស់ ក្នុងរដ្ឋអំណាចអាណានិគម ដោយមានការគោរពសិទ្ធិសេរីភាព ពេញលេញ គោរពយុត្តិធម៌ និងកិត្តិយសពូជសាសន៍ នៃជនជាតិដើម ។ តួយ៉ាង ដូចស្ថានភាព នៃជនជាតិ អ៊ីនឌាន នៅសហរដ្ឋអាមេរិក ។
- ២-ស្វ័យភាព ក្នុងនោះជនជាតិដើម មានរដ្ឋាភិបាលគ្រប់គ្រង់ដោយខ្លួនឯង ប៉ុន្តែឋិននៅក្រោមលក្ខខណ្ឌរបស់អំណាចសហភាព (Federation or Union) តួយ៉ាងដូចស្ថានភាព នៃតំបន់ នូណាវុត (Nunavut) នៅប្រទេសកណាដា ។
- ៣-ឯករាជ្យ ក្នុងនោះជនជាតិដើម មានរដ្ឋាភិបាលគ្រប់គ្រងដោយខ្លួនឯង ដោយម្ចាស់ការពេញទី លើផែនដីរបស់ខ្លួន តួយ៉ាងដូចស្ថានភាពនៃ កូសូវ៉ូ នៅប្រទេសយូហ្គូស្លាវី ៕
