ដោយ សឺង វិចិត្រ l VOKK
មានប្រតិកម្មខុសគ្នាយ៉ាងច្រើនជុំវិញការវៀតណាមត្រូវបានគេបោះឆ្នោត ឲ្យចូលជាសមាជិក នៃក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សរបស់ សហប្រជាជាតិលើកដំបូង ។
ប្រធានគណៈកម្មាធិការកិច្ចការបរទេសនៃរដ្ឋសភាវៀតណាម បាននិយាយដោយមោទនភាពថា វៀតណាម “បានធ្វើសមា ហរណ កម្ម អន្តរ ជាតិ ដ៏ជ្រាលជ្រៅ និង គ្រប់វិស័យ” ។
លោក ត្រឹង វ៉ាំង ហាំង (Trần Văn Hằng) មានប្រសាសន៍ថា ៖ “ពេលដែលពិភពលោកយល់កាន់តែច្បាស់ ពេលនេះ គេនឹងមានការ យល់ដឹង និង មានទស្សនវិស័យអំពីសិទ្ធិមនុស្សនៅវៀតណាម” ។
“មុននោះ យើងមិនមែនជាសមាជិក ពួកគេបាននិយាយ ឬ មួយក៏បញ្ចេញសេចក្ដីសម្រេចចិត្តណាមួយ យើងមិន អាចចូលរួមបានទេ ។ ឥឡូវនេះ យើងមានសិទ្ធិបញ្ចេញមតិ បំភ្លឺដោយសកម្មភាព ដោយការពិតឲ្យពួកគេយល់ដឹង និង ឃើញច្បាស់អំពីសិទ្ធិមនុស្សនៅ វៀតណាម” ។
លោក ហាំង ក៏ប្រកាសថា នេះជា “ការវាយប្រហារមួយដ៏ធ្ងន់ធ្ងរសម្រាប់បុគ្គល និង អង្គការទាំងឡាយដែលធ្លាប់ បានប្រមាថ មួលបង្កាច់ យើង ដោយចេតនា” ។
ក្នុងពេលនោះ អ្នកឃ្លាំមើលមួយរូបក្នុងស្រុក បាននិយាយថា វៀតណាមមានភារកិច្ចចាំបាច់ យ៉ាងច្រើនត្រូវសម្រេច ដើម្បី ឆ្លើយតបក្ដី សង្ឃិមពីថ្នាក់ជាតិ និងអន្តរជាតិ ។
ពេលដែលបានក្លាយជាសមាជិកនៃក្រុមប្រឹក្សានេះ វៀតណាមមិនអាចបង្កើតចេញច្បាប់ថ្មីរបស់ខ្លួនដែលខុស នឹងគោល ការណ៍ រួមរបស់ សហប្រជាជាតិបានឡើយ ។ តាមអ្នកឃ្លាំមើលនេះដដែល អាសនៈថ្មីនេះ ជារឿងគួរឲ្យរីក រាយមួយ ប៉ុន្តែ វៀតណាមត្រូវមានជំហាន នីមួយៗ ដើម្បីធ្វើឲ្យស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សបានប្រសើរជាង ។
“មុនដំបូងបំផុត រដ្ឋធម្មនុញ្ញវៀតណាមត្រូវធ្វើឲ្យច្បាស់ឡើងនូវបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស ក៏ដូចជា សិទ្ធិមនុស្សដែលត្រូវបាន ចែងក្នុង រដ្ឋធម្មនុញ្ញ ជាស្រេចហើយ” ។
“បន្ទាប់មក វៀតណាមត្រូវបំពេញប្រព័ន្ធច្បាប់របស់ខ្លួន ដើម្បីបង្ហាញឲ្យកាន់តែច្បាស់នូវសិទ្ធិរបស់ពលរដ្ឋ សិទ្ធិមនុស្ស ដែល បាន ចែងក្នុងរដ្ឋ ធម្មនុញ្ញ និងបានអនុវត្តយ៉ាងដូចម្ដេច? ។ និងទីបី គឺ យន្តការអនុវត្តពីច្បាប់ដល់ការពិត យ៉ាងដូចម្ដេច នេះក៏ ជាការងារមួយ ដែល វៀតណាមត្រូវតែខិតខំប្រឹងប្រែងបន្ថែមទៀត” ។
តាមលោកស្រីជាអ្នកឃ្លាំមើលនេះ សិទ្ធិពលរដ្ឋមួយចំនួននៅមិនទាន់មានគ្រឹះស្ថាន លក្ខណៈជាផ្លូវច្បាប់ ដើម្បីអនុវត្ត ល្អ នោះ ឡើយ ដូចជា សិទ្ធិសេរីក្នុងការចេញមតិ សិទ្ធិសេរីភាពផ្នែកព័ត៌មាន សិទ្ធិបង្កើតសមាគម ឬ សិទ្ធិធ្វើបាតុកម្ម ជាដើម ត្រូវតែ គោរពតាមច្បាប់ឲ្យ កាន់តែមានប្រសិទ្ធិភាពជាងនេះនេះ ។
អន្តរជាតិឃ្លាំមើល៖
អ្នកសរសេរប្លុកមួយរូប ជាសកម្មជនចលនាទាមទារឲ្យមានសិទ្ធិមនុស្ស លោក ង្វៀន ឡឹង ថាំង (Nguyễn Lân Thắng) មានប្រ សាសន៍ថា ជាមួយនឹងងអាសនៈថ្មីនេះ វៀតណាមត្រូវបើកទ្វារឲ្យអ្នកឃ្លាំមើល អន្តរជាតិអំពី សិទ្ធិមនុស្ស ។
លោកមាននិយាយថា៖ “ទីមួយ វៀតណាមត្រូវទទួលក្រុមបេសកកម្មរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិមកឃ្លាំមើល អំពីបញ្ហាសិទ្ធិ មនុស្សរាល់ ពេល វេលា ។ ទីពីរ វៀតណាមត្រូវយល់ព្រមឲ្យអង្គការទាំងឡាយ ដែលមានស កម្ម ភាពទាក់ទិននឹងសិទ្ធិមនុស្ស និងការពារសិទ្ធិមនុស្ស បាន បើកការិយាល័យនៅវៀតណាម ។ និងទីបី វៀតណាមត្រូវតែបញ្ឈប់នូវរាល់អំពើធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ តាមដាន ឬមួយចាប់ដាក់គុក សកម្មជន ដែល មាន សកម្មភាពទាក់ទងនឹងសិទ្ធិមនុស្ស និងសិទ្ធិសេរីក្នុងការចេញមតិ” ។
ការទទួលដែលអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលស្គាល់ឋានៈថ្មីរបស់វៀតណាមជាឱកាសមួយ «សែនរីករាយ» សម្រាប់ចលនា ប្រ ជា ធិបតេយ្យ ក្នុង ប្រទេស ។ លោក ឡិន ថាំង បានបញ្ជាក់ថា រដ្ឋាភិបាលវៀតណាមត្រូវតែលុបចោលនូវមាត្រា ២៥៨ ទើប សម នឹងទទួលនូវ អាសននេះ ។
មាត្រាទី ២៥៨ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌស្ដីអំពី ការដាក់ទណ្ឌកម្មលើបទល្មើសអ្វីមួយដែលអាជ្ញាធរហៅថា «ការយក លេស លើសេរី ភាពប្រជា ធិបតេយ្យ ដើម្បីរំលោភមកលើផលប្រយោជន៍របស់រដ្ឋ សិទ្ធិ និងផលប្រយោជន៍ស្រប ច្បាប់របស់អង្គការ និងប្រ ជាពលរដ្ឋ» ។
លោក ថាំង និយាយថា អាសនៈនេះជាឱកាសមួយសម្រាប់សកម្មជននៅក្នុងប្រទេស «មានសមត្ថភាពបន្ថែមទៀត ដើម្បី ចេញ នូវយុទ្ធ សាស្ត្រថ្មីក្នុង ការតស៊ូមតិ» ក្នុងការជម្រុញឲ្យរដ្ឋាភិបាលលុបចោលនូវមាត្រានេះ ។ ក្រៅពីនេះ ក្រុមសកម្មជន ក៏អាចមានសកម្មភាព ផ្សេងៗ ដើម្បីធ្វើឲ្យប្រវត្តិសិទ្ធិមនុស្សនៅវៀតណាមកាន់តែប្រសើរជាង ។
ក្នុងបទសម្ភាសន៍មួយជាមួយវិទ្យុ BBC លោក វ័រ វ៉ាំង អាយ (Võ Văn Ái) ពីគណៈកម្មាធិការការពារ សិទ្ធិជាមនុស្សវៀតណាម មានទីស្នាក់ ការនៅ ប៉ារីស បាននិយាយថា អាសនៈនេះជាជ័យជំនះមួយរបស់ បក្សកុម្មុយនិស្តវៀតណាម តែវាមិនមែន ជាជ័យជំនះ សម្រាប់ប្រជាជន វៀតណាមឡើយ ។
តាមលោក មេដឹកនាំប្រទេសវៀតណាម ត្រូវលុបចោលនូវអ្វីដែលលោកហៅថា ការ «ច្របាច់ក» សិទ្ធិសេរីក្នុងការ ចេញ មតិនៅ វៀតណាម ក៏ដូចជាសិទ្ធិសេរីសាសនា សេរីជំនឿ និងជាពិសេសគឺ សេរីសារព័ត៌មាន ។
កាលពីថ្ងៃអង្គារ ១២ វិច្ឆិកា នេះ វៀតណាមបានទទួលអាសនៈជាសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សលើកដំបូង ដោយ បាន សំឡេង គាំទ្រ ១៨៤ ទល់នឹង ១៩២ រួមជាមួយប្រទេសទាំង ១៤ ទៀត ជាសមាជិកថ្មីដែលបានទទួលសំឡេង ច្រើនជាងគេ ក្នុងនោះ មាន គុយបា និង ចិន ផងដែរ ។
ជីន កាំង (Qing Jiang) អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសចិនបានមានថ្លែងថា ៖ «ការដែលចិនបានជ្រើសរើសជា សមាជិករបស់ ក្រុមប្រឹក្សា សិទ្ធិមនុស្ស នៃអង្គការសហប្រជាជាតិដោយការគាំទ្រពីភាគច្រើនបានបញ្ជាក់ឲ្យឃើញថា ពិភពលោកបានវាយ តម្លៃខ្ពស់ចំពោះការងារ សិទ្ធិមនុស្សរបស់ចិនមានការរីកចម្រើន ក៏ដូចជាចិនបានចូលរួម ចំណែក និងសហការធ្វើ ការផ្នែក សិទ្ធិមនុស្សជាមួយនឹងសហគមន៍ អន្តរជាតិ” ។
ចូលសំណាញ់ច្បាប់៖
លោក ថាច់ ង៉ុក ថាច់ ប្រធានសហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ជាអង្គការសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ របស់ខ្មែរក្រោម មួយ មានមូលដ្ឋាននៅសហរដ្ឋអាមេរិក បានលើកឡើងថា វៀតណាមនឹងសប្បាយចិត្ត ព្រោះបានចូលក្នុងគណៈកម្មការក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្ស ។ តែផ្ទុយទៅវិញ ការដែលក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សទទួលយកវៀតណាម ចូលក្នុង គណៈកម្មការមួយនេះ ព្រោះគេគិតថា ដើម្បីដាក់វៀតណាម ឲ្យចូលទៅក្នុងសំណាញ់ច្បាប់ ខណៈដែលប្រទេសកុម្មុយនិស្តមួយនេះ ជាយូរមកហើយ តែងតែង ឋិតនៅក្រៅសំណាញ់ច្បាប់ និង មានការរំលោភសិទ្ធិមនិស្សយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ ។
លោក ថាច់ ង៉ុក ថាច់ មានប្រ សាសន៍ថា៖ “ ខាងយួនគេនឹងសប្បាយចិត្ត ព្រោះគេគិតថា គេបានចូលគណៈកម្មការកំពូល នៃក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិ មនុស្ស ។តែផ្ទុយទៅវិញ ផ្នែកខាងពួកបស្ចិមប្រទេស គេគិតថា ប្រទេសដែលនៅក្រៅច្បាប់ដូច្នេះ គេត្រូវធ្វើម៉េចឲ្យ ចូលក្នុងច្បាប់ ដើម្បីស្រណុកក្នុងការងារធ្វើ” ។ លោក ថាច់ ង៉ុក ថាច់ បានបន្តទៀតថា វាមិនមានការរាំងស្ទះដល់ដំណើរការស្វែងរកសិទ្ធិសេរីភាពនៅក្នុងអង្គការសហប្រជាជាតិ ជូនពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមទេ តែវាជាឱកាសល្អមួយសម្រាប់សហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ដើម្បីជម្រាបអំពីបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សខ្មែរក្រោមដល់ ក្រុមប្រឹក្សា សិទ្ធិមនុស្ស អង្គការសហប្រជាជាតិ ដែលរដ្ឋាភិបាលវៀតណាមមិនអាចបន្តគេចវេះបានទៀតឡើយ ។
លោក ថាច់ ង៉ុក ថាច់ ៖ “ចំពោះសហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ថាត្រូវគិតដូចម្ដ៉េច ។ នេះជាឱកាសមួយយ៉ាងល្អ ដែលយើងនិយាយប្រាប់ ដល់រដ្ឋាភិ បាលនានា ព្រមទាំងក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្ស ដែលមានយួននៅក្នុងទីនោះផង នូវទង្វើទាំងឡាយ ណាដែល រដ្ឋាភិបាល យួនបានធ្វើខុស ហើយមកតាំងខ្លួនថា គេធ្វើល្អ ” ។
វៀតណាមជាប្រទេសប្រកាន់យករបបកុម្មុយនិស្ត ជាញឹកញាប់ត្រូវបានសហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោម និង សហគមន៍អន្តរជាតិ ជាពិសេស អង្គការសិទ្ធិមនុស្ស តែងតែថ្កោលទោសថា មានការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ លើព្រះសង្ឃ និងពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម នៅដែនដី កម្ពុជាក្រោម និងក្រុមជនជាតិយួនតស៊ូមតិ ដើម្បីសិទ្ធិមនុស្ស និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅវៀតណាម ។
នៅក្នុងខែតុលា ឆ្នាំ ២០១៣ នេះ សហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ដែលមានមូលដ្ឋាននៅសហរដ្ឋអាមេរិក បានចេញសេចក្ដីថ្លែង ការណ៍ ជាភាសាអង់ គ្លេសមួយ ហើយបានចេញផ្សាយតាមគេហទំព័រជាផ្លូវការ របស់ខ្លួន បញ្ជាក់ថា កាលពីថ្ងៃទី ២៥ និងថ្ងៃទី ២៧ ខែកញ្ញា តុលាការប្រជាជនវៀតណាម ខេត្តឃ្លាំង បានបើកសវនាកាត់ទោសព្រះសង្ឃចំនួន ២ អង្គ និងពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមចំនួន ៧ នាក់ ឲ្យជាប់ពន្ធនាគារពី ១០ ខែទៅ ៦ ឆ្នាំ ដោយចោទប្រកាន់ពីបទបង្ក ឲ្យមានការខូចខាតសណ្ដាប់ ធ្នាប់សាធារណៈ ការផ្ដល់សម្ភាសន៍ដល់ វិទ្យុសំឡេងកម្ពុជាក្រោម និង វិទ្យុអាស៊ីសេរី ទាក់ទងនឹងសហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ដែលមាន មូលដ្ឋាននៅសហរដ្ឋអាមេរិក និងពីបទប៉ងរត់ចេញទៅក្រៅប្រទេសដើម្បីប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាលវៀតណាម ។
សេចក្ដីថ្លែងការណ៍នេះ បានបន្តទៀតថា កាលពីថ្ងៃទី ២៥ ខែកញ្ញា អ្នកភូមិព្រៃជាប់ ៥ នាក់ ដែលជាប់ទាក់ទិននឹង ព្រះតេជ ព្រះគុណ លី ចិន្ដា នៃវត្តព្រៃជាប់ ត្រូវបានតុលាការបក្សកុម្មុយនិស្តវៀតណាម ប្រកាសសាលក្រមឲ្យជាប់ពន្ធនាគារម្នាក់ៗ ពី ១០ ខែទៅ ១ ឆ្នាំ ពីបទ “បង្កអសន្តិសុខទីសាធារណៈ” តាមមាត្រា ២៤៥ នៃច្បាប់ព្រហ្មទណ្ឌ របស់ប្រទេសវៀតណាម ។
សេចក្ដីថ្លែងការណ៍របស់សហព័ន្ធ ខ្មែរកម្ពុជាក្រោម បានផ្ដល់អនុសាសន៍ទៅរដ្ឋាភិបាលវៀតណាមចំនួន ៨ ចំណុច ក្នុងនោះ មានការទាមទារឲ្យ វៀតណាមដោះលែងព្រះសង្ឃ ២ អង្គ និងពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមទាំង ៦ នាក់ ដោយឥតលក្ខខណ្ឌ និងថ្លែងថា ការដែលវៀតណាមចាប់ព្រះសង្ឃ និងពល រដ្ឋខ្មែរក្រោម ដាក់ពន្ធនាគារនោះ ជាការបំពានលើមាត្រា នៃសេចក្ដីប្រកាសជាសកលស្ដីពីសិទ្ធិមនុស្ស និងសិទ្ធិជន ជាតិដើម ដែលវៀតណាមជាប្រទេសហត្ថលេខី ៕
