ដោយ ថាច់ ប្រីជា គឿន
ព្រះតេជព្រះគុណ ធម្មសាល ថាច់ រាជ ប្រសូតនៅ គ.ស. ១៩២១សុគតនៅ គ.ស. ១៩៧៧ ជាអតីតព្រះមេគណខេត្តព្រះត្រពាំង ចាប់តាំងពី គ.ស. ១៩៦៤ ដល់ គ.ស.១៩៧៥ និង ជាអតីតប្រធានសមណប្បាតុករប្រចាំខេត្តព្រះត្រពាំងនាឆ្នាំ១៩៦៩ ដើម្បីទាម ទារឲ្យរដ្ឋាភិបាលសាធារណរដ្ឋយួន ផ្តល់តួនាទីជាជនជាតិភាគតិចដល់ខ្មែរក្រោមនៅកម្ពុជាក្រោម ។ ព្រះអង្គសុគតក្នុងព្រះ ជន្ម ៥៦ វស្សា នៅវត្តពោធិបឹងដោយយួនធ្វើទារុណកម្មក្នុងគុក ។
ប្រវត្តិ
ព្រះតេជព្រះគុណ ធម្មសាល ថាច់ រាជ ប្រសូតិក្នុងឆ្នាំរកាត្រីស័កព.ស. ២៤៦៤ គ.ស. ១៩២១ នៅភូមិចុងព្រែក ឃុំព្រែកលប ស្រុកកញ្ចោង (Tiểu Cần)ខេត្តព្រះត្រពាំង។ ឱពូកឈ្មោះថាច់ កែវ ម្តាយឈ្មោះ ថាច់ ធី ចាន់ ។ ព្រះអង្គមានបងប្អូន ៦ នាក់ គឺ៖
- ១. ?
- ២.ថាច់ ប្រាជ្ញ
- ៣.ថាច់ អោ
- ៤.ថាច់ ធី សម
- ៥.ថាច់ រាជ
- ៦.ថាច់ ធី ឡាយ (ប្រុស ៤ ស្រី ២)។
ការសាងផ្នួសជាសាមណេរ៖
គ.ស.១៩៣៧ ពេលព្រះអង្គអាយុបាន ១៦ ឆ្នាំ បួសជាសាមណេរនៅ វត្តសុវណ្ណគន្ធវារីរង្សីហៅថាវត្តព្រែកទុង ក្រោមសំណាក់ ព្រះឧបជ្ឈាយ៍ព្រះនាម ថាច់ អម ។
ការបំពេញឧបសម្បទានិងទទួលនាទីជាព្រះចៅអធិការវត្ត៖
ឆ្នាំមមី ចត្វាស័ក ព.ស.២៤៨៥ គ.ស.១៩៤២ពេលព្រះអង្គមានព្រះជន្មបាន ២១ ឆ្នាំ ក៏បានបំពេញ ឧបសម្បទាកម្មនៅក្នុង វត្តពោធិបឹង ហៅថា វត្តបឹង ឋិតនៅក្នុងភូមិបឹង ឃុំចាប់ភ្លើង(Tập Sơn) ស្រុកថ្កូវខេត្តព្រះត្រពាំង ក្រោមសំណាក់ព្រះឧបជ្ឈាយ៍ ព្រះនាមថាច់កេស ហើយក៍បានពុទ្ធបរិស័ទនៅ ក្នុងចំណុះជើងវត្តពោធិបឹង តែងតាំងឲ្យព្រះអង្គឡើងធ្វើជាព្រះចៅអធិការ វត្តនេះនាឆ្នាំនោះតែម្តង ។
ការឡើងជាព្រះឧបជ្ឈាយ៍៖
ឆ្នាំជូតទោស័ក ព.ស. ២៥០៤ គស.១៩៦០ ពេលព្រះអង្គព្រះជន្ម៣៩ វស្សា ពុទ្ធបរិស័ទវត្តពោធិបឹង (បឹង) និងព្រះសង្ឃនៅ ស្រុកថ្កូវបានតែង តាំងព្រះអង្គជាព្រះឧបជ្ឈាយ៍ ។
ការទទួលឋានៈជាព្រះមេគណខេត្ត៖
ថ្ងៃពុធ ១៥ កើត ខែភទ្របទ ឆ្នាំ រោង ឆស័ក ព.ស. ២៥០៨ត្រូវនឹងថ្ងៃទី ២១ ខែតុលា គ.ស. ១៩៦៤ បានទទួលតំណែង ជា ព្រះមេគណនៃគណៈពុទ្ធសាសនាថេរវាទ ខេត្តព្រះត្រពាំង ។
ការតស៊ូដើម្បីការពារពូជសាសន៍ជនជាតិដើមខ្មែរក្រោមនៅកម្ពុជាក្រោម៖
- ថ្ងៃសុក្រ ១៤រោច ខែភទ្របទ ឆ្នាំ រកា ឯកស័កត្រូវនឹងថ្ងៃទី ១០ ខែតុលា គ.ស.១៩៦៩ ប្រធានគណៈ កម្មការព្រះ សង្ឃអំបូរខ្មែរនៅសាធារណរដ្ឋយួន ព្រះអង្គបានដឹកនាំព្រះសង្ឃខ្មែរក្រោមជាងមួយពាន់អង្គ ធ្វើបាតុមកម្មអហិង្សាដើម្បីទាមទារសិទ្ធិជាជនជាតិភាគតិច ។
- ថ្ងៃសុក្រ ១៤ កើត ខែអស្សុជ ឆ្នាំរកា ឯកស័ក ព.ស.២៥១៣ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី ២៥ ខែតុលា គ.ស.១៩៦៩ ព្រះអង្គបាន ទទួលនាទីជាប្រធានសមណប្បាតុករ ប្រចាំខេត្តព្រះត្រពាំង (tỉnh Vĩnh Bình) ក្នុងរចនាសម្ព័ន្ធនៃ«គណៈកម្មធិការកណ្តាលដឹកនាំព្រះសង្ឃខ្មែរកំណើតនៅយួន ខាងត្បូង តស៊ូដើម្បីទាមទារនាទីជាជនជាតិដើម ភាគតិចនៅកម្ពុជាក្រោមក្រោមការដឹកនាំរបស់ព្រះតេជព្រះគុណធម្មវិរិយោ គឹម សាង នាយកសាសនា នៃគណៈពុទ្ធសាសនាថេរវាទ មជ្ឈមណ្ឌលព្រៃនគរ ។
សូមបញ្ជាក់ថាការធ្វើបាតុកម្មនេះ ព្រោះរដ្ឋាភិបាលយួនសម័យនោះបានអនុម័តដាក់ឈ្មោះឲ្យខ្មែរក្រោមថា«ប្រជាជនយួន កំណើតកម្ពុជា» (Người Việt Gốc Miên) គឺរដ្ឋាភិបាលយួនបញ្ជាក់ថា «ខ្មែរក្រោមមិនមែនជាជនជាតិដើមនៅកម្ពុជាក្រោមទេ គឺជាជនជាតិខ្មែរដែលបានភៀសខ្លួនពីកម្ពុជាទៅពឹងអាស្រ័យនឹងយួននៅកម្ពុជាក្រោម(វៀតណាមខាងត្បូង)»។
ការរងទារុណកម្មក្នុងគុកយួនកុម្មុយនិស្ត៖
- ថ្ងៃអង្គារ៍ ៣ កើត ខែជេស្ឋ ឆ្នាំ ថោះសប្តស័ក ព.ស. ២៥១៩ត្រូវនឹងថ្ងៃទី ១៣ ខែឧសភា គ.ស.១៩៧៥ព្រះអង្គត្រូវបាន សង្ឃាភិបាលតំណាងយួនយៀកកុងចាប់ផ្សឹក ។
- ថ្ងៃអាទិត្យ ០៦ រោច ខែអស្សុជ ឆ្នាំថោះ សប្តស័ក ព.ស.២៥១៩ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី ២៦ ខែតុលា គ.ស.១៩៧៥ ព្រះអង្គត្រូវបាន យួនយកទៅលត់ដំ នៅគុកបេនយ៉ា (Ben Gia)ខេត្តព្រះត្រពាំង ។
ការសុគតដោយរងទារុណកម្មពីរបបយួន៖
ថ្ងៃពុធ ០៨ កើត ខែជេស្ឋ ឆ្នាំម្សាញ់ នព្វ ស័ក ព.ស.២៥២១ត្រូវនឹងថ្ងៃទី ២៥ ខែឧសភា គ.ស.១៩៧៧ ព្រះអង្គបានសុគតនៅវេលា ម៉ោង ១២ និង ០៥ នាទី អធ្រាត្រ ៥៦ វស្សា ៕
—————————————
ឯកសារពិគ្រោះ៖
- ប្រវត្តិព្រះតេជព្រះគុណ ធម្មសាល ថាច់ រាជ ចងក្រងដោយ លោក ថាច់ សេ
- ប្រក្រតិទិនអេឡិចត្រនិច ដើម្បីផ្ទៀងថ្ងៃខែឆ្នាំចន្ទគតិ និង សុរិយាគតិ
