អង្គការ UNPO ចេញរបាយការណ៍ថ្កោលទោសវៀតណាមពីការរំលោភសិទ្ធិ ជនជាតិដើមខ្មែរក្រោមម្ចាស់ស្រុក
ដោយ យាង សុធារិន្ទ
អង្គការប្រជាជន និងប្រជាជាតិគ្មានតំណាង ឬហៅជាភាសាអង់គ្លេសថា Unrepresented Nations and Peoples Organization (UNPO) កាលពីថ្ងៃទី១ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ ២០២១ បានចេញ របាយការណ៍ថ្កោលទោសរដ្ឋាភិបាលនៃបក្សកុម្មុយនិស្តវៀតណាម ដែលកំពុងធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ លើពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមជាជនជាតិដើមម្ចាស់ស្រុក នៅលើទឹកដីកំណើតរបស់ខ្លួន ។
របាយការណ៍លើកឡើងថា មូលហេតុសំខាន់បំផុតមួយដែលខ្មែរក្រោមចេះតែបន្តទទួលរងនូវ ការធ្វើបាបពីសំណាក់រដ្ឋអំណាចវៀតណាម ដោយសារតែរដ្ឋាភិបាលកុម្មុយនិស្តមួយនេះ មិនព្រមទទួលស្គាល់ខ្មែរក្រោមគឺជាជនជាតិដើមម្ចាស់ស្រុក និងមិនគោរពនូវសិទ្ធិសេរីភាព របស់ជនជាតិដើមខ្មែរក្រោមដែលមានចែងនៅក្នុងសេចក្តីប្រកាសអង្គការសហប្រជាជាតិ ស្តីពីសិទ្ធិជនជាតិដើម ដែលប្រទេសវៀតណាមក៏ជារដ្ឋភាគីមួយនៃសេចក្តីប្រកាសនេះ ។
នៅក្នុងរបាយការណ៍ជាភាសាអង់គ្លេសកម្រាស់ ៣៧ ទំព័រ ដែលមានចំណងជើងបកប្រែជា ភាសាខ្មែរថា «បដិសេធការទទួលស្គាល់ ៖ វៀតណាមមិនទទួលស្គាល់សិទ្ធិប្រតិបត្តិជំនឿ សាសនា និងសិទ្ធិជនជាតិដើមខ្មែរក្រោម» អង្គការ UNPO បានរៀបរាប់ពីទុក្ខលំបាកនានា និង សិទ្ធិសេរីភាពជាមូលដ្ឋានជាច្រើនរបស់ខ្មែរក្រោមក្នុងនាមជាជនជាតិដើមម្ចាស់ស្រុកដែលត្រូវ បានរដ្ឋអំណាចវៀតណាមរំលោភបំពាន ។
របាយការណ៍ដែលត្រូវបានសហការចងក្រង និងផលិតដោយអង្គការ UNPO សហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោម និងនិស្សិតផ្នែកច្បាប់សិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិនៃស្ថាប័ន Doctoral Clinic of Aix Global Justice បានរៀបរាប់ថា បញ្ហា និងសិទ្ធិសេរីភាពមួយចំនួនរបស់ខ្មែរក្រោមដែលត្រូវបាន រដ្ឋាភិបាលវៀតណាមរំលោភបំពាន រួមមាន ការមិនទទួលស្គាល់ខ្មែរក្រោមជាជនជាតិដើម ម្ចាស់ស្រុកនៅលើទឹកដីកំណើតរបស់ខ្លួនតាំងពីយូរលង់ណាស់មកហើយ ការរឹតត្បិតលើសិទ្ធិ ពលរដ្ឋ និងនយោបាយ ព្រមទាំងសិទ្ធិសេដ្ឋកិច្ច សង្គម និងវប្បធម៌របស់ខ្មែរក្រោម មានដូចជា ការគាបសង្កត់ទៅលើសេរីភាពក្នុងការអប់រំ និងសិក្សាភាសាខ្មែរដែលជាភាសាដើមកំណើត របស់ខ្មែរក្រោម ការរឹតត្បិតលើសេរីភាពប្រតិបត្តិជំនឿសាសនា សេរីភាពក្នុងការជួបប្រជុំ និងសំដែងមតិ សេរីភាពក្នុងការទទួលបានឱកាសអប់រំខ្ពង់ខ្ពស់ ទទួលបានឱកាសក្នុងការ កសាងសេដ្ឋកិច្ច សិទ្ធិមានតំណាងរបស់ខ្លួននៅក្នុងជួររដ្ឋាភិបាល សិទ្ធិកាន់កាប់ដីធ្លី ទ្រព្យសម្បត្តិ និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធនានា ។
របាយការណ៍ដែលមានដាក់រូបថតលោក ហ្វិន វ៉ាំងឌែប លោក តៀន ដាម លោក តៀន ណាម លោកយាយ ធី ភិច ដែលជាកសិករខ្មែរក្រោមរងគ្រោះក្នុងជំលោះដីធ្លីជាមួយអាជ្ញាធរ វៀតណាមនៅខេត្តក្រមួនស និងរូបថតសកម្មជនសិទ្ធិមនុស្សខ្មែរក្រោម លោក យឿង ខាយ ដែលត្រូវអាជ្ញាធរវៀតណាមធ្វើបាបដោយសារការតស៊ូមតិទាមទាមសិទ្ធិសេរីភាព បានលើក ឡើងថា ខ្មែរក្រោមបានរស់នៅលើទឹកដីកំណើតរបស់ខ្លួនរាប់ពាន់ឆ្នាំមកហើយ ហើយក៏មាន វប្បធម៌ ប្រពៃណី ទំនៀមទម្លាប់ ភាសា អក្សរសាស្រ្ត និងសាសនារបស់ខ្លួនជាក់លាក់ផងដែរ ។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ របាយការណ៍ថា រដ្ឋាភិបាលវៀតណាមនៅតែបន្តរំលោភសិទ្ធិ មនុស្សជាប្រព័ន្ធទៅលើពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម និងបដិសេធនូវសិទ្ធិសម្រេចវាសនាខ្លួនដោយខ្លួន ឯងរបស់ខ្មែរក្រោម ។
របាយការណ៍បន្តថា រហូតមកទល់ពេលនេះ រដ្ឋាភិបាលនៃបក្សកុម្មុយនិស្តវៀតណាមមិនព្រម ទទួលស្គាល់ខ្មែរក្រោមជាជនជាតិដើមម្ចាស់ស្រុកឡើយ ។ ការមិនទទូលស្គាល់ឋានៈជាជន ជាតិដើមរបស់ខ្មែរក្រោមនេះ វាបង្ហាញយ៉ាងច្បាស់ថា រដ្ឋាភិបាលវៀតណាមកំពុងបដិសេធនូវ សិទ្ធិសេរីភាពជាជនជាតិដើមរបស់ពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមដែលត្រូវបានទទួលស្គាល់នៅក្នុងច្បាប់ សិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ ជាពិសេសគឺសេចក្តីប្រកាសរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិស្តីពីសិទ្ធិជន ជាតិដើមភាគតិចឆ្នាំ ២០០៧ ដែលប្រទេសវៀតណាមក៏ជារដ្ឋភាគី ។ សេចក្តីប្រកាសនេះបាន ចែងយ៉ាងច្បាស់ថា ជនជាតិដើមទាំងអស់មានសិទ្ធិសម្រេចវាសនាខ្លួនដោយខ្លួនឯង មានន័យ ថាពួកគេអាចធ្វើសេចក្តីសម្រេចចិត្តអំពីស្ថានភាពនយោបាយរបស់ខ្លួនដោយសេរី និងធ្វើការ អភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច សង្គម និងវប្បធម៌របស់ខ្លូនដោយសេរីផងដែរ ។
របាយការណ៍ក៏បានលើកឡើងអំពីវិស័យព្រះពុទ្ធសាសនាថេរវាទនៅកម្ពុជាក្រោមដែលត្រូវ បានរដ្ឋាភិបាលវៀតណាមដាក់ឱ្យស្ថិតនៅក្រោមការគ្រប់គ្រង និងត្រួតពិនិត្យរបស់រដ្ឋអំណាច ការលំបាកនៅក្នុងការបណ្តុះបណ្តាលភាសាខ្មែរទៅកាន់កូនចៅខ្មែរក្រោម ការប្រើប្រាស់ កម្លាំងមិនសមាមាត្រ និងចាប់ឃុំខ្លួនដោយទំនើងចិត្តទៅលើពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមដែលតស៊ូមតិ ដើម្បីការពារសិទ្ធិ ដូចជាករណីបង្រ្កាបទៅលើយុវជន យឿង ខាយ ព្រមទាំងការបង្រ្កាប និងកាត់ទោសដោយអយុត្តិធម៌លើកសិករខ្មែរក្រោមក្នុងទំនាស់ដីធ្លីនៅក្នុងខេត្តក្រមួនស ជាដើម ។ ចំណែកសេរីភាពក្នុងការបង្កើតអង្គការ សមាគម និងសហជីព មិនត្រូវបាន រដ្ឋាភិបាលវៀតណាមអនុញ្ញាតនោះឡើយ ។
ចាប់តាំងពីឆ្នាំ ២០០៥ មកមានព្រះសង្ឃ និងពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមជាច្រើនអង្គ និងរូប ត្រូវបាន អាជ្ញាធរវៀតណាមធ្វើទុក្ខបុកម្នេញដោយសារការអនុវត្តសិទ្ធិសេរីភាពរបស់ខ្លួន រួមមានការ ចាប់ផ្សឹកដាក់ពន្ធនាគារ ការបង្រ្កាបទៅលើការប្រមូលផ្តុំតវ៉ាដោយសន្តិវិធី ការកាត់ទោសដាក់ ពន្ធនាគារដោយសារទាមទារកម្មសិទ្ធិដីធ្លី ការចាប់ឃុំខ្លួនដោយសារបើកសាលារៀនជាភាសា ខ្មែរ ការចែករំលែកឯកសារប្រវត្តិសាស្រ្តខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ការចែករំលែកព័ត៌មានអំពីអង្គការ សមាគមខ្មែរកម្ពុជាក្រោមនៅក្រៅប្រទេស ការទាក់ទងជាមួយព្រះសង្ឃ និងពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម នៅក្រៅប្រទេស ការចែកចាយសៀវភៅស្តីអំពីសិទ្ធិជនជាតិដើម និងសិទ្ធិសម្រេចវាសនាខ្លួន ដោយខ្លួនឯង ការបោះពុម្ព និងពាក់អាវយឺតមានទង់ជាតិខ្មែរក្រោម ការពុម្ពអាវយឺត ចូលរួមអបអរសាទរសិទ្ធិនារីអន្តរជាតិ ការបោះពុម្ព និងពាក់អាវយឺតស្តីពីគោលដៅអភិវឌ្ឍន៍ ប្រកបដោយចីរភាពរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ការសាងសង់សាលាឆទានព្រះពុទ្ធសាសនា និងការប្តូរ Profile Facebook ដែលមានរូបទង់ជាតិខ្មែរក្រោមជាដើម ។
គួររម្លឹកថា កាលពីខែមិថុនា ឆ្នាំ ២០២១ ក្រុមអ្នកជំនាញឯករាជ្យនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ ដែលរួមមានអ្នករាយការណ៍ពិសេសអង្គការសហប្រជាជាតិស្តីពីបញ្ហាជនជាតិភាគតិច លោក Fernand de Varennes អ្នករាយការណ៍ពិសេសអង្គការសហប្រជាជាតិស្តីពីការលើកកំពស់ និងការពារសិទ្ធិសេរីភាពសម្តែងមតិ អ្នកស្រី Irene Khan អ្នករាយការណ៍ពិសេសអង្គការ សហប្រជាជាតិស្តីពីស្ថានភាពអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស អ្នកស្រី Mary Lawlor និងអ្នករាយ ការណ៍ពិសេសអង្គការសហប្រជាជាតិស្តីពីសិទ្ធិជនជាតិដើម លោក José Francisco Cali Tzay បានចេញលិខិតរួមគ្នាមួយទាមទារឱ្យរដ្ឋាភិបាលវៀតណាមបញ្ឈប់នូវការធ្វើទុក្ខបុក ម្នេញទៅលើយុវជនខ្មែរក្រោម យឿង ខាយ ដែលបានថតចំលងសៀវភៅស្តីពីសិទ្ធិជនជាតិ ដើមអង្គការសហប្រជាជាតិដើម្បីចែកចាយបន្តទៅឱ្យពលរដ្ឋខ្មែរនៅដែនដីកម្ពុជាក្រោម ។
ការទាមទារនេះក្រោយអាជ្ញាធរវៀតណាមនៅខេត្តដូនណៃប្រមាណ ១០០ នាក់ចុះរឹបអូស សៀវភៅសិទ្ធិជនជាតិដើមអង្គការសហប្រជាជាតិ និងចាប់បញ្ជូនខ្លួនយុវជន យឿង ខាយ ទៅសួរចំលើយនៅប៉ុស្តិ៍ប៉ូលីសរយៈពេល ១ យប់ ដោយសារសកម្មភាពចែកចាយសៀវភៅ ។
ក្រុមអ្នកជំនាញសិទ្ធិមនុស្សអង្គការសហប្រជាជាតិ កត់សម្គាល់ថា ករណីបង្រ្កាបលើយុវជន យឿង ខាយ គ្រាន់តែជាករណីមួយក្នុងចំណោមករណីជាច្រើនទៀតដែលរដ្ឋាភិបាល វៀតណាមបានធ្វើដើម្បីរារាំងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងដើម្បីទទួលបានការទទួលស្គាល់សិទ្ធិជនជាតិដើម និងសាសនារបស់ពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម ។
អង្គការ UNPO ទទូចឱ្យរដ្ឋាភិបាលវៀតណាមត្រូវតែទទួលស្គាល់ឋានៈជាជនជាតិដើមម្ចាស់ ស្រុករបស់ខ្មែរក្រោមដើម្បីធានាថាសិទ្ធិជាមូលដ្ឋានរបស់ខ្មែរក្រោមត្រូវបានគោរព និងការពារ ។ អង្គការ UNPO ជំរុញបន្តថា រាល់គោលនយោបាយដែលរដ្ឋាភិបាលវៀតណាមដាក់ចេញ និងសកម្មភាពរើសអើងទាំងឡាយត្រូវតែបញ្ចប់ ជាពិសេសត្រូវអនុញ្ញាតឱ្យខ្មែរក្រោមមាន សេរីភាពពេញលេញក្នុងការសិក្សាភាសាខ្មែរ សេរីភាពក្នុងការប្រតិបត្តិជំនឿសាសនា និងការ ទទួលបាននូវយុត្តិធម៌ ។ បន្ថែមពីលើនោះ រដ្ឋអំណាចវៀតណាម ត្រូវបញ្ឈប់ការប្រើប្រាស់ កម្លាំងហួសហេតុ និងការចាប់ឃុំខ្លួនដោយទំនើងចិត្តដើម្បីបង្ក្រាបទៅលើសេរីភាពបញ្ចេញមតិ ដោយសន្តិវិធីរបស់ខ្មែរក្រោម ៕
