ខ្មែរក្រោមប្រតិកម្ម នឹងវៀតណាម ដែលកាឡៃប្រវត្តិប្រណាំងទូក ង នៅកម្ពុជាក្រោម
ដោយ ស៊ឺន ចែងចើន
សៀវភៅភាសាខ្មែរថ្នាក់ទី ៤ ដែលបានបោះពុម្ពដោយក្រសួងអប់រំ នៃរដ្ឋាភិបាលវៀតណាម កាលពីពេលថ្មីៗ បានកាឡៃប្រវត្តិពិធីប្រណាំងទូក ង នៅកម្ពុជាក្រោម ។ នៅក្នុងឱកាស បុណ្យអកអំបុក ឆ្នាំ ២០២០ ដែលរៀបចំនៅក្នុងខែកត្តិក ត្រូវ នឹងខែតុលា កន្លងទៅនេះ ព្រះសង្ឃ និងពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម ជាច្រើន បានប្រតិកម្មចំពោះការកាឡៃនេះ ដោយពួកគេលើកឡើងថា ខ្លឹមសារនៃអត្ថបទនៅក្នុងសៀវភៅនេះថា ជាការបំផ្លើសពីការពិតទាំងស្រុង និងថា នេះជាយុទ្ធសាស្ត្ររបស់រដ្ឋាភិបាលវៀតណាម ក្នុងគោលបំណងលុបបំបាត់វប្បធម៌ និងអត្តសញ្ញាណរបស់ខ្មែរ នៅកម្ពុជាក្រោម ។
ពលរដ្ឋខ្មែរ នៅដែនដីកម្ពុជាក្រោម ដែលកំពុងរស់ក្រោមការត្រួតត្រារបស់ប្រទេសវៀតណាម ទើបតែបាននាំគ្នាប្រារព្វពិធីបុណ្យអុំទូក បណ្ដែតប្រទីប សំពះព្រះខែ និងអកអំបុក ដូចពលរដ្ឋខ្មែរ នៅកម្ពុជាដែរ កាលពីថ្ងៃទី ៣០ និងថ្ងៃទី ៣១ ខែតុលា សប្តាហ៍កន្លងទៅនេះ ។ ពិធីបុណ្យនេះ ត្រូវបានពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម ប្រារព្វឡើងជារាល់ឆ្នាំ និងចាត់ទុកថាជាបុណ្យប្រពៃណីវប្បធម៌ជាតិដ៏ធំមួយ ក្នុងចំណោមពិធីបុណ្យសំខាន់ៗ ជាច្រើនទៀត បើទោះជាពិធីបុណ្យអុំទូក នៅកម្ពុជាក្រោម ត្រូវបានរៀបចំ និងចាត់ចែង ដោយរដ្ឋភិបាលវៀតណាមក្ដី ។ ពិធីបុណ្យអុំទូកដែលពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម តែងប្រារព្វជារៀងរាល់ឆ្នាំនោះ ធ្វើឡើង នៅក្នុងខេត្តធំៗ ចំនួនពីរ គឺ ឃ្លាំង និងខេត្តព្រះត្រពាំង ។ ក្រៅពីនេះ នៅតាមខេត្តនានា ក៏មានពិធីប្រណាំងទូក ង ដាច់ដោយឡែករបស់ខ្លួនផងដែរ ។
អត្ថបទហាត់អានមួយ នៅក្នុងសៀវភៅ «ភាសាខ្មែរថ្នាក់ទី ៤» មានចំណងជើងថា «ប្រវត្តិប្រណាំងទូក ង» បានសរសេរថា៖ «ថ្ងៃមួយ ជិតដល់ពេលចង្ហាន់ថ្ងៃត្រង់ តាមជ្លូវវិលមកពីបិណ្ឌបាត ស្រាប់តែមានភ្លៀងធំខ្យល់ខ្លាំង ទឹកជន់លិចលង់ ។ ព្រះសង្ឃគ្រប់អង្គ ពុំអាចវិលមកទាន់ចង្ហាន់ពេលថ្ងៃត្រង់ ។ ឃើញដូច្នោះ ពុទ្ធបរិស័ទក្នុងភូមិ ប្រណាំងគ្នាកាប់ឈើធ្វើក្បូន ដើម្បី ជូនព្រះសង្ឃវិលទៅវត្ត ឲ្យទាន់ចង្ហាន់ថ្ងៃត្រង់ ។ ទឹកកាន់តែជន់ជោរឥតបង្អង់ ការធ្វើក្បូនក៏កាន់តែប្រញាប់ប្រញាល់ជាបន្ទាន់ ។ គេទាំងឡាយ ប្រណាំងប្រជែងគ្នាធ្វើក្បូនអុំយ៉ាងចំណាន នាំព្រះសង្ឃទៅវត្គបានទាន់ពេល» ។
អត្ថបទដដែល បានបន្តដោយគូសបញ្ជាក់ថា «ដើម្បីរំឭកដល់ថ្ងៃ ដែលបានជូនព្រះសង្ឃឆ្លងផុតពីភ្លៀងធំ ខ្យល់ខ្លាំង ទៅដល់វត្តដោយសុវត្ថិភាពនោះ រៀងរាល់ឆ្នាំ ប្រជាជនខ្មែរ តែងចាត់តាំងពិធីប្រណាំងទូកតាមដងទន្លេ ជារៀងរហូត» ។
អត្ថបទដដែល បានសរសេរបញ្ចប់យ៉ាងខ្លីថា «អំណើះតៗ មក បណ្តាទូក ក្បូនចម្លងទាំងនោះ បានកែលម្អជាសន្សឹមៗ មានរូបរាងវែងស្តួច សណ្ឋានដូចពស់ គេហៅថា “ទូក ង” » ។
ពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម ជាពិសេសព្រះសង្ឃ និងយុវជនខ្មែរក្រោម បាននាំគ្នាចែករំលែកអត្ថបទនោះតៗ គ្នា នៅលើបណ្ដាញសង្គមហ្វេសប៊ុក (Facebook) និងបញ្ចេញមតិប្រហាក់ប្រហែលគ្នាថា ពួកគេមិនអាចទទួលយកបានឡើយ ចំពោះការបំផ្លើសព័ត៌មានបែបនេះ ។ អ្នកខ្លះលើកឡើង ដោយសម្ដែងការមិនពេញចិត្ត និងសោកស្ដាយ ចំពោះអ្នកសរសេរអត្ថបទ ដែលគ្មានសំអាងហេតុផលច្បាស់លាស់ និងមិនបានសិក្សាស្រាវជ្រាវរកឯកសារជាភ័ស្តុតាងពាក់ព័ន្ធទៅ នឹងអត្ថបទរបស់ខ្លួន ។
ទាក់ទង នឹងបញ្ហានេះដែរ ប្រធានសាខាសហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ប្រចាំប្រទេសកម្ពុជា លោក តាំង សារៈ លើកឡើងថា ប្រការសំខាន់ ដែលវៀតណាម មិនហ៊ានសរសេរប្រវត្តិពិតនៃពិធីបុណ្យអុំទូក ដែលមានចែងក្នុងឯកសាររបស់ប្រវត្តិវិទូ និងមាននៅតាមសិលាចារឹក នៃប្រាសាទអង្គរនោះ ដោយសារតែ វៀតណាមខ្លាចកូនចៅខ្មែរក្រោម ជំនាន់ក្រោយដឹងការពិត អំពីបញ្ហាប្រវត្តិសាស្ត្រនៃទឹកដីកម្ពុជាក្រោម ។ ជាក់ស្តែងពិធីបុណ្យប្រណាំងទូករបស់ខ្មែរ គឺមានប្រវត្តិនៃកំណើតមកពីខេត្តឃ្លាំង កម្ពុជាក្រោម ។ ដូច្នេះ វៀតណាមព្យាយាមលុបបំបាត់កេរដំណែលវប្បធម៌របស់បុព្វបុរសខ្មែរ ដែលបានបន្សល់ទុកជាប្រវត្តិសាស្ត្រ ដល់សព្វថ្ងៃនេះ បើទោះជាពួកគេដឹងថា ដែនដីកម្ពុជាក្រោម កាលពីមុនជាទឹកដីរបស់ប្រទេសកម្ពុជាក៏ដោយ ពួកគេនៅតែព្យាយាមលាក់បាំងបញ្ហានេះ ដោយចង់បំបាត់ដានប្រវត្តិសាស្ត្រ និងបង្ហាញឲ្យក្មេងជំនាន់ក្រោយឲ្យយល់ថា ទឹកដីកម្ពុជាក្រោម ជាដីភូមិសាស្ត្ររបស់វៀតណាម ។
លោក តាំង សារៈ «គាត់មិនអាចសរសេរប្រវត្តិពិតនៃពិធីបុណ្យអុំទូកនោះបានទេ ពីព្រោះគាត់កំពុងតែបំបាត់ដាន កុំឲ្យគេដឹងថា ដែនដីកម្ពុជាក្រោម គឺជាអតីតទឹកដីមួយផ្នែកនៃអាណាចក្រខ្មែរ ។ អ៊ីចឹង បើកាលណាសរសេរ ពីប្រវត្តិនៃពីធីបុណ្យអុំទូក ឲ្យត្រឹមត្រូវតាមប្រវត្តិដើម គឺវា នឹងបញ្ចាក់យ៉ាងច្បាស់ថា ដែនដីកម្ពុជាក្រោម ជាដែនដីននៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ពីអតីតៈកាល» ។
លោក តាំង សារៈ បានឲ្យដឹងបន្ថែមថា រដ្ឋអំណាកកុម្មុយនិស្តវៀតណាម ជារឿយៗ តែងតែប្រើគ្រប់ឧបាយកល់ ដើម្បីបន្សាបពីធីបុណ្យប្រពៃណីរបស់ខ្មែរក្រោមបន្តិចម្តងៗ ក៏ប៉ុន្តែមិនអាចធ្វើទៅរួចបានឡើយ ដោយសារតែបុណ្យអុំទូក គឺពិធីបុណ្យមួយ ដែលជាប់ទាក់ទង់ នឹងប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរ ដូច្នេះហើយ ពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមឲ្យតែដល់រដូវកាលនៃពីធីបុណ្យ គឺប្រារព្ធឡើងនូវពិធីប្រពៃណីនេះ មិនដែលអាក់ខានឆ្នាំណាម្តងឡើយ ។ ជាក់ស្តែងពិធីបុណ្យអុំទូកនៅកម្ពុជាក្រោម ដែលពីមុនមកពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមតែងរៀបចំកម្មវិធីដោយខ្លួនឯង តែដោយវៀតណាមមិនអាចបំបាត់ពីធីនេះបាន ទើបអាជ្ញាធរវៀតណាម សម្រេចចាត់ចែងកម្មវិធីប្រណាំងទូកង តាំងពីឆ្នាំ ២០០៦ មក ។
គួរជម្រាបជូនថា ពិធីបុណ្យអុំទូក ឬប្រណាំងទូក មានដើមកំណើតតាំងពីរជ្ជកាលព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧ មកម្លេះ ។ យោងតាមសៀវភៅជ័យវរ្ម័នទី ៧ នៅក្នុងវិទ្យាស្ថានពុទ្ធសាសនបណ្ឌិត្យ បានចងក្រងថា ក្នុងអំឡុងឆ្នាំ ១១៧៧ ពួកចាមបានលើកទ័ពមកធ្វើការលុកលុយ និងត្រួតត្រាប្រទេសកម្ពុជា អស់រយៈពេលប្រមាណ ៤ ឆ្នាំ ។ គ្រានោះព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧ បានបង្រួបបង្រួមជាតិ និងចំណាយពេលវេលារៀបចំយុទ្ធសាស្ត្រកងទ័ព ដើម្បីប្រយុទ្ធប្រឆាំងចំពោះពួកចាម រហូតទទួលបានជ័យជម្នះ ហើយព្រះអង្គបានឡើងគ្រងរាជសម្បត្តិដឹកនាំប្រទេសជាតិ នៅឆ្នាំ ១១៨១ និងបានធ្វើឲ្យប្រទេសជាតិមានការរីកចម្រើន រុងរឿងដល់កម្រិតកំពូលថែមទៀត ។
ប្រវត្តិសាស្ត្រត្រង់នេះហើយ ទើបនាំឲ្យប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជា និងកម្ពុជាក្រោម ប្រារព្ធពិធីបុណ្យនេះឡើង ដើម្បីរំឭកដល់គំរូវីរភាពដ៏អង់អាចក្លាហានរបស់កងទ័ពជើងទឹករបស់ខ្មែរ ដែលបានរំដោះទឹកដី ឲ្យរួចផុតពីការជិះជាន់របស់ពួកចាម ដែលជាខ្មាំងសត្រូវរបស់ខ្មែរនាសម័យនោះ ។
ចំណែកឯកសារល្បែងប្រណាំងទូករបស់ក្រុមជំនុំទំនៀមទម្លាប់ខ្មែរ ដែលនិពន្ធដោយលោក ថាច់ ប៉ែន ហៅ ប៉ាង ជាអាចារ្យនៅពុទ្ធសាសនបណ្ឌិត្យរងខេត្តឃ្លាំង ទឹកដីកម្ពុជាក្រោម បានចែងថា សម័យលង្វែក ព.ស ២០៧១ គ.ស ១៥២៨ ព្រះបាទអង្គចន្ទទី ១ ទ្រង់តាំងពញាតាត ងារជាស្និទ្ធភូបា ជាស្ដេចក្រាញ់ នៅកម្ពុជាក្រោម ស្រុកបាសាក់ ។ ស្ដេចក្រាញ់នេះ បានចាត់របៀបរៀបចំការពារស្រុកឲ្យមានទាហានជើងទឹកចែកជា ៣ ក្រុម ។ ក្រុមទី ១ ហៅទ័ពស្រួច ហាត់ច្បាំង និងទូកដែលមានទ្រង់ទ្រាយដូចទូកប្រណាំងសព្វថ្ងៃ ។ ក្រុមទី ២ ហៅទ័ពជំនួយ ហាត់ច្បាំង និងទូកចែវពីរជួរ ដែលមានទ្រង់ទ្រាយដូចទូកប្រណាំងសព្វថ្ងៃ ។ ហើយក្រុមទី ៣ ហៅទ័ពបាសាក់ គឺទូកធំមានដំបូលមានចែវ មានក្ដោងមានទ្រង់ទ្រាយ ដូចជាទូកបាសាក់ ហៅទូកប៉ុកចាយ តែរាងស្ដួចវែងមានដំបូលតែមួយកាត់ខាងមុខ ឥតជញ្ជាំង ជាទូកដាក់ស្បៀងអាហារសម្រាប់កងទ័ព ។
របៀបហាត់ចំបាំងតាមទំនៀមទម្លាប់ស្តេចត្រាញ់ កម្ពុជាក្រោម ស្តេចលើមន្ត្រី ៤ ទិស (ចតុស្តម្ភ) ដែលនៅក្រោមឱវាទលោកស្និទ្ធភូបាស្តេចត្រាញ់គ្រប់ជំពូក ដែលបញ្ញតិច្បាប់សម្រាប់ស្រុក ។ល។ កំណត់ថ្ងៃពេញបូណ៌មី ខែកត្តិតរដូវអកអំបុកនោះ មន្ត្រីទាំង ៤ ទិស ត្រូវកេណ្ឌទាហានជើងទឹក ទាំងជើងគោកសមយុទ្ធមួយថ្ងៃមួយយប់រាល់ឆ្នាំ ។ ចំណែកទាហានជើងទឹកឲ្យទៅប្រឡងឫទ្ធិឯទន្លេពាមកន្ថោ ក្នុងខេត្តឃ្លាំង ដ្បិតទីនោះជាទីប្រជុំទឹកគ្រប់ខេត្ត និងទៅមកបានស្រួល ។
តាមរយៈប្រភពឯកសារទាំងពីរនេះ បានសន្និដ្ឋានថា ប្រទេសកម្ពុជា សម័យបុរាណជាប្រទេសមានកងទ័ពជើងទឹកយ៉ាងខ្លាំងពូកែ និងមានពិធីហ្វឹកហ្វឺន ពិធីសមយុទ្ធកងទ័ពនេះ ហើយអាចសន្និដ្ឋានទៀតថា ប្រទេសកម្ពុជា ធ្វើពិធីនេះរៀងរហូតមក គឺជាប់តំណមកពីសម័យសមយុទ្ធក្នុងសម័យបុរាណនេះឯង ទើបមានការប្រកួតប្រណាំងទូកងជាប់មកដល់សព្វថ្ងៃនេះ ។
ពិធីបុណ្យអុំទូក គឺជាការអុំទូកប្រណាំងគ្នា នៅលើផ្ទៃនៃទន្លេសាគរ រវាងទូកជាច្រើនដែលបានមកពីបណ្តាខេត្តក្រុងផ្សេងៗ គ្នា ។ ចំណែកឯក្បាច់រចនាប័ទ្មនៃក្បាលទូកត្រូវបានគេរចនាប្លែកៗ និងផ្សេងគ្នា ដែលទូកខ្លះត្រូវបានគេរចនាជាទូកសត្វមករ ទូកនាគក្បាល ៥ ទូកគ្រុឌ ទូកនាគក្បាលមួយ ទូករាជហង្ស ទូកក្បាលដំរី ទូកក្រពើ ទូកហនុមានជិះយក្ស ទូកសុវណ្ណមច្ឆា ជាដើម ។ ដែលប្រភេទទូកទាំងនេះ ត្រូវបានគេជឿថា ស្ថាប័ត្យករខ្មែរបានប្រើប្រាស់ការរចនាប័ទ្ម ទៅតាមចម្លាក់ក្នុងប្រាសាទបន្ទាយឆ្មា និងប្រាសាទបាយ័ន ។
សូមបញ្ជាក់ផងដែរថា ពិធីបុណ្យអុំទូក នៅកម្ពុជាក្រោម ប្រារព្ធឡើង ដំណាលគ្នាជាមួយព្រះរាជពិធីបុណ្យអុំទូក នៅទន្លេចតុមុខ ប្រទេសកម្ពុជាដែរ ។ ទីតាំងប្រារព្ធពិធីបុណ្យអុំទូក នៅកម្ពុជាក្រោម មាន ២ ទីតាំង គឺនៅខេត្តឃ្លាំង និងខេត្តព្រះត្រពាំង ។ ចំណែកខេត្តខ្លះ មិនបានរៀបចំប្រកួតអុំប្រណាំងទូកងទេ តែពលរដ្ឋនៅក្នុងខេត្តទាំងនោះ នាំគ្នាធ្វើដំណើរទៅមើលការប្រណាំងទូក នៅខេត្តឃ្លាំង និងខេត្តព្រះត្រពាំង ។ រីឯលក្ខណៈពិសេសរបស់ទូកង នៅកម្ពុជាក្រោម មានភាពខុសប្លែកពីប្រទេសកម្ពុជា គឺការដាក់ឈ្មោះទូកង ។ នៅកម្ពុជាក្រោម ឈ្មោះទូកង ត្រូវបានពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមប្រសិទ្ធិនាម ដោយយកតាមឈ្មោះនាមវត្ត ឬឈ្មោះស្រុក (និគម) នីមួយៗ របស់ពួកគេ ។ ខណៈឈ្មោះទូកង នៅកម្ពុជាភាគច្រើនត្រូវដាក់ជាឈ្មោះមនុស្ស ឬឈ្មោះថ្នាក់ដឹកនាំប្រទេស និងអាចដាក់ឈ្មោះទូក ចំពោះអ្នកមានធនធាន ដែលបានឧបត្ថម្ភទូករបស់ពួកគេផងដែរ ៕
