អង្គការ UNPO ដាក់របាយការណ៍ទៅកាន់អ្នកជំនាញសិទ្ធិមនុស្សអង្គការសហប្រជាជាតិ អំពីការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សខ្មែរក្រោម ដោយរដ្ឋាភិបាលវៀតណាម
ដោយ យាង សុធារិន្ទ
អង្គការប្រជាជន និងប្រជាជាតិគ្មានតំណាង (UNPO) កាលពីថ្ងៃទី ១៧ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ ២០២១ បានផ្ញើលិខិត និងដាក់របាយការណ៍ អំពីការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សខ្មែរក្រោម ប្រព្រឹត្តដោយរដ្ឋាភិបាលវៀតណាម ទៅកាន់ក្រុមអ្នកជំនាញផ្នែកសិទ្ធិមនុស្សអង្គការសហប្រជាជាតិ ។ អង្គការ UNPO បានស្នើឱ្យអ្នកជំនាញសិទ្ធិមនុសុ្សរបស់អង្គការប្រជាជាតិ ធ្វើអន្តរាគមន៍ទៅកាន់រដ្ឋាភិបាលវៀតណាម ឱ្យបញ្ឈប់នូវការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស និងធ្វើទុក្ខបុកម្នេញមកលើខ្មែរក្រោម ។
អ្នកជំនាញសិទ្ធិមនុស្សអង្គការសហប្រជាជាតិ ដែលត្រូវបានអង្គការ UNPO ផ្ញើលិខិត និងដាក់របាយការណ៍ជូន រួមមាន លោក José Francisco Cali Tzay អ្នករាយការណ៍ពិសេស ស្តីពីសិទ្ធិជនជាតិដើម លោក Fernand De Varennes អ្នករាយការណ៍ពិសេស ស្តីពីបញ្ហាជនជាតិភាគតិច លោក Ahmed Shaheed អ្នករាយការណ៍ពិសេស ស្តីពីសេរីភាពជំនឿសាសនា លោក Olivier De Schutter អ្នករាយការណ៍ពិសេស ស្តីពីភាពក្រីក្រធ្ងន់ធ្ងរ និងសិទ្ធិមនុស្ស លោក David R. Boyd អ្នករាយការណ៍ពិសេស ស្តីពីបញ្ហាកាតព្វកិច្ចសិទ្ធិមនុស្សទាក់ទងនឹងការទទួលបានបរិស្ថាន មួយប្រកបដោយសុវត្ថិភាព ភាពស្អាតស្អំ សុខភាព និងចីរភាព លោកស្រី Koumbou Boly Barry អ្នករាយការណ៍ពិសេស ស្តីពីសិទ្ធិអប់រំ លោកស្រី Karima Bennoune អ្នករាយការណ៍ ពិសេសផ្នែកសិទ្ធិវប្បធម៌ និងលោកស្រី Mary Lawlor អ្នករាយការណ៍ពិសេសស្តីពីស្ថានភាព អ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស ។
នៅក្នុងលិខិតចំនួន ៤ ទំព័ររបស់ខ្លួន លោកស្រី Mercè Monjé មានតួនាទីជាប្រធានកម្មវិធី និងជាតំណាងរបស់ UNPO ប្រចាំការិយាល័យសិទ្ធិមនុស្សអង្គការប្រជាជាតិ នៅទីក្រុងហ្សឺណែវ ប្រទេសស្វីស បានលើកឡើងថា អ្នកស្រីសរសេរលិខិតនេះ គឺក្នុងនាមជាតំណាងរបស់អង្គការ UNPO ផង និងរបស់សហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ផង ។
លោកស្រី Mercè Monjé រៀបរាប់ថា ខ្មែរក្រោម បានធ្វើយុទ្ធនាការយ៉ាងសកម្ម ដើម្បីឱ្យមានការទទួលស្គាល់ឋានៈជាជនជាតិដើម នៅលើទឹកដីកំណើតដូនតារបស់ខ្លួន ។ ការមិនទទួលស្គាល់ខ្មែរក្រោមជាជនជាតិដើម គឺជាមូលហេតុចំបងធ្វើឱ្យខ្មែរក្រោម ទទួលនូវការរំលោភបំពានសិទ្ធិមនុស្សជាប្រព័ន្ធ ពីសំណាក់រដ្ឋាភិបាលវៀតណាម ។ លោកស្រីបានលើកឡើង ពីបញ្ហាសិក្សាភាសាខ្មែរ ដែលមានការរឹតត្បិត ការប្រតិបត្តិពុទ្ធសាសនាថេរវាទ ដោយមានការគ្រប់គ្រង ពីសំណាក់រដ្ឋាភិបាលវៀតណាម ការចាប់ព្រះសង្ឃខ្មែរក្រោម ដាក់គុកដោយសារបណ្តុះបណ្តាល ភាសាខ្មែរ និងបញ្ហាយុវជនខ្មែរមិនចេះអាន និងសរសេរភាសាខ្មែរជាដើម ។
បន្ថែមពីលើនេះ អាជ្ញាធរនៃរដ្ឋាភិបាលវៀតណាម បានប្រើកម្លាំងហួសហេតុ មិនសមមាត្រ ចាប់ខ្លួនពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម តាមទំនើងចិត្ត ដែលហ៊ានចេញមុខតស៊ូមតិការពារសិទ្ធិរបស់ខ្លួន ក្នុងនោះលោកស្រី Mercè Monjé បានលើកឡើងពីករណីរបស់យុវជនខ្មែរក្រោម និងជាអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្សលោក យឿង ខាយ ដែលត្រូវបានអាជ្ញាធរវៀតណាម ឃាត់ខ្លួនសួរចំលើយ និងដកហូតសៀវភៅសិទ្ធិជនជាតិដើមរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ព្រមទាំងករណីរបស់កសិករខ្មែរក្រោម លោក ហ្វិញ វ៉ាំងឌែប ដែលត្រូវបានតុលាការ និងអាជ្ញាធរវៀតណាមខេត្តក្រមួនស ចាប់ដាក់ពន្ទនាគារក្នុងបញ្ហារំលោភយកដីធ្លី និងការចាប់ព្រះសង្ឃដាក់ពន្ធនាគារ ព្រោះតែបានប្រមូលផ្តុំតវ៉ាដោយសន្តិវិធី ។
តំណាងអង្គការ UNPO រូបនេះ ក៏បានបញ្ជាក់ប្រាប់អ្នកជំនាញសិទ្ធិមនុស្សអង្គការសហប្រជាជាតិ អំពីការហាមប្រាមរបស់រដ្ឋាភិបាលវៀតណាម ទៅលើប្រតិបត្តិការនៃអង្គកាសង្គមស៊ីវិល សហជីព ការរឹតត្បិតលើសេរីភាពប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធបណ្តាញសង្គម ហើយដែលសូម្បីតែការប្រើពាក្យ «ខ្មែរក្រោម» ដើម្បីសម្គាល់ជនជាតិកំណើតដើមរបស់ខ្លួន ក៏ខ្មែរក្រោម ត្រូវប្រឈមនឹងការឃាត់ខ្លួនសួរចំលើយ ពីសំណាក់អាជ្ញាធរវៀតណាមដែរ ។
ក្រៅពីនោះ នៅមានបញ្ហាជាច្រើនទៀត ដែលខ្មែរក្រោម កំពុងប្រឈម រួមមាន ការមិនទទួលបានការអប់រំខ្ពង់ខ្ពស់ទាំងផ្នែកភាសាខ្មែរ និងវៀតណាម ការបោះបង់ការសិក្សាទៅរកការងារ ធ្វើនៅតាមទីក្រុងដោយសារបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ចគ្រួសារ កង្វះភាពជាតំណាងរបស់ខ្លួន នៅក្នុងជួររដ្ឋាភិបាល និងបញ្ហាបង្កឡើងដោយការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ នៅតំបន់ដែនដីសណ្តទន្លេមេគង្គ ដែលបង្កផលប៉ះពាល់ដល់ជីវិត និងជីវភាពរស់នៅរបស់ពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម ។
ក្នុងពេលជាមួយគ្នា លោកស្រី Mercè Monjé ក៏បានភ្ជាប់នូវរបាយការណ៍មួយរបស់ UNPO ដែលត្រូវបានផ្សព្វផ្សាយកាលពីពេលថ្មីៗ នេះ ដាក់ជូនក្រុមអ្នកជំនាញផ្នែកសិទ្ធិមនុស្ស ។
របាយការណ៍ ដែលមានទាំងអស់ចំនួន ៣៧ ទំព័របានសង្កត់ធ្ងន់ថា រាល់ការរំលោភបំពានសិទ្ធិ មនុស្សពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមទាំងអស់ គឺកើតចេញពីការមិនទទួលស្គាល់ឋានៈជាជាតិដើមរបស់ខ្មែរក្រោម ដោយរដ្ឋាភិបាលវៀតណាម បើទោះជាខ្មែរក្រោម មានជាតិសាសន៍ វប្បធម៌ ប្រពៃណី ទំនៀមទម្លាប់ សាសនា និងភាសាផ្ទាល់ខ្លួនក្តី ។
នៅចុងបញ្ចប់នៃលិខិត លោកស្រី Mercè Monjé បានស្នើឱ្យទៅកាន់អ្នករាយការណ៍ពិសេស សិទ្ធិមនុស្សទាំង ៨ រូប ស្នើទៅកាន់រដ្ឋាភិបាលវៀតណាម ដើម្បីអនុញ្ញាតឱ្យអ្នករាយការណ៍ពិសេស ស្តីពីសិទ្ធិជនជាតិដើមធ្វើដំណើរទស្សនកិច្ចដើម្បីវាយតំលៃ អំពីស្ថានភាពការអនុវត្តសិទ្ធិពលរដ្ឋ នយោបាយ សេដ្ឋកិច្ច សង្គម និងវប្បធម៌របស់ខ្មែរក្រោម និងស្នើឱ្យមានដំណើរទស្សនកិច្ចផ្សេងៗ ទៀត ដោយនីតិវិធីពិសេសអង្គការសហប្រជាជាតិ ដូចជារបស់អ្នករាយការណ៍ពិសេសស្តីពីសិទ្ធិមានលំនៅឋានគ្រប់គ្រាន់ បរិស្ថាន ភាពក្រីក្រ ចំណីអាហារ និងជនជាតិដើម ដើម្បីវាយតំលៃអំពីស្ថានភាពទន្លេមេគង្គ និងដីសណ្តទន្លេមេគង្គ ព្រមទាំង ផលប៉ះពាល់ទៅលើខ្មែរក្រោម ។
ស្នើឱ្យធ្វើលិខិតទំនាក់ទំនងទៅកាន់រដ្ឋាភិបាលវៀតណាម ឬតួអង្គអន្តរជាតិដទៃទៀតប្រាប់អំពី ការរំលោភបំពានសិទ្ធិមនុស្សខ្មែរក្រោម និងធ្វើសេចក្តីថ្លែងការណ៍ជាសាធារណៈបរិហាររដ្ឋាភិបាលវៀតណាម ចំពោះការរឹតត្បិតលើសេរីភាពសិក្សារៀនសូត្រភាសា សេរីភាព សាសនា ការហាមប្រាមមិនឱ្យមានអង្គការឯករាជ្យ ការរឹតត្បិតលើសេរីភាពសារព័ត៌មាន និងស្ថានភាពរបស់ខ្មែរក្រោម ក្រោមការការពារនៃច្បាប់សិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ ។
ក្រៅពីនោះ ក៏ស្នើឱ្យចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ជាសាធារណៈ ពីការចាប់ខ្លួនដោយខុសច្បាប់ និងការកាត់ទោសកសិករខ្មែរក្រោម នៅខេត្តក្រមួនស គឺលោក ហ្វិញ វ៉ាំងឌែប លោក តៀន ដាម លោក តៀន ណាម និងអ្នកស្រី ធី ភិច ។
គួររំលឹកថា ការដាក់លិខិត និងរបាយការណ៍របស់លោកស្រី Mercè Monjé ទៅកាន់ក្រុមអ្នកជំនាញសិទ្ធិមនុស្សអង្គការសហប្រជាជាតិ ក្រោយពីអ្នករាយការណ៍ពិសេសអង្គការសហប្រជាជាតិចំនួន ៤ រូបបានដាក់លិខិតទៅកាន់រដ្ឋាភិបាលវៀតណាម ឱ្យឆ្លើយតប ចំពោះករណីអាជ្ញាធរវៀតណាម ឃាត់ខ្លួន និងដកហូតសៀវភៅសិទ្ធិជនជាតិដើម ពីយុវជន យឿង ខាយ ដែលបានប្រព្រឹត្តកាលពីពាក់កណ្តាលខែមេសា ឆ្នាំ ២០២១ ដោយទុកពេលឱ្យវៀតណាម ៦០ ថ្ងៃសម្រាប់ឆ្លើយតប ។
ប៉ុន្តែ តំណាងអចិន្រ្តៃយ៍របស់វៀតណាម បានស្នើសុំពន្យាពេលឆ្លើយតបថែម ៣០ ថ្ងៃទៀត ពោលគឺពន្យាពេលរហូតដល់ថ្ងៃទី ២០ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ ២០២១ ។
ទោះជាយ៉ាងណា គេនៅមិនទាន់ឃើញអ្នករាយការណ៍សិទ្ធិមនុស្សអង្គការសហប្រជាជាតិ បញ្ចេញការឆ្លើយតបរបស់រដ្ឋាភិបាលវៀតណាម ជាសាធារណៈ ឬយ៉ាងណានៅឡើយទេ ។
តំណាងអង្គការ UNPO លោកស្រី Mercè Monjé ក៏បានស្នើផងដែរឱ្យអ្នករាយការណ៍ពិសេស អង្គការសហប្រជាជាតិពិចារណាដោះស្រាយបញ្ហា ដែលបានលើកឡើង នៅក្នុងលិខិតផ្ញើទៅកាន់រដ្ឋាភិបាលវៀតណាម ចំពោះករណីរំលោភបំពានលើសកម្មជនការពារសិទ្ធិមនុស្សខ្មែរក្រោម លោក យឿង ខាយ ៕
